Россия бозори заҳарли ва ноаниқ деб қабул қилинмоқда: инвесторлар истиқболларни эмас, балки улкан хавф-хатарлар, ҳимоясизлик ва авторитар қарорларга боғлиқликни кўришмоқда.
Россия Ғарб бизнесини қайтариш ва барқарорлик иллюзиясини яратиш истагига қарамай, тажрибали халқаро инвесторлар бунга шубҳа билан қарайди. Уларнинг фикрича, Россия иқтисодиёти жуда авторитар, ёпиқ, бозорсиз, ноаниқ ва коррупциялашган ҳолатга келгани учун жиддий инвестициялар учун ноқулай маконга айланган.
Бу ҳақда Reuters ахборот агентлиги хабар берди.
Кремльнинг иллюзиялари ва муздек реаллик
Москва яқинда Вашингтон билан алоқаларни тиклашга уриниб, Ғарб компанияларининг қайтиши мумкинлиги ҳақида баландпарвоз баёнотлар берди. Путин ҳатто ҳукуматга бизнесни қайтариш механизмларини ишлаб чиқишни топширди. Financial Times маълумотларига кўра, Россия амалдорлари АҚШ компанияларига шахсан қўнғироқ қилиб, таклиф бермоқда.
Бироқ, Reutersнинг йирик молия фондлари бошқарувчиларига таяниб ёзишича, Россия молия бозорида қандайдир "олтин шошқалоқлиги" рўй бериш эҳтимоли йўқ. Газпром ва Лукойл облигацияларига, рублга ёки Қозоғистондаги боғлиқ активларга қизиқиш ошган бўлса ҳам, инвесторлар қайтишга шошилмаяпти.
70% иқтисодиёт – давлат ва ҳуқуқий хавф-хатарлар
Асосий сабаб — Россия иқтисодиёти тўлиқ ёпиқ ҳолатга келган. ProMeritum Investment Management вакили Павел Мамаевнинг сўзларига кўра, Ғарб санкциялари ва Кремль томонидан жорий этилган жавоб чоралари чет эллик инвесторлар учун ҳуқуқий муаммоларга сабаб бўлган. “Дўст бўлмаган мамлакатлар” инвесторлари ҳимоядан ва аниқ қоидалардан маҳрум. Иқтисодиётда давлатнинг улуши 70%гача ошган, бозор механизмлари деярли йўқолган, инвестиция хавфлари эса рулетка ўйинига тенглашган.
Очиқлик ўрнига — узоқ муддатли изоляция
Raiffeisen Bank International тадқиқотлар бўлими раҳбари Гюнтер Дойбер таъкидладики, назарий жиҳатдан Россия ва Ғарб ўртасида музлатилган активларни алмашиш мумкин, аммо бу аввалги муносабатларга қайтишни англатмайди. Унинг сўзларига кўра:
“Эҳтимол, Россия иқтисодиётининг асосий секторлари янада узоқ муддатли изоляцияга юз тутади.”
Шубҳа устуворлик қилмоқда
Ҳар доим хавфли инвестициялар орқали фойда излаган АҚШ ва Европа муаммоли активлар бошқарувчилари ҳам Россия ва халқаро бозор ўртасида яқин орада ярашув бўлишига ишонмаяпти. Мамаев очиқ айтади:
“Мен Россия яна очилишга тайёр эканлигини кўрсатувчи ҳеч қандай белги кўрмаяпман.”
Путиннинг маслаҳати — интизормаслик
Шуниси диққатга сазоворки, Путин яқинда россиялик тадбиркорларга “санкциялар олиб ташланишини кутмаслик”ни тавсия қилди. Бундай иккиюзламачи риторика инвесторларни янада сергакликка чорлаяпти: Россия жозибали кўринишни истаяпти, лекин аслида у ҳали ҳам ноаниқ ва агрессив ёпиқ давлат бўлиб қолмоқда. Бу ерда бозор қоидалари эмас, балки Кремл буйруқлари ҳукмрон.
Хулоса: Токсик ва хавфли бозор
Бугунги кунда Россия бозори заҳарли ва ноаниқ бозор сифатида қабул қилинмоқда. Инвесторлар у ерда истиқбол эмас, балки улкан хавф-хатар, ҳуқуқий ҳимоясизлик ва авторитар қарорларга боғлиқликни кўришмоқда. Москва “катта ўйин”ни қайта бошлашга уриниб кўрмоқда, аммо тажрибали молиявий субъектлар яхши тушунишмоқда: олдинги ишонч даражаси энди қайтмайди.
Абу Мусмлим тайёрлади
