Маккада нозил бўлғондур ва 93 оятдур
Ибтидо қилинур беҳад меҳрибон, нихоятда рахмлвк Аллох номи ила
1. То, снн. Бу Қуръон равшан Китобнинг оятларидур,
2. ҳидоят ва башоратдур мўминлар учун,
3. ул зотларики ўқурлар вамозларин ва берурлар закотларин ва аларгина охиратға тамом ишонурлар.
4. Таҳқиқ, ул зотларики, иймон келтирмаслар охиратға, марғуб кўрсатдук аларға қилмишларин, андин алар ҳайрон эрдилар.
Сураи намлнинг ибтидо оятларишнгмазмуни сураи баҳара ибтидо оятлариға ўхшагандур. Анинг учун ул мақомни баробар мутолаа қилинсин.
5. Ана шулардур ул жамоатки, бордур алар учун ёмон азоб ва алардур охиратда зиёда зиёнға йўлиқувчилар.
6. Ва таҳқиқ, сизға Қуръон ато қилинур ҳикматлик, илмлик Худо тарафидин.
7. Вақтики деди Мусо ўз аҳлиға: "Мая бир ўт кўрдим, ҳозир келтирурман сизларға андин бирон хабарни ё келтирурман сизларға ёндирилган ўт шуъласин, токи исинурсизлар". Бу оятнинг муфассал баёни сураи то ҳода ўттандур.
8. Вақтики келди ўтға, овоз берилдики: "Баракот бўлсин ўтдаги кишиға ва анннг атрофида бўлғон квшиға
Яъни, ернинг бу қадар ҳиссаси муборак ва ўтда бахти ҳам муборак ва аминг ичида ва атрофида бор зотлар ҳам муборак. Яъни, фаришталар ва ҳазрати Мусонинг ўзлари. Бу хитоб ғолибан Мусо алайҳиссаломға улфат ва анис (дўст) бермак учун ҳилингандур.
ва покдур тамом оламнинг Парвардигори Худо!
9. Эй Мусо! Ман ул Аллоҳдурмаи ғолиб, ҳикматлик.
10. Ва ташлагил асонгяи! Вақтики ани кўрди, илон кабв ҳаракат қилур, орқаға ўгириб қайтди ва юриб боқмадв. Яъни, асолари ингичка оқ илон каби ҳаракат ҳилгач, ҳўрҳиб қочдилар. Бу ҳўрқишлари табиий эрди, қутилишға кофий эмасдур. "Эй Мусо! Қўрқма, гаҳқиқ, Манинг қошимда пайғамбарлар қўрқмаслар,
Яъни, дарбори Илоҳийда муҳарриб бўлғон зотлар асо ё илон каби бўлюн махлуқлардин
11. Магар ул кишики зулм қилибдур, кейин ўрниға яхшв вш қилибдур ёмон ишдвн кейан, албатта Мав мағфвратлик, мехрвбондурман.
12. Ва солгил қўлингни ёқангғаки, чиқур офатсвз оқ бўлвб тўққиз муъжвза вчвнда (борурсан) Фвръавн ва анвнг қавми тарафиға. Албатта алар фосиқ қавмдурлар. Ул тўққиз муъжиза баёни сураи Баний Исроилда ўтди.
13. Вақтики келдн нишонларимиз аларға равшан, дедилар: бу нарса равшан жодудур"
14. Ва мункир бўлдилар аларға зулм ва такаббурлик ила, ҳолбукя диллари аларни рост билур эрди. Бо^инг, нечук бўлдв фасод қилгувчилар оқибатлари!
Ҳаммаларин Қулзум дарёсин мавжлари ютди қўйди. Ҳеч бирларша гўр ва тфан ҳам насиб бўлмади.
15. Ва таҳқиқ, бердук Биз Довудға ва Сулаймонға вам. Ва алар дедялар: "Шукр ул Худоғакв, ортиқ қилди бвзнв мўмин бавдаларвн кўпларвдвн!"
Неъматнинг шукрин адо қилмак асл неъматдин ҳам катта неъматдур. Боқий бутун жаҳонда тамом махлуқдин афзал зот биргина зоти муҳаддасдурларки, номи мубораклари Муҳаммад саллаллоҳу алайҳи ва саллам.
16. Ва ўринбосар бўлди Сулаймон Довудға ва деди: "Эй инсонлар, бизға қушлар сўзларин таълим берилди,
Ҳадиси саҳиҳларда ҳайвонларнинг, балки жонсиз нарсаларнинг сўзлаганликлари ва тасбқ айтганликлари собитдур. Бундин маълум бўлурки, ўз Ҳолиқин ижмоли бўлса ҳам саҳиҳ маърифата ҳар нарсанинг фитратида мавжуддур. Шундоқ бўлғондин кейин аларнинг ҳамд ва тасбеҳларин ва баъзи муховара (сўзлашиш) ва хитобларин хос ва маҳбуб бандалардин баъзилариға батарқи хирҳи одат маълум қилинса, маҳолати шлиядин бўлмас. Олш одатға зарури хилоф бўлур ва одати хилоф бўлмаса, эъжоз ва кароҳат нечук дейилур.
бизға хар нарсадин берилди! Таҳқиқ, бу нарса равшан фазилатдур!" Яъни, шундоқ буюк салтанат учун лозим бўлғон ашёлар тамом берилди.
17. Ва жам қилиндн Сулаймон учун лашкарлар жинлардин ва инсонлардин ва қушлардин эрди ва аларни жамоатларға бўлинур эрди.
18. То вақтики келдилар чумолилар водийсиға, бир чумоли деди: "Эй чумолилар, киринглар уйларингизға, янчиб ташламасин сизларни Сулаймон ва анинг лашкарлари, ҳолбуки, алар билмаслар".
19. Бас, табассум қилдн кулган ҳолда анинг сўзидия ва деди: "Эй Раббим, манга насиб айлаки, шукр қилай Санинг манга ва ота-онамға берган неъматинг учун ва қилай ул ишники, Сан андин хуш бўлурсан ва дохил қил мани ўз раҳматинг ила яхши бандаларинг жамоатлариға!"
Яъни, Сулаймон алайҳиссалом ўз лаштрлари ила шундоқ бир мақомдин ўтдиларки, уерда чумолиларнинг уйлари кўп ва ўзлари зиёда миқдорда эрдилар. Шуерда бир чумоли, яъни, аларнинг подшоҳлари буқадар лашкарни кўриб аларға бу сўзни қилди. Ул жаноб анинг сўзини уч мил узоқда туриб эшитдилар. Шул заҳоти лашкарларин тўхтатдиларки, токи чумолилар уйлариға кириб олсинлар. Сулаймон алайҳиссалом анинг сўзларин тушунганликларидин хуш бўлиб Худоға шукрона айтиб ва бу дуони қилдилар.
20. Ва хабар олди қушлардин, кейин деди: "Нима бўлди манга, ҳудҳудни кўрмасман, ё у ғойиблардин бўлдими?
21. Албатта ман анга қаттиқ азоб берурман, ё албатта ани сўйиб ташларман, ё ул манга равшан далил келтирур".
22. Кейин узоқ муддат ўтмай (ҳудҳуд) ҳозир бўлди ва деди: "Келтирдим бир нарса хабаринки, санга маълум эмас эрди ва келтирдим санга Сабо мамлакатидин бир жазм хабарни.
23. Таҳқиқ, топдим ман бир хотинни, аларға подшоҳлик қилур ва берилибдур анга ҳар бир нарсани ва бордур анинг буюк тахти.
24. Топдим ани ва қавминики, Худони қўйиб қуёшга сажда қилурлар ва яхши кўрсатибдур шайтон аларға амалларини ва тўсиб қўйибдур аларни Худонинг йўлидин ва алар йўл топмаслар
25. ки, сажда қилсинлар Аллоҳга, ул зотики чиқарур махфий нарсани осмонларда ва ерда ва билур ниманики махфий қилурсизлар ва ниманики маълум қилурсизлар.
26. Аллоҳдур, Андин бошқа ҳеч бир маъбуд йўқдур, арши азим моликидур!"
27. Сулаймон деди: "Ҳозир кўрурмиз, оё, рост сўзладингми, ё ёлғончилардинсанми?
28. Манинг бу хатимни олиб бор ва ташла аии аларға, кейин қошларидин узоқ тур ва боқгилки нима жавоб қайтарурлар".
Ҳазрати Сулаймон бир хат ёздиларки, сурати будур: "Худонинг бандаси Довуднинг ўғли Сулаймон тарафидин Сабо подшоҳа Билқис тарафиға. Ибтидо қилинур бехад меҳрибон ва ниҳоятда раҳмлик Аллоҳ номи ила. Салон тўғри йўлда бўлғонларға. Бундин кейин сўз шулки, манга ттталик қилманглар ва келинглар манинг ҳузуримға Исломни қабул этиб, итоат қилган ҳолларингизда". Кейин анга муҳрларин қўйиб ҳудҳудға бердилар. Ул хатни олиб бориб, Билҳис ёлгиз ўзи ётадирган уй тоқасидин кириб сийнасига кўйиб хўйди.
29. (Билқис) деди: "Эй сардорлар, таҳқиқ, манга бир муаззиз хат ташланди.
30. Ул албатта Сулаймон тарафидиндур ва анинг мазмуни будур: Ибтидо қилинур беҳал мехрибон ва нихоятла раҳмлик Аллох номи ила
31. ки, сизлар манга катталик қилманглар ва мусулмон бўлиб келинглар".
32. Билқис деди: "Эй сардорлар! Манга бу ишим хусусида маслахат беринглар, маи ҳеч бир ишни ҳукм қилмасман то сизлар ҳозир бўлмасангизлар".
33. Дедилар: "Бизлар кучлик ва вихоятда урушгувчи жамоадурмиз ва санинг ихтиёрингдадур иш. Боқгил, нима ҳукм берурсан!"
34. Билқис деди: "Таҳқиқ, подшоҳлар қачон бир шаҳарга кирсалар ани бузурлар ва авинг аҳлидин бўлғон азизларни хор қилурлар ва булар хам шундоқ қилурлар.
35. Ва ман юборурман аларға бир оз туҳфа ва боқурманки, элчилар нима жавоб олиб қайтурлар".
36. Вақтики келди элчи Сулаймон қошиға, деди: "Сизлар мол ила манга мадад берурсизларми? Ул нарсаки Худо манга берибдур, сизларға берган нарсадин яхшироқдур. Балки сизларгина ҳадяларингиз ила хуш бўлурсизлар.
37. Қайт алар тарафиға, биз хозир етурмиз алар қошлариға ул қадар лашкар илаки, алар анга муқобила қила олмаслар ва албатта чиқарурмиз аларни ул ердин хор қилиб ва алар беиззат бўлурлар".
38. Сулаймон деди: "Эй сардорлар, қай бирингиз анинг тахтин қошимға хозир қилурсиз, алар ўзлари манга итоат қилиб келишларидин муқаддам?"
Ҳазрати Сулаймон алайҳиссалом элчиға дедиларки: "Сизлар мани бошқа подшоҳлар каби мол ва давлатға ҳарис инсон гумон қилиб бу ҳадяларни келтирдингизларми? Бу нарсаларингиз ўзларингизға". Билҳис ҳам деган эрдики, агар ул жаноб подшоҳ бўлсалар ҳадяларни қабул этурлар, набий бўлсалар олмаслар. Элчи қайтиб келибвоқеани баён қилгач, Билҳис билдики, бужаноб дунё подшоҳларидин эмасдурлар, балки Худо тарафидин буюк бир иноят ва таъйидиға молик бир зотдурлар. Кейин ўз итоатин билдирмак ниятида тамом шон-шавкати ила Сабодин Шом тарафиға равона бўлди. Яқин келиб қолганда Сулаймон алайҳисалом маҳкамадаги вазир ва арбоб маслаҳатчилариға дедиларки: "Ичларингизда шундоҳкиши бормики, Билҳис ўзи ва жамоаси таслим ва итоат учун етиб келишларидин илгари анингтахтин манинг қошимға ҳозир қилса". Маълум бўлдики, Ислом ва инҳиёддин аввалҳарбий душманнинг моли мубоҳ (ҳеч кимга тегишли эмас)дур.
39. Деди жинлардин бир қувватлик (Ифрит): "Ман ани қошингға хозир қилурман, бу жойдин туришингдин аввал ва таҳқиқ, ман анга қодирдурман (ва анда бор жавхарларға) аминдурман".
Яъни, маҳкама ваҳти тамом бўлиб, бу ердин туриб кетишингдин муҳаддам, яъни, кун ярим бўлгунча ҳозир қилурман, деди.
40. Деди ул шахсики, анда бор эрди китоби Илоҳийшшг илмн: "Ман ани санга ҳозвр қилурман назаринг санга қайтмай туриб".
Ғолибан бузот Сулаймон алайҳиссаломнинг саҳобалари ва вазирлари Асаф ибн Барҳаёдурлар. Осмоний кшпобларни билур эрдилар ва Худодин асмоларин таъсиридин хабардор эрдилар. Ман кўз юмиб очиш миқдорида тахтни ҳозир қилурман, дедилар ва ҳозир қилдилар.
Кейин вақтики Сулаймон ави ўз қошида турган кўрди, деди: "Бу манинг Парвардигорим карамидиндур, токи мави синасинки, шукр қвлурмавмв ё ношукр бўлурманми? Ва кимики шукр қилур, хақиқатда ул ўзи учун шукр ^илур ва кимики вошукрлвк қилур, мавивг Раббим бениёздур, карамлвкдур".
41. Сулаймон дедв: "Ўзгартввглар Билқис учун авивг тахтвв; боқайликки, таниёлурми ё таввёлмас жамоадвв бўлурми?"
42. Вақтики ул келдв, дейилди: "Санинг тахтивг шувдоқми?" Жавоб бердв: "Гўё бу ўшал (тахтдур) ва бизға бу воқеадин аввал ҳол маълум бўлғон эрди ва биз втоаткор бўлғов эрдвк".
Яъни, бу муъжизага ҳожат йўқ эрди, чунки биз бундин муқаддам ҳақиқатдин хабар топган эрдук.
43. Ва манъ қилди ани ул нарсадинки, Худови қўйиб авга вбодат қилур энди; чунки ул кофир қавмдин эрди. Бу манъ қилгувчи Худодур, ё Худонинг ҳукми ила Сулаймон алайҳиссаломдурлар.
44. Дейилди ангаки, дохил бўл қасрға! Вақтики ул ани кўрди, гумов қилдики, ҳовуздур ва очди икки сонин. Сулаймон деди: "Бу шишалардин бино қилинган қасрдур". Билқис деди: "Парвардигорим! Ман ўзимға зулм қилибдурман ва эмди Сулаймов вла мусулмов бўлдвм
Рабб ул-оламинға!" Билҳис етиб келгач, ани Сулаймон алайҳиссалом ўтирган қасрға кирмак учун даъват берилди. Ул ичкариға қадам қўймоқчи эрди, кўрдики саҳн тамом сув экан. Ҳовуз гумон ҳилиб тиззасидин пастини очди, токи либослари. ҳўл бўлмасин. Ҳазрати Сулаймон кўрдиларки, болдирларида ҳеч айб йўқ экан. Чунки анинг оёқларин ёмон дейилган эрди. Дедилар: "Бу сув эмасдур, балки шишадин ишланган саҳндур". Ани Исломға даъват этдилар, ул ҳам қабул қилиб мусулмон бўлди. Сўнгра никоҳлариға олдилар. Маҳбубхотинларидин бўлди. Кейин ўз ҳуку- матин ўзиға топширдилар. Ҳар ойда бир бор қошиға келиб, бир-икки кун туриб кетар эрдилар, ул ҳам тамом айлади ўз вазифасин. Ҳазрати Сулаймон ўн уч ёшда подшоҳ бўлдилар ва эллик уч ёшларида пайғом келди.
45. Тахқиқ, юбордук Самуд қабвласвға бвродарларв Солихники, вбодат қилинглар Худоға. Кейин ногох икки фпрқа бўлиб жавжал қяла бошладвлар.
46. Солих деди: "Эй қавмим! На мунча рохатдин илгари азобни .тез талаб қилурсизлар? На учув Худодин мағфират талаб қилмассизлар? Шояд сизларға рахм этилса!" Чунки алар деган эдиларки, агар сан келтирган дин ҳақ бўлса, бизларға азоб тушургил, муносиб эрдики, истиғфор айтиб тавба ҳилсинлар, Шояд Худованд карам қплиб гуноҳларин мағфират қилса ва раҳматиға дохил этса.
47. Дедилар: "Биз шумқадам кўрдук сави ва хамроҳларингни". Солиҳ деди: "Ёмон қисматларивгиз Худо қошидадур, балкв сизлар синалиб тургав қавмдурсвзлар!"
Яъни, санингва асҳобларингнингқадамларингдин бизға кулфат етди, қаҳат пайдо бўлди. Ҳазрати Солиҳ дедиларки, бунарсалар биздин эмасдур ва ўз гуноҳларингиздиндур. Худо сизларни азмойиш қилмакдадур.
48. Ва бор эрди ул шахарда тўққиз вафарки, мамлакатға фасод солур эрдилар ва ислох қилмас эрдилар.
49. Қасам ичинглар Худоға, албатта кечқурун босурмиз авв ва аҳлини, кейин дермиз даъвогариғаки, биз анинг аҳлив халок бўлур вақтида ҳозир бўлдик ва бвз рост сўзлармиз".
50. Ва алар махфий тадбир кўрдилар бир қисм ва Биз хам тадбвр кўрдук бир
қисм ва алар билмас эрдилар.
51. Боқинг, нечук бўлди махфий тадбирларин оқибати! Биз ҳалок этдук аларни ва қавмларини — ҳаммаларини. Бу тўққиз нафар, шояд тўққиз жамоанипг уруғларидурт, ҳамиша мамлакатға фасод солиб юришдин бошқа ишлари бўлмас. Ва ислоҳ деган нарсани билмаслар. Булар ўз ўрталарида қасамлар ичишиб, ҳазрати Солиҳ алайҳиссаломни асҳоблари ила махфий суратда кечҳурун ўлдирмакчи бўлдилар. Шуғаразда аввал туяни ўлдирдилар, кейин уч кундин сўнгўзлари ҳам ҳалок бўлдилар.
52. Бас, будур аларнинг уйларики, зулмларин сабабидин ҳолийдур, албатта бордур бу воқеада ибрат билгувчи қавм учун.
53. Ва нажот бердук одамларғаки, иймон келтирдилар ва қўрқур эрдилар.
54. Ва (ёд қилинсин) Лутники, вақтики деди у ўз қавмиға: "Оё, қилурсизларми уят ишни, ҳолбукн кўриб турурсизлар?
55. Оё, сизлар хотинларни қўйиб эркакларға шахват ила ётурсизларми ? Балки сизлар нодон қавмдурсизлар!"
56. Ва қавмларин жавоби фақат шу бўлдики, дедилар: "Лут хонадонини шаҳарларингиздин чиқаринглар, чунки алар покликни талаб қилган одамлардур".
57. Кейин Биз важот бердук анга ва аҳлиға, магар хотинғаки, ани Биз қолгувчилардин қилдук.
58. Ва ёғдирдук аларға бир қисм ёғинни; қўрқитилганлар ёғинлари нақадар ёмон эрди!
59. Сиз денг: "Ҳамд бўлсин Худоға ва саломдур Худонинг сайлаган бандалариға! Худо яхшироқдурми ёки у варсаки шерик қилурлар?
60. Ё ким яратибдур осмонларни ва ерни ва тушурибдур сизлар учув осмондин сувни, кейив ундурдук анинг ила равнақлик боғларни, мумкин эмас эрди сизларғаки, ундиринглар авивг дарахтларив? Бордурми ява бир маъбуд Худо ила? Балки алар қавмдурларки, баробар қилурлар (Аллоҳға ўзгаларни)!
61. Ё ким қилибдур ерни турмакка лойиқ ва пайдо қилибдур ораларида ариқларни ва пайдо қилибдур анинг учун тоғларни ва пайдо қилибдур икки дарё ўртасиға парда? Бордурми яна бир маъбуд Худо ила? Балки кўплари билмаслар.
62. Ё кимдурки илтижосин қабул қилур беқарорнинг қачон чақирса ул ави ва даф қилур мусибатни ва қилур сизларни қопм мақомлар ер юзиға?
Яъни, бир қавмни дунёдин кўтарур ва анинг ўрниға бошқа бир қавмни келтирур.
Бордурми ява бир маъбуд Худо ила? Оз васиҳат олурсизлар!
63. Ё ким йўлға солур сизларни қуруқлик ва дарё қоронғуликларида. Яъни, юлдузлар ила кечқурунда ва бошқа аломатлар ила кундузда.
Ва ким юборур шамолларни башоратчи этиб раҳматидин илгари?
Яъни, раҳмат бўронидин аввал муздек шамолларин юргизиб қўюрки, ёғиннинг келишидин дунёға башорат берур.
Бордурми бир маъбуд Худо ила? Юқорндур Худо аларнинг ширкларидин!
64. Ё ким аввал яратур халқаи, кейин иккинчи пайдо қилур ани ва ким ризқ берур сизларға осмондин ва ердин? Бордурмв яна маъбуд Худо ила?" Сиз денг: "Келтиринглар далилларингизни агар рост бўлсавгизлар!"
65. Сиз денг: "Нақадар махлуқлар осмонларда ва ерда бордур, ғайбни билмаслар, фақат Аллоҳ таологина (билур) ва алар билмасларки, қачоп тиргизилурлар".
Яъни, маъбуд шундоқ зот бўлурки, қудрати тамомийси ҳам, илми комили ҳам бўлсин. Бу сифат ер ва осмонда Худодин бошқа ҳеч кимсада йўқдур. Ва ўшал Зот қиёмат илмин ҳам халқдин махфий тутгандур, ҳеч ким ўзин қачон тирилишин била олмас.
66. Балки аларнинг илмлари охират ҳақинда халос бўлғондур — балки алар андин шакдадурлар, балки алар авдив кўрдурлар!
Яъни, мушрикларнинг олимлари охиратни тушуна олмадилар, балки мумкин ва номумкинлигида қолдилар. Балки анинг далил ва гувоҳларин кўришдин кўзларин юмиб олдилар. Варна бироз таҳаммул қилсалар, анингҳақида шак ва шубҳалари кўтарилар эрди.
67. Дейдилар ул одамларики кофир бўлдилар: "Оё, бизлар ва ота-боболаримиз тупроқ бўлиб кетсак ҳам ява чиқарилурмизми?
68. Таҳқиқ, илгари ҳам бу ваъда бизға ва ота-боболаримизға қилингандур. Бу нарса аввалгиларнинг ҳикояларидин бошқа варса эмасдур!"
69. Сиз девг: "Сайр қиливглар ер юзида, кейин боқивгларки, вечук бўлибдур гуноҳкорлар оқибатлари!"
70. Ва хафа бўлмавг сиз алар учун ва танг бўлманг аларнивг макр қилишларидин.
71. Ва дерлар: "Қачов бўлур бу ваъда, агар рост сўзлагувчи бўлсавгизлар?"
72. Сиз денг: "Уд азобики тез келишин хоҳларсизлар, шояд аларнинг баъзиси сизларға яқин келган бўлса". Чунончи, оз кун ўтмай қаҳат балоси келди, орқасидин Бадр жангида бир мунчалари жаҳаннамға юборилдилар.
73. Ва таҳқиқ, Парвардигорингиз карамлик зотдур одамларға ва аларнинг кўплари шукр қилмаслар! Ҳақтаоло бандалариға меҳрибонлигидин аларға муҳлат бериб азобни орқаға сурса, бандалар анга шукр қилмай, ўзлариға тездин азоб келмагин талаб қилурлар.
74. Ва тахқиқ, Парвардигорингиз албатта билиб турур ул варсаники, дилларида махфийдур ва ул нарсаники маълум қилурлар.
75. Ва осмонда ва ерда хеч бир махфий нарса йўқдур магар ул "Лавх ул-маҳфуз"да ёзилгандур.
76. Албатта бу Қуръон баён қилур Бавий Исроилға ул сўзларнинг кўпиники, алар анда ихтилоф этурлар.
77. Ва албатта бу ҳидоятдур ва раҳматдур мўминлар учун.
78. Албатта Парвардигорингиз ҳукм қилур алар ўрталариға ўз адли ила. Ва Улдур ғолиб, бвлгувчи!
79. Бас, таваккал қилинг Худоға, албатта сиз равшан ҳақ устиндадурсиз!
80. Таҳқиқ, сиз эшитдира олмассиз ўликларға ва эшитдира олмассиз карларға чақириқни иақтики қайтсалар орқа ўгириб. Ўлган бир инсонда жон бўлмагач ҳеч бир нарсани эшшпмас, ҳис ҳилмас. Одамларики диллари ўлган бўлса, нақадар аларға насиҳат қилинса ҳам натижа йўқдур,
81. Ва сиз эмассиз кўрларни гумроҳликдин йўлға солгувчи. Сиз эшитдира олурсиз фақат ул кишиғаки, ишонур Бизнинг оятларимизга. 82. Ва ҳам алар қурбонбардордурлар қачон собит бўлса аларға азоб ваъдаси, чиқарурмиз ердин алар учун бир жовворки, аларға сўзларки, таҳқиқ, одамлар Бизнинг оятларимизға ишонмаслар.
Қиёматдин аввалроқ Маккадаги Сафо тоғи ёрилиб ичидин бир жонвор чиқур, халҳ ила сўзлашурки, эмди ҳиёмат яқин қолди. Рост мусулмонлар ила махфий мункирларни аломатлари мла ажратур. Тафсирларда бужонвор ҳаҳида узун баёнлар бўлса ҳам, хулосаси, балки муътабари ва собшпи бухабардур.
83. Ва ул куники .жам қилурмиз хар умматдин ул жамоавики ёлғон дер эрдилар Бизнинг оятларимизни, кейин аларви тўхтатилур.
84. То вақтики алар келурлар, Худо дер: "Сизлар Манинг оятларимни ёлғов деб эрдивгизларми, холбуки, ани илмий ихота қилмаб эрдивгизлар, ё вима вш қилур эрдингизлар?"
85. Ва собит бўлди аларға азоб ваъдаси, эмди алар сўз қила олмаслар.
86. Оё, алар кўрмадиларми Бвз пайдо қилдук кечаники, авда алар ором олсинлар ва кундузни равшав. Таҳқиқ, бордур бувда вишовлар ул тоифа учунки вймов келтирурлар.
87. Ва ул куники дам урилур сурнайга ва қўрқиб кетур квмики осмонлардадур ва кимики ердадур, ул кишидин бошқаки Худо авв хоҳлабдур ва ҳаммалари Анинг қошиға ожиз бўлиб келурлар.
Бубиринчи дам уришдур, дам ургувчи Исрофилдур. Бухафв ила ҳамма ўлур, магар Жаброил, Микоил, Исрофил ва жон олувчи фаришталар ўлмаслар. Ибн Аббос қавлларида шаҳидлар ўлмаслар ва қўрҳмаслар.
88. Ва кўрурсан тоғларнв, гумон қилурсав аларви жойида тўхтагав (деб), холбуки, алар юриб турурлар булутлар юрган кабв ва бу варса ул Худонинг ишидурки, маҳкам қилибдур хар нарсавв. Албатта Ул сизларнинг қилмишларингиздин хабардор.
89. Кимики бир яхшнлик келтирса, бордур авввг учун авдвв яхшироқ савоб, алар ул кув қўрқишдин омонда бўлурлар.
90. Ва кимики ёмонлик келтирса, юзлари ила дўзахга ташлавурлар ва жазо берилмасми сизларға фақат қилган амалларивгизға мувофиқ?
91. Ҳақиқат шулдурки: "Манга ҳукм бўлдики, ибодат қилай шу шахарвивг моликиғаки, Бу шаҳардин мурод Маккаи мукаррамадур.
ани муҳтарам қилвбдур ва Анивг мулкидур хар бир варса ва ҳукм бўлди мангаки фармонбардорлардив бўлай
92. ва ўқиб турай Қуръов". Эмди квмки ҳидоят топибдур, ҳақвқатда ул ўзи учув ҳидоят товур. Ва кимики йўлдив озибдур, сиз денг: "Ҳақиқат шулдурки, мав қўрқвтгувчалардивдурмав".
93. Ва деаг: "Ҳамд Худоға, Ул оз кувда свзларға ввшоаларив кўрсатур, кейин Ави тавурсвзлар, эмас Парвардигорларввгвз ғофил аъмолларввгиздвв". Чунончи, Бадр жангида қатл ва асоратни кўрсатди, алар кўрдилар, лекин ул кўриш бефойдадур.
