БМТ Халқаро суди Ғазода геноцид муносабати билан Жанубий Африка Республикаси томонидан талаб муваққат чора-тадбирлар масаласи бўйича қарор эълон қилди. ЖАрнинг петицияси, одатда шундай дейиш қабул қилинганидек, қисман қондирилди: суд бир қатор вақтинчалик чораларни кўрди, аммо Исроилни ҳарбий операцияни тўхтатишга мажбурламади. Бу ғалабами ёки мағлубиятми?
Асосий хушхабардан бошлайлик: суд Исроилнинг Ғазода геноцид ҳиди йўқлиги ва ЖАР ва Исроил ўртасида ҳеч қандай низо йўқлиги, шунинг учун «ЖАР Исроилга қарши» иши дарҳол тугатилиши кераклиги ҳақидаги позициясини рад этди. Аксинча, суд prima facie, яъни биринчи қарашда Ғазода муҳокама қилинган Исроил ҳаракатларида геноцид белгилари бўлиши мумкин ва бу ҳақда Жанубий Африка ва Исроил ўртасида низо бор деган қарорга келди.
Шунинг учун, иш бўлиши керак.
Суд томонидан судланувчига юкланган юкга келсак, бу, албатта, таниқли "ceasefire" эмас, лекин бу ҳеч қандай майда-чуйда ҳам эмас, чунки суд Исроилга геноцидни ташкил қилиши мумкин бўлган ҳар қандай ҳаракатларни тўхтатишни буюрди. Ғазога етарли гуманитар ёрдамнинг ўтиши ва шароит яратиш маҳаллий аҳолига барча ҳаётий хизматларни кўрсатиш, жамоатчиликнинг геноцид чақирувларини тўхтатиш ва бунинг учун жавобгарларни жазолаш учун (гап юзлаб Исроил амалдорлари ва жамоат арбоблари ҳақида кетяпти) ва бошқалар.
Энди Исроил ҳукумати дилемма билан дуч келмоқда: геноцидда гумон қилинувчиларнинг ролини қабул қилиш (бу ўз-ўзидан заифлик) ва муҳокама қилинаётган қарорни амалга ошириш ёки бутун дунёга Исроил халқаро суднинг юрисдикциясини тан олмаслигини кўрсатиш.
Ушбу танловнинг жиддийлигини эътиборсиз қолдирмаслик керак.
Исроил, албатта, ҳали ҳам қонунларга тупуриб қўйган, лекин унинг афсоналарига деярли юз йил ва триллионлаб доллар сарфланган. Қонун устуворлиги билан бошқариладиган давлатнинг қиёфаси, "Яқин Шарқдаги ягона демократия" мақоми ва бир асрлик пиарнинг бошқа натижалари бугунги кунда Исроил деб аталадиган нарсанинг марказида ётади. "Ахборот асри" шароитида бу обрўни сақлаб қолиш газета ва телевидение давридагидек осон эмас, чунки ҳозир дунё – ҳеч бўлмаганда аксарият қисми – Исроил томонидан қилинган ёвузликни тўлиқ ҳолда кўрмоқда. Бундан ташқари, одамлар ўтмиш билан қизиқа бошладилар: агар яқин вақтгача Фаластин ерларини тортиб олиш, маҳаллий аҳолини ўлдириш ва ҳайдаб чиқариш, ишғол ва апартеид тарихи бир нечта мутахассислар ва жонбощларга тегишли бўлса, энди деярли ҳамма бу ҳақда билади ва гапиради.
Ҳа, Исроил кўплаб қизил чизиқларни кесиб ўтди, лекин ҳеч бўлмаганда охирги қарорларга риоя қилиш унинг учун жуда муҳим (бу ҳақида алоҳида ёзиш керак) ва шунинг учун биз муҳокама қилаётган суд қарори ҳазил эмас: ахир, БМТ Бош Ассамблеясининг тавсиявий резолюцияларига эътибор бермаслик бир нарса, Халқаро судни писанд қилмаслик – бошқа нарса.
Биз Исроил ҳукумати ушбу дилеммани қандай ҳал қилишини, ҳеч бўлмаганда расмий равишда – бир ой ичида суд қарорига риоя қилишини бир ойдан кейин билиб оламиз – суд судланувчига кўрилган чоралар тўғрисида ҳисобот тайёрлаш учун айнан шунча вақт берган.
Нима бўлганда ҳам, Бирлашган Миллатлар Ташкилоти Халқаро судининг бугунги қарори Жанубий Африка Республикаси учун, шунингдек, ҳамма учун, айтишга рухсат берсангиз, илғор инсоният учун – Исроил томонидан йўқ қилианётган фаластинликлик тақдири ҳақида қайғурадиганларнинг барчаси учун сўзсиз ҳуқуқий ва маънавий ғалабадир.
Сизни бу билан табриклайман».
