Исроил Ғазо секторининг жанубий қисмини эвакуация қилишни буюрди
Жума куни Халқаро суд Жанубий Африканинг Исроилга қарши даъвоси бўйича дастлабки қарорни қабул қилиб, Исроилга Ғазо секторидаги геноцид ҳаракатларининг олдини олиш, иштирок этганларни жазолаш ва анклавдаги гуманитар вазиятни яхшилаш учун барча чораларни кўришни буюрди, деб хабар беради ВВС.
Декабрь ойида Жанубий Африка исроилликларнинг Ғазо секторидаги ҳарбий ҳаракатлари фаластинликларга қарши геноцид бўлганини айтиб, ушбу органга мурожаат қилди ва урушни тўхтатиш учун шошилинч халқаро аралашувни талаб қилди.
Жума куни фақат Жанубий Африканинг Фаластин тинч аҳолисини ҳимоя қилиш учун Исроилга зудлик билан босим ўтказиш талаби кўриб чиқилмоқда, геноциднинг якуний ҳукми эса йиллар талаб қилиши мумкин эди.
Халқаро суднинг ушбу босқичда Жанубий Африкани қўллаб-қувватлашга рози бўлиши Исроилга қарши халқаро санкцияларга олиб келиши мумкин.
Исроил барча айбловларни рад этади ва суддан ишни бутунлай тўҳтатишни сўради.
"Биз, албатта, суд бу бемаъни айбловларни бутунлай рад этишини кутамиз", – деди пайшанба куни Исроил ҳукумати вакили Эйлон Леви.
Гаагада жойлашган Халқаро суд БМТнинг олий суди ҳисобланади.
У Исроилга 7 октябрь куни ХАМАС ҳужуми сабаб бўлган Ғазога қарши қуруқликдан ҳужум ва ҳаво ҳужумларини тўхтатишни буюриши мумкин. Бироқ бу Исроил суднинг талабларини албатта бажаради, дегани эмас.
7 октябр куни ХАМАС ва бошқа кичик гуруҳлар жангарилари жанубий Исроилга бостириб кириб, 1300 кишини, асосан тинч аҳолини ўлдирди ва 240 га яқин кишини гаровга олди.
Исроилнинг Ғазога қилган вайронкор ҳужуми шундан сўнг анклавнинг 25 мингдан ортиқ аҳолиси, уларнинг аксарияти аёллар ва болаларнинг ҳаётига зомин бўлди. Бу ҳақда Ғазонинг ХАМАС назоратидаги соғлиқни сақлаш вазирлиги маълум қилди.
Исроилни судга бераётган Жанубий Африка, Исроилнинг Ғазодаги ҳарбий ҳаракатлари 1948 йилда имзоланган БМТ геноцид конвенциясини бузаётганини даъво қилмоқда.
Жанубий Африкани ҳимоя қилувчи адвокатларнинг айтишича, Исроилнинг портлаши ўзининг улкан гуманитар таъсири билан "фаластинликларнинг ҳаётини йўқ қилиш" билан тенгдир.
Исроил расмийлари бу айбловларни қўпол равишда бузиб кўрсатган ҳолда рад этиб, уларнинг мамлакати 7 октябрдаги ҳужумдан кейин ўзини ҳимоя қилиш ҳуқуқига эга эканлигини таъкидлади.
Судда Исроилни ҳимоя қилаётган адвокат Таль Беккер суд мажлисида ХАМАС жангарилари “болаларни ота-оналари кўз ўнгида қийноққа солган, одамларни ёқиб юборган, мунтазам равишда зўрлаган ва жароҳатлаганини” айтди ва ўз даъволарини ҳужумлар фотосуратлари билан тасдиқлади.
"Исроилнинг ҳарбий ҳаракатлари бутун Фаластин халқига қарши эмас, балки ХАМАСга қарши қаратилган", – дея таъкидлади у.
“АҚШ Давлат котиби Энтони Блинкен Халқаро суд қарори олдидан АҚШ Исроилнинг бошқа ҳеч қачон ҳужумга учрамаслиги учун кафолат излаш ҳуқуқини қўллаб-қувватлашини яна бир бор таъкидлади. Бу ҳақда у Жанубий Африкадаги ҳамкасбига телефон орқали айтди”, – деди Давлат департаменти вакиллари.
Жанубий Африка қандай фавқулодда чораларни талаб қилади?
БМТнинг геноцид ҳақидаги конвенциясини бузганликда айбланган Исроилга шошилинч буйруқ бериш ҳақидаги қарор 17 нафар судья томонидан қабул қилинган.
У Жанубий Африка томонидан таклиф қилинган тўққизта фавқулодда чораларни кўриб чиқди, улар орасида ўт очишни тўхтатиш, гуманитар ёрдам, кўчирилган одамларнинг уйларига қайтиши, Ғазода халқаро текширувларга тўсқинлик қилмаслик ва белгиланган чора-тадбирларнинг амалга оширилиши бўйича мунтазам ҳисоботларни тақдим этиш киради.
Шу билан бирга, суд Жанубий Африка томонидан талаб қилинганидан фарқли ўз чораларини таклиф қилиши мумкин.
“Вақтинчалик чоралар зўравонликка барҳам бериш учун биринчи қадам бўлиши керак”, – деди инсон ҳуқуқлари бўйича адвокат ва Вашингтонда жойлашган «Тахрир» Яқин Шарқ сиёсати институти ижрочи директори Май Эль Садани ВВCга.
Кўпчилик экспертларнинг айтишича, геноцид ишини тўлиқ кўриб чиқиш йилларга чўзилиши мумкин.
"Бу узоқ давом этадиган ҳуқуқий кураш бўлади ва бошқа давлатлар Жанубий Африка ёки Исроил томонидан аралашишга ҳаракат қиладилар", – деб башорат қилмоқда адвокат Май Эль Садани.
