Олимлар Антарктида шимолида жойлашган Скоша денгизида ёши 1 миллионга тенг бўлган ДНК парчаларини топдилар. Органик материалнинг бу бўлаклари минтақа тарихини тасвирлашда – океанда нима ва қайси даврда яшаганини аниқлашда бебаҳо бўлиши мумкин, деб ёзади meta.
Техник жиҳатдан sedaDNA (sedimentary ancient DNA – қадимги чўкинди ДНК) деб аталадиган тикланган намуналар келажакда иқлим ўзгариши Антарктидага қандай таъсир қилиши мумкинлигини тушуниш бўйича давом этаётган саъй-ҳаракатларда фойдали бўлади. Австралиядаги Тасмания университетидан денгиз экологи Линда Армбрехт таъкидлашича, бу ҳозирги кунга қадар тасдиқланган энг қадимги денгиз седаДНК ҳисобланади.
СедаДНК кўплаб муҳитларда, жумладан қуруқликдаги ғорларда ва субарктик музликларда учрайди, уларда бундай ДНК парчалари илгари 400 000 ва 650 000 ёшда топилган.
Паст ҳароратлар, паст кислород даражаси ва ультрабинафша нурланишнинг етишмаслиги Скоша денгизи каби қутбли денгиз муҳитини СедаДНК сақлаш учун ажойиб жойларга айлантиради, бу ерда у сақланиб қолади ва олимлар уни топишини кутади.
Қайта тикланган ДНК 2019 йилда океан тубидан топилган. У моддага киритилган ёш белгиларининг аниқлигига ишонч ҳосил қилиш учун комплексли ифлосланишни назорат қилиш жараёнидан ўтди.
Бошқа топилмалар қаторида, седаДНК билан бир қаторда, жамоа 540 000 йил олдин пайдо бўлган диатом сувўтларни (бир ҳужайрали организмлар) топди. Бу топилмалар биргаликда олимларга дунёнинг бу қисми узоқ вақт давомида қандай ривожланганлигини тасаввур қилишда ёрдам беради.
Жамоа диатом сувўтларни охирги даври Скоша денгизида тахминан 14500 йил олдин бўлган иссиқ даврлар билан боғлай олди. Бу Антарктида минтақасида денгиз организмларининг умумий фаоллиги ошишига олиб келди. Бу ўзгариш бутун дунё бўйлаб денгиз сатҳининг тез кўтарилиши ва табиий исиш туфайли Антарктида музларининг катта миқдорда йўқолиши билан боғлиқ.
Ушбу сўнгги тадқиқот седаДНК техникаси экотизимларни юз минглаб йиллар давомида реконструкция қилишда фойдали бўлиши ва олимларга океанлар қандай ўзгарганлиги тўғрисида бутунлай янги даражадаги тушунчалар беришини исботлайди.
Олимлар ўтмишга тўғи қарашга эга бўлиш учун бу қадимий ДНК бўлакларини ердан ажратиб олиш ва барча замонавий ДНК томонидан қолдирилган "шовқин" ва тўсиқларни олиб ташлаш усулларини қатъий равишда такомиллаштиришмоқда. Ўтмишдаги иқлим ўзгариши ва океан экотизимининг бунга қандай муносабатда бўлганини яхшироқ тушуниш Жанубий қутб атрофида нима бўлиши мумкинлигини аниқроқ моделлар ва башорат қилишни англатади. Антарктида Ердаги иқлим ўзгаришига энг заиф минтақалардан бири бўлиб, бу қутбли денгиз экотизимининг атроф-муҳит ўзгаришига ўтмишдаги ва ҳозирги жавобларини ўрганиш долзарб вазифадир.
