Низомий Ганжавий (тахаллуси; асл исм-шарифи Абумуҳаммад Илёс ибн Юсуф ибн Закий Муайяд) 1141 йилда Озарбайжоннинг Ганжа шаҳрида туғилган ва 1209 йилда вафот этган. У ўз даврининг йирик шоири ва мутафаккири бўлиб, форс тилида ижод қилган. Низомийнинг отаси Юсуф ибн Закий Қум шаҳридан бўлиб, онаси курд саркардаларидан бирининг қизи эди. У Қуръонни ёд олган, фиқҳ, тарих, география, фалсафа, мантиқ, табобат ва астрономия каби фанларни чуқур ўрганган.



Низомийнинг энг машҳур асари "Хамса" ("Бешлик") бўлиб, у беш достондан иборат:

1. "Маҳзан ул-асрор" ("Сирлар хазинаси") — ахлоқий-фалсафий мавзулардаги достон.

2. "Хусрав ва Ширин" — Сосонийлар сулоласининг шоҳи Хусрав Парвиз ва арман маликаси Шириннинг муҳаббат достони.

3. "Лайли ва Мажнун" — араб халқ оғзаки ижодидан олинган муҳаббат достони.

4. "Ҳафт пайкар" ("Етти гўзал") — Сосонийлар сулоласининг шоҳи Баҳром Гур ва етти малика ҳақидаги достон.

5. "Искандарнома" — Искандар Зулқарнайн (Александр Македонский) ҳақидаги достон.

Низомийнинг ижоди Шарқ адабиётига катта таъсир кўрсатган. Унинг асарлари Алишер Навоий, Жомий ва бошқа кўплаб шоирлар томонидан юксак баҳоланган. Навоий Низомийни "устод" деб атаган ва унинг "Хамса"сидан илҳомланиб, ўзининг "Хамса"сини ёзган.



Низомий Ганжавийнинг мақбараси Ганжа шаҳрида жойлашган бўлиб, у ерда шоирнинг хотирасига бағишланган ёдгорликлар мавжуд.Унинг асарлари ҳозирги кунда ҳам ўрганилиб, турли тилларга таржима қилинмоқда.

Абу Муслим тайёрлади