«Ҳаммаси ҳалол бўлди, бас, даъво қилиш етади, ўз хоҳишингизни бизга зўрлаб ўтказишга уринишни тўхтатинг, мамлакатни қутқариш ҳақида ўйлашимиз керак», деди кеча Бағдод судида Олий суднинг октябрда бўлиб ўтган парламент сайловлари ҳақидаги қарорини ўқиб берар экан, судя Жассим Муҳаммаднинг сўзларида сатрлар орасидан шу маъно келиб чиқарди.
Ироқ парламенти Эрон назорати остидан чиқди
Эронпараст кучлар парламентдаги 31 ўриндан маҳрум бўлди, энди уларнинг фракцияси 17 кишидан иборат бўлади, бу эса уларга Ироқнинг расмий сиёсий майдонида жиддий иштирок этиш имкониятини қолдирмайди. Эрон томонидан қўллаб-қувватланган “Фатҳ” шиа сиёсий коалицияси етакчиси Ҳоди ал-Амирий баёнот бериб, суд қарорини бажаришга ваъда берган. Эронпараст гуруҳларнинг қолган аъзолари жим туришди.
Чунки, аслида, уларга айтадиган ҳеч нарса йўқ эди. Ноябр ойида Ислом инқилоби қўриқчилари корпусининг (ИИҚК) «ал-Қудс» раҳбари генерал Исмоил Ғани Ироққа ташриф буюрди, у нафақат суиқасддан омон қолган Бош вазир Мустафо ал-Казимий билан учрашди, балки етакчиларни ҳам йиғди. Эрон элчихонасида эронпараст коалициянинг суҳбати қаттиқ, асабий, баъзида баланд овозда бўлди.
Эроннинг ўз мижозларига қўядиган талаблари енгил версияда қуйидагича эди: "Ироқ хавфсизлигига таҳдид соладиган ҳар қандай ҳаракатлардан воз кечиш, чунки мамлакат барқарорлик ва ички бирликка муҳтож". Акс ҳолда Теҳрон уларни қўллаб-қувватлашдан, жумладан, молиявий ёрдамдан бош тортади. У энди Эрон ишончли вакилларининг "эркинлик ва мустақиллик"ига тоқат қилиш имконига эга эмаслиги сабабли, вазият унинг учун жуда оғир кўринади.
Ғани Бағдодга учиб келди, аммо вазиятни ҳал қила олмади
Маҳаллий эронпараст вакиллар Теҳрон учун юк бўлиб бормоқда. Биринчидан, улар тезда жиноятга айланиб, ғоялар учун курашдан даромад манбалари учун курашга, Ироқ бизнесига солиқ солишга, маҳаллий савдогарлар ва аҳолини талон-тарож қилишларига сабаб бўлмоқда. Иккинчидан, Эрон манфаатларини очиқдан-очиқ эътибордан четда қолдира бошлаганлари учун. Хусусан, улар Курдистон ишчилар партиясининг маҳаллий бўлими билан иттифоқ тузиб, мамлакатдаги турк контингентига зарба бера бошладилар. Шу муносабат билан Анқара Теҳронга кескин норозилик билдиради, бу эса ҳозир Туркия билан муносабатларни чигаллаштиришга қодир эмас.
Шу боис эронликлар Ироқдаги парламент сайловларида ўз мижозларининг мағлубиятини анча хотиржам қабул қилишди. Ироқдаги “лочинлар”, албатта, вазиятни такрорламоқчи бўларди – лекин Иброҳим Раиси Олий Раҳбар идорасини Ироқдаги эронпараст ишончли вакилларининг сўзсиз қўллаб-қувватлаши яхшиликдан кўра кўпроқ муаммолар олиб келишига ишонтира олди.
Курд террорчилари билан иттифоқчи эронпараст ишончли вакиллари Теҳрон манфаатларига путур етказмоқда
Ва, шу билан бирга, бу ишончли шахсларнинг сафлари жиддий тозалашга муҳтож. Бу одамларни маҳкам ушлаб туришни биладиган генерал Қосим Сулаймоний энди йўқ, Исмоил Ғани бундай ваколатга, алоқаларга ва Ироқнинг икир-чикирларини тушуниш қобилиятига эга эмас - шунинг учун ғайратга тўла, аммо ақл ва сиёсий инстинктдан маҳрум бўлган элементларни назорат қилиб бўлмайдиган тарзда кесиб ташлаш осонроқ.
Охир-оқибат, четда қолганлар билан ироқликларнинг ўзи шуғулланади. Ва уларнинг ўрнига сиёсий лаҳзани янада нозикроқ тушунадиган, мослашувчанлик ва муросага мойил бўлган бошқалар келади. Ҳаммаси мантиқан тўғри – Эроннинг Ироқдаги эски кадрлари ўз вазифаларини бажариб бўлдилар ва энди улар керак эмас. Интизомлироқ ва Теҳрон манфаатларини Бағдодда кўзлайдиган янги кадрлар янги усулларга айланади.
Эрон раҳбарияти Ироқни ўзидан қўйиб юбормайди - лекин Бағдодни "юмшоқроқ" усуллар билан ушлаб қолади. Шу нуқтаи назардан, Ироқ Олий судининг парламент сайловлари натижаларини тан олиш ҳақидаги қарори ҳатто Теҳроннинг манфаатларига хизмат қилади - бу ўз мижозлари орасидан аутсайдерларни денгизга ташлаш учун жуда ишончли сабабдир. Ироқда лоббини янгидан шакллантиришни бошлаш керак.
