Венесуэланинг БМТдаги доимий вакили Самуел Монкада 13 май куни Хавфсизлик Кенгашига ўз мамлакатида ой бошида рўй берган воқеаларни муҳокама қилиш талаби билан хат юборди. Эслатиб ўтамиз, Венесуэла ҳукумати версиясига кўра 3-4 май кунлари давлат тўнтаришига уриниш бўлган.
Венесуела ҳуқуқни муҳофаза қилиш органларининг маълумотларига кўра, мамлакатга Колумбия ҳудудидан Америка хусусий ҳарбий компанияси Silvercorp билан боғлиқ бўлган ўнлаб қуролланган одамлар келган. Афтидан, улар Каракасдаги аэродромни ва бошқа объектларни, эҳтимол давлат идоралари биноларини эгаллаб олишмоқчи эди. Ҳужум қилувчиларнинг режаларида Венесуэла президенти Николас Мадуронинг ўлдирилиши ҳам бор эди, ҳар ҳолда, унинг ўзи шундай дейди. Ҳужумчиларнинг режаси барбод бўлди, ўнлаб одамлар ҳибсга олинди. Улар орасида АҚШнинг икки фуқароси бор, агар Америка матбуоти буни қисман бўлсада, тасдиқламаганида эди, Венесуэла ҳукумати томонидан очиб берилган фитна тўғрисида олинган маълумотларга адолатсиз шубҳа билан муносабатда бўлиш мумкин эди. У ерда Венесуэла мухолифати ва унинг раҳбари Хуан Гуаидо Silvercorp билан тузган 41 саҳифалик шартнома эълон қилинди. Унда айтилишича, хусусий ҳарбий компания Мадурони ағдариш лойиҳаси доирасида баъзи хизматларни тақдим этади.
АҚШ расмийларининг позитсияси бошидан бери ўзгармас бўлиб қолмоқда. Президент Доналд Трамп ҳам, Давлат департаменти раҳбари Майкл Помпео ҳам америкаликлар Мадурони зўрлик билан ағдаришга уринишда ҳар қандай алоқада бўлишларини қатъиян рад этадилар. Энди Қўшма Штатлар Венесуэладаги воқеаларда ва БМТ Хавфсизлик Кенгаши минбарида ўзининг айбсизлигини исботлаш имкониятига эга. Трамп маъмурияти вакиллари ундан фойдаланишга тайёрлигини билдирмаган.
БМТнинг Хавфсизлик Кенгаши Россиянинг талаби ва Венесуэланинг мурожаатига биноан чақирилади. Шунга кўра, Москва Вашингтоннинг ҳаракатларини қоралаши керак. Россия давлат тўнтаришига уриниш ҳолатлари, шу қаторда хавфсизлик кучларининг аниқ ёрдами билан боғлиқ ҳолда Венесуэлага ҳар томонлама ёрдам беришга тайёрлигини билдирди. Аммо ушбу мавзу бўйича маърузачи - БМТ Бош котибининг сиёсий масалалар бўйича ўринбосари Роземари Дикарло. У АҚШ фуқароси ва ўз мамлакатининг ҳаракатларини жуда эҳтиёткорлик билан баҳолайди.
Бундан ташқари, яқинда АҚШ-Венесуела муносабатларида ОАВ эътиборини муваффақиятсиз тўнтариш ташаббусидан чалғитиши мумкин бўлган янги ўзгаришлар юз беради. Умумий қиймати 45 миллион доллардан ортиқ бўлган бешта Эронлик танкерлар Форс кўрфазидан Венесуэла томон йўл олишди. Николас Мадуро Эронга нефтни қайта ишлаш заводларига йўналтиришни таклиф қилди. АҚШнинг санкциялари ва иқтисодиётнинг қулаши туфайли ишлаб чиқариш қуввати деярли ишламаётган Венесуэла учун бу жуда фойдали бўлади. Эрон учун, шунингдек, мамлакат Америка санкцияларига амал қилмаганлиги ва уларни самарали равишда четлаб ўтишга қодир эканлиги ҳақида далиллар мавжуд.
Трамп маъмурияти томонидан битим расмий равишда қораланмаган. Бироқ, Reuters агентлиги Оқ уйдаги манбаларига таяниб, АҚШ расмийлари Эрон ва Венесуэла ҳамкорлигига қарши чиқиш вариантларини кўриб чиқаётганини таъкидламоқда. Жанубий Америка қирғоқларидан унчалик узоқ бўлмаган Америка денгиз флоти катта гуруҳ бўлиб, у ерда машқларни бажаради. Эрон ташқи ишлар вазири Муҳаммад Жавод Зариф АҚШнинг Эрон кемаларига халақит беришга тайёрланаётганидан хавотир билдирди. У БМТ Бош котиби Антонио Гутерришга хат ёзиб, унда ўз мамлакати ўзининг танкерларини қўлга олиш учун қилинган ҳар қандай уринишларга жавоб беришга тайёр эканлиги ҳақида огоҳлантирган. АҚШнинг манфаатларини ифода этган Швейцария элчиси Эрон Ташқи ишлар вазирлигига чақирилган. Унга Вашингтонга Ислом республикаси танкерларига қарши даъво қилинган ҳаракат муносабати билан Эрон норозилигини топшириш топширилди.
Санкт-Петербург давлат университети иберо-америка тадқиқотлари маркази директори Виктор Хайфец «НГ» билан суҳбатда, АҚШ ҳар қандай ҳолатда ҳам Венесуэла йўналиши бўйича фаолиятини яқин келажакда камайтирмаслигига ишонч билдирди.
"Қанча узоқроқ бўлса, шунчалик кўп таассурот пайдо бўладики, Трамп қандайдир тарзда Мадурони ноябргача - яъни АҚШдаги президент сайловлари олдидан кетишга мажбур қилади. Қандай қилиб эришиш мумкин - бу мунозарали савол. Эҳтимол, Оқ уй тўнтариш ёки ҳатто аралашувни уюштиришга имкон беради. Эҳтимол, Трамп Мадуронинг мухолифат билан келишув натижалари билан кетишига ишонч ҳосил қилар. Вашингтон Москванинг воситачилигига таянишини истисно қилмайман. Шунда савол АҚШнинг Россияга нимани таклиф қилиши ҳақида бўлади. Москва шунчаки топшириб қўйилган Ливия раҳбари Муаммар Қаддафий билан бўлган воқеани такрорлашнинг олдини олишга ҳаракат қилади", деди Хейфец.
