“Сен менга ҳаромсан” жумласини давомида фуқаҳолар бошқа бир неча сўзларни келтиришиб, сен менга ҳаромсан, сени ўзимга ҳаром қилдим, мусулмонларга ҳалол бўлган нарса менга ҳаром, ҳар бир ҳалол мен учун ҳаромдир, сен мен билан биргаликда ҳаромдасан жумлаларини келтириб, бу билан талоқи боин тушишини айтиб ўтган. Ҳаттоки, ният қилмасада талоқ тушади деб айтиб ўтган.
لَا فَرْقَ فِي ذَلِكَ بَيْنَ مُحَرَّمَةٍ وَحُرْمَتَكِ الخ أَوْ حَلَالُ الْمُسْلِمِينَ عَلَيَّ حَرَامٌ وَكُلُّ حِلٍّ عَلَيَّ حَرَامٌ وَأَنْتِ مَعِي فِي الْحَرَامِ
“Бунда сен ҳаром қилингансан ва сени ўзимга ҳаром қилдим деган сўзлар орасида фарқ йўқ ваҳо казо. Ёки мусулмонларга ҳаром бўлган нарса менга ҳаромдир, барча ҳалол нарсалар менга ҳаромдир. Сен мен билан биргаликда ҳаром ишдасан”.
Юқорида келтирилган жумлалар билан боин талоқ воқе бўлади.
وَالْفَتْوَى عَلَى أَنَّهُ تَبِينُ امْرَأَتُهُ مِنْ غَيْرِ نِيَّةٍ لِغَلَبَةِ الِاسْتِعْمَالِ كَذَا فِي الْهِدَايَةِ.
“Фатво шунгаки, бундай сўзни айтган кишининг хотини ният қилмасада, истеъмолда кўп ишлатилгани боис боин талоқ бўлади. Ҳидояда шундай дейилган”.
Мутааххир олимлар “Сен менга ҳаромсан” ибораси билан боин талоқ тушишига фатво берганлар.
وَالْفَتْوَى عَلَى قَوْلِ الْمُتَأَخِّرِينَ بِانْصِرَافِهِ إلَى الطَّلَاقِ الْبَائِنِ
“Мутааххиринлар қавлига кўра фатво унинг боин талоқ бўлишлигигадир” (Дуррул муҳтор).
Имом Зоҳириддин марғиноний “сен менга талоқсан” ибораси билан ниятсиз боин талоқ тушишини баён қилиб:
لَا نَقُولُ لَا تُشْتَرَطُ النِّيَّةُ وَلَكِنْ نَجْعَلُهُ نَاوِيًا عُرْفًا
“Биз (хотинига сен менга ҳаромсан деган киши ҳақида) талоқни ният қилиши шарт эмас деб айтмиймиз. Лекин, бу сўзни айтгувчи урфда талоқни ният қилган бўлади” деймиз” деди (Баҳрур роиқ).
Ибн Обидин сен менга ҳаромсан ибораси борасида узоқ баҳс юритиб, фатво берилган охирги сўз бу сўзни айтгувчи талоқни ният қилмасада боин талоқ тушади деган.
بِأَنَّ الْمُتَعَارَفَ إنَّمَا هُوَ إيقَاعُ الْبَائِنِ لَا الرَّجْعِيِّ وَعَلَيْهِ الْفَتْوَى كَمَا فِي الْبَزَّازِيَّةِ ح عَنْ النَّهْرِ .
“Урфга биноан ражъий эмас, боин талоқ тушади. Баззозияда “Наҳр”дан нақл қилинганидек фатво шунгадир” (Раддул муҳтор).
Сўнг бошқа бир ўринда охирги ҳукмни айтиб:
ثُمَّ ظَهَرَ لِي بَعْدَ مُدَّةٍ مَا عَسَى يَصْلُحُ جَوَابًا، وَهُوَ أَنَّ لَفْظَ حَرَامٍ مَعْنَاهُ عَدَمُ حِلِّ الْوَطْءِ وَدَوَاعِيهِ وَذَلِكَ يَكُونُ بِالْإِيلَاءِ مَعَ بَقَاءِ الْعَقْدِ وَهُوَ غَيْرُ مُتَعَارَفٍ، وَيَكُونُ بِالطَّلَاقِ الرَّافِعِ لِلْعَقْدِ، وَهُوَ قِسْمَانِ : بَائِنٌ وَرَجْعِيٌّ، لَكِنَّ الرَّجْعِيَّ لَا يُحَرِّمُ الْوَطْءَ فَتَعَيَّنَ الْبَائِنُ
“Бир неча муддатдан кейин нима сабабдан боин бўлишининг жавоби менга зоҳир бўлди. Ҳаром лафзининг маъноси жинсий яқинлик ва унга олиб борувчи ишларнинг ҳалол эмаслигини билдиради. Бунда ҳалол эмаслик никоҳ узулмасдан ийло қилиш (хотиним никоҳимда тураверади. Лекин унга яқинлик қилмайман деб қасам ичиш) билан бўлади. Леккин бу нарса урфда одамларнинг ҳаёлларига ҳам келмайди ёки никоҳ ақдини узгувчи талоқ қилиши билан бўлади. Талоқ икки қисмдир: боин ва ражъий. Ражъий талоқ жинсий яқинликни ҳаром қилмайди. Шундай экан бу сўздан боин талоқ тушиши тайин бўлди” (Раддул муҳтор) деган.
Бир киши сен менга минг бор ҳаромсан дейиши билан бир талоқ боин тушади.
أَنْتِ عَلَيَّ حَرَامٌ أَلْفَ مَرَّةٍ تَقَعُ وَاحِدَةٌ
“Сен менга минг маротаба ҳаромсан дейиши билан бир талоқ воқе бўлади” (Раддул муҳтор).
Бир киши хотинига бир неча бор сен менга ҳаромсан дейиши
Киши хотинига бир неча бор бу сўзни айтиши билан бир боин талоқ тушади. Чунки, боинга боин илашмайди.
لَوْ كَرَّرَهُ لَا يَقَعُ إلَّا الْأَوَّلُ لِأَنَّ الْبَائِنَ لَا يَلْحَقُ الْبَائِنَ
“Агар сен менга ҳаромсан сўзини бир неча бор такрор айтса, биринчиси билан талоқ тушиб қолганлари билан тушмайди. Чунки, боин талоқ боинга илашмайди” (Раддул муҳтор).
Лекин, шу ўринда бир нарсага эътибор бериш жуда ҳам зарурки, аввалги боин талоққа илашмайдиган кейинги боин талоқ киноя лафзи билан тушган боин талоқ бўлиши зарурдир. Агар кейинги боин талоқ ҳам киноя лафзидан бўлмай сариҳ лафздан содир бўлса, у боин аввалги боинга илашади. Аввалги боинни киноя ёки сариҳ орқали тушганлигининг фарқи йўқдир.
الْمُرَادُ بِالْبَائِنِ الَّذِي لَا يَلْحَقُ هُوَ مَا كَانَ بِلَفْظِ الْكِنَايَةِ
“Аввалги боинга илашмайдиган кейинги боин талоқдан мурод киноий лафзлар орқали тушган боин талоқдир” (Раддул муҳтор).
أَنَّ الْبَائِنَ الْمُوقَعَ أَوَّلًا أَعَمُّ مِنْ كَوْنِهِ بِلَفْظِ الْكِنَايَةِ أَوْ بِلَفْظِ الصَّرِيحِ الْمُفِيدِ لِلْبَيْنُونَةِ
“Аввал тушган боин талоқ боинни ифода қилгувчи киноий лафзлар орқали бўладими ёки сариҳ лафзлар орқали бўладими фарқи йўқдир” (Раддул муҳтор).
Киноий лафзлар билан тушган талоқ ҳам ражъий бўлмасин. Акс ҳолда талоқ тушади.
بِخِلَافِ الْكِنَايَةِ الرَّجْعِيَّةِ فَإِنَّهَا فِي حُكْمِ الصَّرِيحِ فَتَلْحَقُ الْبَائِنَ
“Киноий лафзлар билан тушган ражъий талоқнинг хилофи ўлхамр. Чунки, улар сариҳ талоқнинг ҳукмида бўлиб, аввалги тушган боин талоққа илашади” (Раддул муҳтор).
