Президент Доналд Трамп Саудия Арабистони раҳбариятини шахсан Қатар авиакомпанияларини Эрон ҳаво ҳудудидан минтақадаги ягона йўлак сифатида фойдаланишга мажбур қиладиган чекловларга барҳам беришни талаб қилди, деб хабар бермоқда Wall Street Journal АҚШ ва Форс кўрфази расмийларига таяниб.
Амалдорлар чоршанба куни Саудия Арабистони қироли Салмон ва валиаҳд шаҳзода Муҳаммад бин Салмон билан телефон орқали сўзлашувлар олиб боришди.
Эслатиб ўтамиз, Саудия Арабистони, БАА, Баҳрайн ва Миср 2017 йил 5 июнда Қатар билан сиёсий, савдо ва транспорт алоқаларини узди. Тўрт мамлакат қўшниларига қарши қуруқлик, ҳаво ва денгиз орқали қамални давом эттирмоқдалар ва уни "терроризмни қўллаб-қувватлаш"да айбламоқдалар - Доҳа айбловлари бир неча бор ва кескин равишда рад этган.
Дипломатик келишмовчилик АҚШнинг Яқин Шарқ стратегиясини мураккаблаштирган бўлса-да, Трамп маъмурияти Қатарнинг ҳаво майдонларидан фойдалангани учун Эронга тўлайдиган "парвоз нархлари" дан айниқса хавотирда.
"Ҳаво бўшлиғи муаммосини ҳал қилиш зарурати бор", деди АҚШ расмийларидан бири. "Qatar Airways авиакомпаниясининг рейслари туфайли пуллар Эрон хазинасига тушаётгани доимо бизнинг асабимизга тегади"
АҚШнинг кўплаб ҳарбийлари мунтазам равишда Қатардан тижорат рейсларини амалга ошираётгани ташвишлантирмоқда, шу билан бирга улар АҚШнинг минтақадаги энг йирик базаси бўлган Ал-Удеид авиабазасига ёки у ердан Эрон ҳаво ҳудуди орқали учиб ўтишлари керак.
Трумп маъмурияти биринчи марта 3 январь куни Кассем Сулаймоний ўлдирилганидан кейин ҳаво майдонларини тақиқлашни тўхтатишга чақирди, деб хабар беради WSJ.
Шу билан бирга, феврал ойида Қатар ташқи ишлар вазири Форс кўрфазидаги инқирозни ҳал этиш бўйича ҳаракатлар муваффақиятсиз бўлганини ва январь ойида тўхтатилганини айтди. Саудия Арабистони ва Қатар ўртасидаги муносабатларнинг яхшиланиши мумкинлигига қарамай, шайх Муҳаммад ибн Абдураҳмон Ал Танийнинг изоҳлари айтилди.
Яқинда Саудия Арабистонининг таниқли Твиттер фойдаланувчилари томонидан Қатарда давлат тўнтаришига уриниш ҳақида гумон қилинган хабар тарқатиш муносабатларни янада кескинлаштирди.
Нашрга яхши маълум бўлган манбанинг сўзларига кўра, Саудия Арабистони раҳбарлари ҳаво бўшлиғи муаммосини энг кучли музокаралар нуқтаси деб билишади ва шу сабабли ён беришни хоҳламайдилар.
"Қатар ҳозирда фақат битта нарсани хоҳлайди: очиқ осмонда парвоз қилиш имкониятига эга бўлишни, - дейди манба. - Агар саудияликлар қамални тарк этсалар, Қатарнинг бундан бошқа истаги бўлмайди. Бу саудияликлар учун ягона воситадир”.
Шу билан бирга, Қатар Бирлашган Миллатлар Ташкилотига блокировка қилинган давлатларни унинг изоляцияси учун катта миқдордаги жарималарни тўлашга мажбур қилиши мумкин бўлган бир неча бор мурожаат қилди. Шу билан бирга, Қатар расмийлари муаммо ҳал қилинган тақдирда ишларни тўхтатишга тайёр эканликларини билдирмоқдалар.
Биз блокадани олиб ташлаш тўғрисида қарорни америкаликларга этказа оламизми? Кўрамиз, аммо бу ҳолат Вашингтон қўғирчоқлари Саудия Арабистони ва БААда ҳукмронлик қилишига ишониш кенг тарқалган эмаслигини яна бир бор исботлайди.
