Православ черкови Аммандаги умумправослав конференциясида мағлубиятга учради, унга фақат Москвага "қарам" бўлган черковларнинг вакиллари жавоб беришди.
Учрашувни Қуддус Патриархи Феофил III Москвага ташрифидан кейин чақирди. Бу Москва Патриархиясининг ўзи умумправослав йиғилишларини бошлашга журъат эта олмаслигини англатади, деб ёзади журналист Виталий Порников Grani.Ru рукнида, деб хабар қилади Обозреватель.
"Қуддус Патриархи Феофил III томонидан Москвага ташрифидан сўнг чақирилган умумправослав йиғилиши амалда муваффақиятсиз якунланди. Аммандаги учрашувнинг ҳақиқий ташаббускори бўлган Москва Патриархидан ташқари, социалистик мамлакатларда "дўстона режимлар" ўрнатилгандан бери фақат Рус православ черковига (Совет ҳокимияти йилларида – КГБга ҳам) қарам бўлган Польша ва Чехия черковлари раҳбарлари, шунингдек, йиғилишдан ўз черковининг қўшни Черногориядаги мулкий ҳуқуқларини қўллаб-қувватлаш учун фойдаланиш мақсадида Сербия Патриархи ҳам Қуддус Патриархининг таклифига жавоб беришди", — таъкидлади журналист.
Йиғилишнинг коммуникесида айтилишича, автокефалия бериш масалалари "умумий православ мулоқот руҳида, ҳамманинг розилиги билан" ҳал қилиниши керак. Портниковнинг эслатишича, рус православ черкови раҳбари худди шу тезисни Критдаги умумправослав кенгашига юкламоқчи бўлган, бироқ бу таклиф дунёдаги кўпчилик православ черковлари томонидан маъқулланмаган. Патриарх Кириллнинг ўзи кенгашга келмади ҳам.
"Ҳатто Амманда ҳам митрополит Иларион журналистларга Критда "ратификация қилинмаган" принципиал келишув ҳақида гапирди. Патриарх Кирилл ўз таклифини ратификация қилиш учун кенгашга нима учун бормаганини митрополит тушунтирмади", - дея таъкидлади журналист.
Аммо, Портниковнинг сўзларига кўра, бунинг изоҳи бор. Патриарх Кирилл Москва учинчи Рим эканлигига ишонган ва Аммандаги мағлубиятга қарамай, ишонишда давом этмоқда.
"Бундай эмаслигига Москва Патриархиясининг ўзи умумправослав конференцияларини ўтказишга журъат эта олмасдан, Қуддус Патриархининг хизматларига мурожаат қилишга мажбур эканлигига қараб ҳам ишонч ҳосил қилиш мумкин. Қуддус Патриархининг таклифига ҳеч ким жавоб бермаган, Москвага шунчаки рад жавоб бера олмайдиганлар бундан мустасно... Ҳа ва кейин бир муаммо бор эди - Сурияда бўлган ва Москвага Польша ва Чехия метрополитларидан ҳам кўпроқ боғлиқ бўлган Антиохия Патриархини жойидан жилдириб бўлмади. Ушбу "ўзига хос учрашув" Москва Патриархиясининг УПЧни бошқарадиган собиқ Киев митрополити Онуфрийни делегациянинг оддий аъзоси сифатида Рус православ черкови делегациясига киритишга тўғри келди, бу Путиннинг "Украина черковининг мустақиллиги" ҳақидаги сўнгги изоҳларини инкор этади", деб тушунтирди журналист.
Шу сабабли, хулоса қилади Портников, ҳеч қанақа учинчи Рим йўқ ва ҳеч қачон бўлмаган ҳам.
"Жаҳон православлигида ажралиш қўзғатмоқчи бўлган ва бутунжаҳон патриархи билан курашда ўзини амалда изоляцияга учратган черков бор. Чунки бу черковнинг ҳеч нарсадан бош торта олмайдиган ва Аммандаги умумправослав конференциясига тақлид қиладиган мижозлари ҳам бутунжаҳон патриархатига қарши чиқиш ва ҳатто Иордания пойтахтида қўшма хизмат уюштириш учун таваккал қилмайди. Чунки насронийлар черкови учинчи Римдан қадимийроқ, Кирил ва Путиндан каттароқ ва ўзининг сохта буюклигига ишонган шуҳратпараст сиёсатчиларнинг биринчи ёки йигирма биринчи авлодидан ҳам кўп умр кўради. Бутунжаҳон патриархати анъаналарга содиқликни эслатиб туради. Москва патриархати эса черков ҳокимиятнинг хоҳиш-истакларини қондирса, қандай маънавий фалокат содир бўлишини эслатиб туради", — дея таъкидлади журналист ва фақат шу маънода Москва учинчи Римга ўхшаб қолиши мумкинлигини қўшимча қилди.
