Жорий йилнинг тўрт ойида Россия бюджетига нефт ва газдан солиқ тушумлари икки баравар қисқарди.
Нефт ва газ даромадларининг кескин камайиши туфайли Россия бюджетидаги ўсиб бораётган тешикни Россия расмийлари энди эътиборсиз қолдира олмайдиган даражага етди. Муаммо шу қадар миқёсга етдики, улар Россия президенти Владимир Путинга ноқулай ҳақиқатни айтишга қарор қилишди.
Россия молия вазири Антон Силуанов Путин билан учрашувда Россия бюджетини тўлдириш билан боғлиқ муаммолар ҳақида гапирди, деб ёзади The Moscow Times.
Молия вазирлиги маълумотларига кўра, жорий йилнинг дастлабки тўрт ойида нефт ва газ бўйича солиқ тушумлари бирданига икки баробарга – 2,3 триллион рублгача, жами тушумлар эса 22 фоизга – 7,8 триллион рублгача қисқарган.
Россия бюджети харажатлари даромадлардан 1,4 баравар кўп бўлди. Бу май ойи бошида ғазна тақчиллиги 3,4 триллион рублни ташкил этганига олиб келди.
Силуанов хомашё тушумларининг қисқаришига бозордаги мавжуд вазият ва Россия нефт компаниялари мижозлар учун амалга оширишга мажбур бўлаётган чегирмалар сабаб бўлганини тан олди.
Россия ҳукумати жорий йил учун бюджет тақчиллиги ЯИМнинг 2 фоизини (2,9 триллион рубл) ташкил этишини режалаштирган. Бу рақам қонунда кўрсатилган. Бироқ, таҳлилчилар прогнозларига кўра, аслида тешик ЯИМнинг 4% (4-5 триллион рубл) га етиши мумкин.
Айни пайтда Европада газ нархи минг куб метр учун 360 долларгача тушиб кетди. Бу энди урушдан олдинги даражалар ёки 2021 йилда Газпром томонидан авж олган энергия инқирози бошланган даражаларда эмас - жорий нарх 2022 йилда кузатилган энг юқори кўрсаткичлардан 10 баравар паст.
Бироқ, Кремл бозордаги нарх ўзгаришларини етарлича сезмаётганга ўхшайди. Путиннинг айтишича, “кўк ёқилғи” нархи “бир оз пасайган”. У, шунингдек, Россияда ишлаб чиқаришнинг қисқариши ҳақида гапирди, аммо барча ҳаракатлар гўёки "жаҳон бозоридаги вазиятни сақлаб қолиш зарурати билан" боғлиқлигини қўшимча қилди.
Шу тариқа, таҳлилчилар Путиннинг Европага қарши қўллаган “газ қуроли” (гап европаликлар учун энг мос бўлмаган пайтларда етказиб беришни қисқартириш ҳақида кетмоқда) бир марталик бўлиб чиқди, деган хулосага келишди.
Аввалроқ, экспертлар Россия Федерациясининг бюджет тақчиллиги 2022 йил охирида кутилган ҳисоб-китоблардан аллақачон 843 миллиард рублга юқори эканлигини ҳисоблашган. Ўтган ой натижаларига кўра, тешик (йиртиқ) 1,024 триллион рублга ошди. Россия Федерацияси ҳукумати ғазна тақчиллиги прогноздан ошиб кетиши мумкинлигини тан олди.
