Маккада нозил бўлғондур ва ул 128 оятдур
Ибтидо қилинур беҳад меҳрибон, ниҳоятда раҳмлик Аллоҳ номи ила

1. Етиб келди Худонинг ҳукми, (Яъни, қиёматкуни), бас, (эй мушриклар), шошилманглар анинг учун! Покдур Худо ва юқоридадур аларнинг шерик қилишларидин.
Яъни, Худонингул ҳукмики, пайғамбар алайҳиссалом "жамоатлар ғолиб бўлурлар ва ҳахринг мухолифи мағлуб бўлур" дебдурлар, келди.
2. Тушурур фаришталарни вахй бериб ўз ҳукми ила хоҳлаган бир зотға бандаларидинки: "Қўрқитингларки, йўқдур маъбуд ҳаргиз танхо Мандин бошқа. Бас, Мандингана қўрқитинг!"
Яъни, пайғамбарларға. Тавҳрдға чақирмак, ширкдин манъ этмак, тақвоға тарғиб бермак тамош пайғамбар алайҳиссаломларнинг муштарак вазифаларидурки, ҳаммалари ўз зшонларида қавмлариға ушбу хизмат ила юборилгандурлар.
3. Яратди (Ул) осмонларни ва ерни дуруст тадбир ила. Баланддур андинки, шерик қилурлар!
Яъни, ер ва осмон низомин шундоқ дуруст ва мустаҳкам қилгандур, ани кўриб ночор тасдиқ этмакш мажбур бўлинур, бутун коинотнинг мавжуд доираси бир молик мухтор кўлидадур, на Анинг шериги бор ва на Анинг ёрдамчиси бордур. Бундоқ нолойиқ авсофдин покдур.
4. Яратди инсонни манийдин. Бас, якко-як ул равшан хусуматчи бўлди.
5. Ва чорва ҳайвонларни яратди сизлар учун; бордур алардин қиш кийими ва бошқа манфаатларики, баъзиларин ерсизлар.
6. Ва (бордур) сизлар учун алардин равнақ, вақтики шом вақтида олиб келурсизлар, вақтики сабоҳ вақтада қўйиб юборурсизлар.
7. Ва кўтариб борурлар юкларингизни шундоқ шаҳарларғаки, етолмас эрдингиз аларға жонлари нгизни машқ қилдирмасдин. Албатга Парвардигорингиз буюк шафқат ва раҳматлик зотдур!
8. (Ва яратди) отларни ва хачирларни ва эшакларни, токи аларга мннинглар ва зийнат бўлсин. Ва яратди нарсаларники сизлар билмассизлар.
Бужумлаи муборак тагиға қиёматғача пайдо бўладирган маркаб (улов)лар дохилдур. Ушбу оятда бу ҳайвонларни минмак, зийнат учун махлуқ бўлғонлигин зикри бошқа нарсаға зое бўлмас, чунончи, отларни емак жаизлиги саҳиҳ ҳадислари ила собитдур. Бу бобда ҳазрапш Имом (Аъзам)' ила имомайн ораларинда ихтилоф бордур.
9. Ва Худоға етур тўғри йўл ва баъзи йўл эгридур ва агар Худо хоҳласа эрди, ҳаммаларингаэни туғри йўлға солур эрди.
10. Улдурки, тушурди осмондин сувни сизлар' учун: андин ичимлик бордур ва андин дарахтлар пайдо бўлурки, анда ўтлатурсизлар.
11. Ундурур сизлар учун Ул сув ила экинни ва зайтунни ва хурмо дарахтини ва узумни ва хар қисм мевалардин; албатта бу нарсада нишон бордур фикр зилғувчи учун!
Яъни, бир нав сувдин ҳар қисм меваларни пайдо қилурки, анинг шакллари ва суратлари т ранглари ва ислари ва мазалари ва таъсирлари бир-бирларидин тамом бошқадур. Ҳолбуки, алартиг ҳаммаси бир ерда, бир офтоб ва бир ҳаво ва бир сувдин тарбия қилинур. Фикри салим инсон бу нарсадин қудрати комиланинг накрдар улуғ эканлигин соф тушунур.
12. Ва бўйсундирди сизлар учун кечани ва кундузни ва қуёшни ва ойни ва юлдузлар бўйсунгандурлар Анинг амри ила; албатга бу нарсада нишонлар бордур ақллик қавм учун!
13. Ва ул нарсаларники, яратди сизлар учун ерда ҳар қисм бўлғон холда ранглари; албатта бу нарсада хам нишон бордур ул қавм учунки, насихат қабул қилурлар.
Яъни, ҳайвонлардин ва гиёҳлардин.
14. Ва У ул зотдурки, бўйсундирди сизларға денгизни, токи андин енг янги гўштни ва токи чиқариб олинглар андин ясоғ асбобинки, ани киюрсизлар. Яъни, марварид ва маржонни. Ва кўрурсиз кемаларникн сувни ёриб кетнб турур анда ва токи сизлар маишат талаб қилинглар Худонинг карамидин ва токи шукр қилинглар!
15. Ва ташлаб қўйди ер юзиға тоғларни, токи ер сизлар ила қимирламасин.
Ривоят ва осордин маълум бўлурки, ер яратилишитнг бошида изтироб ила ҳаракат қилур эрди. Кейин Аллоҳ тоғларт яратди, андин анинг изтироби ва ҳаракапш банд бўлди. Замонамизда янги фан ҳам исбот этурки, ҳар иҳлимда тоғларнингкўплиги зилзилашнгкўп бўлишиға монеъдур.
ва пайдо қилди ариқларни ва йўлларни, токи сизлар йўл топинглар
16. ва бир мунча аломатларни ва юлдузлар ила алар йўл топурлар.
17. Оё, Ул зотики яратур, баробардурми ул киши илаки, ҳеч марсани ярата олмас? Оё, шунчаляк ҳам тушунмассизларми?
18. Ва агар санасангизлар Худонинг неъматларин санаб тугата олмассизлар аларни. Албатта Аллоҳ мағфиратлик, меҳрибон зотдур.
19. Ва Аллоҳ билиб турур ул нарсаники яширурсизлар ва ул нарсаники билдирурсизлар.
20. Ва ул зотларики ибодат қилурлар кофирлар аларға Худони қўйпб, ҳеч бир нарсани яратолмаслар ва ўзлари яратилурлар.
21. Улар ўлгандурлар, тирик эмаслар ва билмасларки қачон тирилтирурлар.
22. Сизнинг маъбудингиз биргина Маъбуди барҳақдур. Бас, одамларики, эътиқод этмаслар охиратни, аларнинг диллари ишонмас ва алар саркашдурлар.
23. Шак йўқдурки, Аллох албатта билур иеки яширурлар, неки билдирурлар. Албатта мутакаббирларни севмас.
24. Қачон дейилса аларға: "Нима нарса тушурибдур Парвардигорингиз?" - дерлар: "Ўтганларнинг афсоналаридур".
25. Токи кўтарсинлар ўз катталарин юкларин бутун қиёмат куни ва хам ул жамоа юкларин баъзисинки, аларни беилм йўлдин оздирурлар! Огоҳ бўлинсинки, ёмондур ул нарсаки алар кўтарурлар!"
Яъни, ҳар кимса алардин билмай ё билибтуриб имтиҳонан: "Парвардигорингиз Муҳаммад алайҳиссалом воситалари ила сизларға нима тушурилибдур?"—деб савол қилсалар, жавобберурлар: "Ўтганларнингэски воқеалари, яъни, тавҳид, нубувват, жаннат, дўзахдеган сўзлардур". Андоқ демакдин мақсадлари шулдурт, Қуръони каримни беқадр ва беиззат кўрсатиб, ўзлари ила бошқаларни ҳам жаҳолат ила гумроҳ қилсинлар. Ҳам ўзларин, ҳам бршқаларнинг гуноҳларин тамом бошлариға кўтарсинлар, қаралсинки, қандоқ ёмон ва оғир юк кўтарурлар.
26. Таҳқиқ, буюк тадбир кўрдилар алардин аввалғилар, бас, келди Худонинг ҳукми иморатлариға асослари тарафидин. Кейин йиқилди устилариға шифт тепалариднн ва келди аларға азоб аларға маълум бўлмаган тарафдим.
27. Кейин қиёмат куни расво қилур Аллоҳ аларни ва дер: "Қайси ердадур Манинг шерикларимки, алар ҳақида хилоф қилур эрдингиз?" Дерлар ул одамларики, аларға илм берилган эрди: "Албатта расволик ва ёмон ҳол букун кофирларғадур!"
Мушриклар Худонинг бу саволиға жавоб беролмай хижолашда ҳолурлар, кейин авлиёлар ва анбиёлар аларға эшиттириб дерларки, букун тамом расволик ва бадҳоллик ҳақға мункир бўлғон жамоаға бўлурки, бизнинг насиҳатимизни олмадилар.
28. Ул кофирларки, аларнинг жонларин олурлар фаришталар жонлариға зулм қилган ҳолларида. Бас, итоатларин биддирурлар: "Биз ҳеч бир ёмон иш қилмас эрдук!" Орий, албатта Худо яхши билур ниманики қилур эрдингизлар.
29. "Эмди киринглар дўзах дарвозалариға анда хамиша бўлғон ҳолда! Бас, қандоқ ёмондур мутакаббирлар жойлари!"
30. Ва дейилди парҳезликларға: "Нима нарса тушурибдур Парвардигорингиз?" Алар дедилар: "Яхши бир сўз тушурибдур!" Одамларики яхшилик қилдилар бу дунёда, албатта бордур аларға яхшилик ҳолат. Охират уйи хаммадин ва қандоқ яхшидур пархезгорлар уйлари!
31. Ҳамиша турадиган боғларки, кирарлар анға, оқиб турар алар остларидин ариқлар; берилур аларға ниманики хохласалар. Мана шундоқ жазо (мукофот) берур Аллох таоло парҳезликларға.
32. ул зотларики жонларин олурлар фаришталар тоза ва хуш бўлғон ҳолларида! Фаришталар дерлар: "Салом сизларға! Киринглар жаннатға амалларингиз баракотиднн".
33. Оё, кофирлар мунтазирдурлармики келсинлар аларға фаришталар ёки келсин Парвардигорингазнинг хукми? Мана шуидоқ муомала қилдилар алардин илгари ўтганлар ҳам. Ва Худо аларға зулм қилмади ва лекин алар ўзлари ўзлариға зулм қилур эрдилар.
34. Охир етди аларға ёмон ишларин сазоси ва ўраб олди аларни ул нарсаки, анға қулур эрдилар.
35. Ва дедилар мушриклар: "Агар Аллоҳ хоҳласа эрди бизлар ибодат қилмас эрдук Аядии бошқа ҳеч бир нарсаға, на биз ва на оталаримиз ва на ҳаром қилур эрдук хукмидин ташқари хеч бир нарсани". Мана шундоқ қилдилар алардин аввал ўхганлар; бас, йўқдур пайғамбарлар зиммалариға ҳеч нарса равшан таблиғдин бошқа.
36. Ва таҳқиқ, юбордук Биз ҳар бир умматға бир расулники десин: "Ибодат қилинглар, сақланинглар ёлғон маъбудлардин". Бас, алардин баъзиларин Худо ҳидоят қилди ва баъзилари улдурки, собит бўлди анға гумроҳлик. Бас, юринглар ер юзида, кейин боқингларки, нечук бўлибдур ёлғон дегувчилар оқибати!
37. Агар сиз тамаъ қилсангиз аларнинг хидоятларин, бас, таҳқиқ, Худо хидоят қилмас ул кишиники, гунох қилур ва йўадур алар учун мададкорларҒ
Яъни, агар бир жамоани Аллоҳ гумроҳ қилган бўлса, пайғамбарлар аларнинг ҳидоятлариға нақадар ҳарис бўлсинлар фойда бирмас. Чунки Аллоҳ аларға қуср (калта) истеъдод ва ёмон ихтиёрларидин гумрох қилгандур. Аларда ҳидоятға аслият ўзи қолмагандур.
38. Ва қасамёд қилдилар Худоға оғир қасамларинки: "Аллоҳ тиргузмас ул кишини ўлиб кетур". Орий, ваъда бўлғондур анға мустаҳкам ва лекин аксар одамлар билмаслар, - тиргузур. Ўлгандин сўнг бандаларни тиргизиш Худо тарафидин бўлғон маҳкам ваъдадур. Албатта, вақти келюч бўлур, мункирлар инкорлари ила йўқ бўлиб кетмас, лекин одамларнинг кўплари билмаслар.
39. Токи баён қилсин одамларға ул нарсаники, анда ихтилоф айтур эрдилар ва токи маълум этсинлар кофирларға албатта ёлғончи эрдилар. Қиёматнинг бўлиши айни ҳикматдур, чунки анда ихтилофлар ҳал этилур ва мункирларки ани ёлғон дер эрдилар, ўзларин ёлюнчи эканлакларин яхши билурлар, ҳар бир амал натажаси зоҳир бўлур.
40. Бизнинг сўзимиз бир нарсаға қачон ани бўлишни хоҳласак шулгинадурки, дермиз анға: "Бўл!" - Бас, бўлур! Ўликларт пшргизмак Худо учун мушкул эшсдур. Чунки Худо қачон бир нарсатнгбўлишин хоҳласа, "бўл " деса, амр берган лаҳзада ул вужудға келур.
41. Ул зотларики ўз (ватанларин) ташладилар Худо йўлида мазлум бўлғонларидин кейин, албатта жойлармиз аларни яхши бир жойға бу дунёда ва охират ажри албатта катгароқдур, агар билсалар эрди
42. шундоқ зотларки, сабр қилдилар ва Парвардигорлариға таваккал қилурлар, Кимиш Худо ризоси учун азиз ватанларин, маҳбуб хонадонларин ва хеш-ақраболарин ташлаб алартнг ҳажрлариға сабр қилурлар ва азият оламию ўзларин олурлар, жаноб Парвардигор аларға ватанларидин яхши ватан ва биродарларидин меҳрибон биродарлар ва иззатларидин зиёда иззат ва ризқларидин ортиқризқ ато қилур. Ва дунёдаки ажрларидур, охиратдаги даража ва савобларини баён қилиб бўлмас. Агар андин хабардор бўлинса эрди, ҳижрат қилолмаган бечоралар ҳам ҳар нечук кулфат ва азият кўрсалар ҳам албатта ҳижрат қилур эрдилар.
43. Ва Биз юбордук сиздин аввал фақат эр пайғамбарларники, ваҳй юборур эрдук аларға, бас, сўранг аҳли илмдин агар билмасангизлар;
44. юбориб эрдук муъжизалар ва Китоблар ила. Ва тушурдук сизға шу Қуръонни токи соф баён қилинг одамларға ул (шариатники), аларға тушурилгандур, токи алар фикр қилсинлар!
45. Оё, амин бўлдиларми алар ёмон тадбирлар қилдилар шундинки, ютдирсин аларни Худо ерға ё келсин аларға азоб ўзларига маълум бўлмаган ердин?
46. Ё гирифтор қилсин аларни бориб-келиб турганларида, бас, алар эмаслар ожиз қолдирғувчилар!
47. Ё тутса аларни қўрқиб туриб? Албатта Парвардигорингиз шафқатлик, меҳрибондур!
Оё, Ислон хилофиға ёмон тадбир қилғувчилар, яът, Маккада расулуллоҳ ҳақларида беҳуда маслаҳат қилғувчилар Аллоҳ таоло азобидин омондадурларми? Оё, Ул қодир эмасмики, ерға амр бериб Қорун каби ютдирса, ё хаёлларию келмаган бир ердин бир офат юборса. Чунончи, Бадр урушида кўрсатди ё сафарларда, тижорат ва саёҳатда юрган замонларида бирдан азобт гирифтор этса ёхуд оҳиат-оҳиста аларшнг ҳаммаларин ҳалок этса Аллоҳқодирдур. Летн меҳрибонликдин бандаларит тездин азоб бермас. "Таҳаввуф" калимасин маъниси қўрқитмак ва кам қилмак бўлиб, ҳар иккиси ҳам бу мақомда тўғридур.
48. Оё, кўрмасларми алар ул нарсаники пайдо қилибдур Худо ҳар қисм нарсадинки, анинг соялари ўнг тарафдин ва чап тарафдин юриб турур сажда қилган ҳолларида Худоғаки, ўзлари ожиз бўлғон ҳолларида?
Яъни, сояси бор нарсалар — дарахт ва тоғ кабики, аларнинг сояларин ҳаракати айнан Парвардигорға қилтн сажда ва итоатхорликларидур.
49. Ва сажда қилур Худоға нима нарсаки осмонлардадур ва нима нарсаки ердадур, жондорлардин ва фаришталар ҳам ва алар кибр қилмаслар.
50. Алар қўрқурлар Парвардигорларидин тепаларидин ва қилурлар ул нарсаники анға буюрилурлар.
Фаришталар агарчи маъсум ва муҳарриб ва пок ва ибодатгўзор жамоа бўлсалар ҳт Парвардиюр азиматидин ҳамиша хафвда турур ва ҳеч бир хукмиға хилоф қилмаслар.
51. Ва деди Худо: "Тутманглар икки адад маъбуд, ҳақиқат шуддурки, Ул ягона маъбуддур, бас, Мандингина қўрқинглар!
52. Ва Анинг мулкидур ул нарсаки осмонлар ва ердадур. Анинг ҳаққидур ибодат ҳамиша; оё, Худодин бошқадин қўрқурсизларми?
53. Ва ҳар нарсаки сизларда бордур неъматдин ул Худо тарафидиндур. Кейин қачон етса сизларға зарар, бас, Анинг тарафиға додларсизлар.
54. Кейин қачон ул зарарни кўтарса сизлардин бир фирқа Парвардигорлариға шерик қилурлар,
55. токи ношукрлик қилсинлар Биз аларға берган нарсзға.! Хайр, фойдаланинглар, оз кунда билурсизлар!
56. Ва муқаррар қилурлар билмаган нарсаларии насиба қилган нарсамиздин. Қасамдур Худоғаки, албатта сизларға савол берилур ёлғон тўқималарингиздин!
Бу ояти шарифа шундоқ одамлар ҳақидадурки, ўз экинлари, тижоратлари ва жонворларидин Худодин бошқанинг номиға назру ниёз ҳиссасин чиқарурлар.
57. Ва муқаррар қилурлар Худоға қизларни - Ул андин покдур ва ўзлари учун ул нарсани хоҳларлар.
Зотутаоло бундин покдурт, Анға авлоднп нисбат берилсин, махсусан ўз авлодни. Таажжуб бундадурки, кофирлар бундоқ беҳуда шсбатларни ҳандоҳжуръат қилурлар. Бу оятда араблардин Бану Хузоъа қабиласиға рўбарудурт, алар фаришталарни Аллоҳнинг ҳқзларидур дер эрдилар.
58. Ва қачон башорат берилса алардин бирлариға қиз бола ила аяинг юзи қорайиб кетур ва ул ғазабға тўлган бўлур,
59. бекинур одамлардин анға башорат берилган нарсанинг ёмонлиғи; оё, ани сақласинми хорлик бўлса ҳам ё ани тупроқға кўмиб қўйсинми? Огох бўлинсин, нақадар ёмон хукм қилинур Ўзлари ёмон кўрган авлодт Худот тсбат берурлар, ўзларин аҳваллари шулки, қачон бирларит Худо қиз фарзанд ато ирлса, бухабар қулоғиға етса, осмон успшға ағдарилтн каби бўлур. Қизнинг отаси ўзгарур, юзабидин ошур, нама қилишин билмай ўйларға тушурки, бу наҳс фарзандни беиззатлик бўлса ҳам сақласинми ё ўлдириб ё тирик ҳолида кўмсин ва ориятдин қутилсинми? Шул тариқа беҳуда фикрларда одамларға кўринмай юрур, баъзилар дебдурларки, хор ва залил тутган ҳолда ул қизни.
60. Одамларики, охиратға иймон келтирмаслар, аларнинг холлари ёмондур ва Аллохнинг шаъни ҳаммадин юқоридур ва Ул ғолиб, ҳикматликдур.
61. Ва агар Худо гирифтор қилса одамларни зулмлари сабабидин қўйиб бермас хеч бир қимирлаган жонни. Лекин таъхир қилур аларни бир маълум муддатғача, кейин қачон келса аларнинг муқаррар вақтлари бир соат ҳам кейин қолмаслар ва на илгари бўла олурлар.
Яъни, Худованди карим бужаҳонни бирдан маҳв этмакни хоҳламас, анингучун золимларға тездин азоб бермас. Агар ҳар бир гуноҳлик учун сазо бермакни муносиб кўрса, дунёда ҳеч бир жонвор саломат қолмас. Чунки тамом инсон маҳв этилюч, алар учун яратилган ҳайвонлар вужуди абасдур (бекордур).
62. Ва муқаррар қилурлар Худоға ул нарсаники, ўзлари ёмон кўрурлар ва баён қилур тиллари ёлғон сўзники, аларғадур яхши *хол. Шак йўқдурки, алар учун бордур дўзах ва албатта алар ҳаммадин аввал дўзахға юборилурлар. "Муфратуна" (ҳаммадин муқаддам) калимасин мавҳуми "муажжалуна" — тезроқ юборилғувчилар ва "матрукуна" — ташлаб, унутиб қолғувчилардур.
63. Қасам Худоғаки, таҳқиқ. юбордук Биз пайғамбарларни умматларғаки, сиздин аввал ўтгандурлар. Бас, яхши кўрсатди аларға шайтон амалларини. Бас, ул аларнинг ёрдамчиларидур букун ва бор алар учун дардиок азоб.
64. Ва Биз тушурдук сизға бу Китобни, магар шунинг учунки, баён қилинг сиз аларға ул нарсаники, анда ихтилоф қилдилар ва ҳидоят ва раҳмат
бўлсин учун мўмин қавмға.
65. Аллоҳ тушурди осмондин сувни ва тиргизди анииг ила ерни ўлгандин сўнг. Албатга бордур бу нарсада нишон ул қавм учунки эшитурлар!
66. Ва албатга бордур сизлар учун тўрт оёқлик жонворларда ибрат. Ичирурмиз сизларға анинг қоринларида бор нарсадин тезак ва қон ўртасидин келгувчи холис сутики, ичгувчилар учун ютуш осондур.
Яъни, туя ва сигир каби ўтлайдитн ва гиёҳ ейдиган жонворларнинг еган тёҳлари қоринлариғи тушғач, уч қисм нарсат айланур, ҳудрати Илоҳий ила буҳайвонларин жисмларин ички ҳиссасим бир ажиб нарса пайдо қилтндурки, еган тзоларин баъзисин таҳлил этиб тезакка чиҳррурлар ва бат>зисин қон томирлариға тарқатиб, аларнинг ҳаёт ва бақолариға сабаб бўлур. Ўшал ғизоки, баъзиси қон ва баъзиси тезак бўлур, андин яна бир ҳиссасин бир ажиб пок ва ширин ва ютиши осон нарса қилурки, номи сутдур. Бу нарса наҳадар пок ва марғуб бўлса ҳам ул икки нопок ва номарғуб нарсалар ораларида пайдо бўлур.
67. Ва ҳам хурмо, узум меваларидинки, андин маст қиладирган шароб ва покиза емак қилурсизлар. Албатга бу нарсада бордур нишон ақллари бор қавм учун.
Бу оята шарифа шккиядур. Шаробт юҳида ҳрром қилинматн эрди, ичадирттар ул вшртча беташвиш эрдшар. Ҳижратдин кейин ҳрром крлинди, кейин ҳеч бир мусулмон иапешал этмади. Шундоқ бўлсаҳам "сукранваризқанваҳасажт" ибораларидакелажждашшнуъ бўлишиттсгшин бордур.
68. Ҳукм берди Парвардигорингиз асаларисиғаки: "Ясаб ол тоғлардин уйлар ва дарахтлардин ва одамлар иморатларидин,
69. кейин егил $ар қисм мевалардин ва юргил Парвардигоринг йўлларидаки осондур". Чиқур арилари қоринларидин шундоқ ичимликки, ранглари хар қисмдур, анда шифо бордур одамлар учун. Албатта, бу нарсада бордур нишон шукр қилғувчи қавм учун.
Асалариға эътибор бермак маъниси шулки, ул шундоққобил яратилгандурки, кичкина бир жонвор бўлиб туриб ўз санъатида шҳоятда буюк муҳандис ва моҳир меъмордурки, ўз хонасин ажиб бир латиф этур, тоғлар ва дарахтларда вауйларға бино қилур. Тамоми ари бир ари ҳукми остинда иш кўрур, бошлиқларин севиб, уйларини маслаҳат шаклида солинур, сиҳати вужудат таъмирида дунё аҳлмандларин ҳайратда қолдирур, ҳукамолар таажжубда қолурлар, асал мухталиб рангда бўлур, аксар беморликка шифо ва ўзи танҳо ё бошқа бир нарсаға қўшилур.
70. Аллоҳ яратди сизларни, кейии яна жонларингизни олур. Ва сизлардин баъзиларингиз улдурки, еткизилур бир ярамас умрғача, токи бир нарсани билгандин кейин яна билмасин. Албатта Худо билғувчидур, қодирдур.
Ярамас умр қарилик даврики, анда кишида хуш қолмас, тоқат бўлмас, ҳеч бир ишға ярсшас, Қуръон ўқиб юрганлар бундай бўлмаслар.
71. Аллох таоло ортпқ қилди баъзингизни ризқда баъзингиздин. Бас, эмаслар ортиқ қилганлар бергувчилар ризқларин ўз қўлларидағи ғуломлариғаки, алар анда алар ила баробар бўлсинлар. Оё, Худонинг неъматлариға мутакаббир бўлурларми?
Яъни, давлапшсСнд инсонлар ўз ғуломларин давлатда ўзлариға шерик қилмасларки, муносиб эмасдур. Бас, нечук Аллоҳ таолонинг баъзи қулларин анға шерик к^лурлар!
72. Аллоҳ пайдо қилди сизлар учун ўз жиисларингаздин хотунлар ва пайдо қилди ул хотунларингиздин ўғиллар ва набиралар ва ризқ берди сизларға покиза нарсалардин. Оё, ботилға иймон келтирурларми ва Худонинг неъматиға ношукрлик қилурларми?
Ҳазрати Ҳавони ҳазрати Одамдин ва бошқа хотунларни ота ва оналаридин нутфа (токчилари)дин пайдо ҳқлди.
73. Ва ибодат қилурлар шундоқ нарсаларғакн, эга бўла олмас ризқ бермакка аларға осмонлардин ва ердин хеч бир нарсани ва на қудратлари етур.
Чунончи, бутларт, на осмондин ёмғир ёғдира олур ва нқ ердин гиёҳ ундира олурлар. Ҳеч бир нарсаға қодир эмасдурлар.
74. Бас, баён қилманглар Худо учун мисолларни. Албатта Худо яхши билур, сизлар билмассизлар!
Мушриклар дер эрдиларки, ҳақиқий моликХудонингўзгинасидур. Бутлар Анинг хукумситда мухтор жамоаларш, биз улардин иш олурмиз, тўғридин-тўғри буюк Моликка етиб бўлмас. Парвардигор раҳмат қилурки, Худо учун бундоқ мисолларни. баён қилманглар, чунки Худо ҳар бир бандасин жузъими ё кулли ишларин яхши билур. Дунёда подшоҳлар Худо каби эшсдур. Бу қиёсларингиз нодурустдур. Ибн Аббос дебдурларки, бу оят шъниси ҳеч кимни Худоға монанд қилманглар, деган бўлур.
75. Баён қилди Аллоҳ бир мисолни, яъни, бир қулники, ул ҳеч бир нарсаға қудрати етмас ва яна бир одамники, Биз анға ўз тарафимиздин яхши ризқ бергандурмиз, ул андин махфий ва ошкора харж қилур. Оё, иккилари баробар бўла олурларми? Тамом хад Худоға
хоедур. Балки аларнинг аксарлари билмаслар!
Яъни, бир инсон борки, ўзи озод эмасдур ва бошқаға ғуломдур, ҳеч бир нарсаға қодир эмасдур, бир ишда хўжайиниға муҳтождур, ижозат олмай ҳеч иш қила олмайдур. Яна бир инсоп борт, озоддур, мухтордур, ҳар кр.см давлатға моликдур, андин махфий ва ошкора харж қилур. Оё, бу икки одам баробар бўла олурми? Албатта бўлмас. Модомики, мажозий малик ва шмнук баробар бўла олмаслар. Ҳақққий молик ила мамнук нечук баробар бўла олурларки, ани Аша шерик қилурлар?
76. Ва хам баён қилди Аллоҳ бир мисолни, яъни, икки кишини: бирлари гунгдурки, хеч нарсаға кучи ехмас ва ул ўз эгасиға оғирдур. Қайси бир тарафға ани юборса ҳеч бир яхши иш қилиб келмас. Оё, баробар бўла олурми ул одам ва ул одамики, халқни адолатға буюрур ҳам ўзи тўғри йўлдадур!
Яъни, Худонинг икки махлуқики, бири бутдур, ҳеч нарсаға ярамас, қўзғалолмас, юролмас, бир гунг ғуломға ўхшар; иккинчиси расулуллоҳдурларт, бошқаларға Худо йўлин кўрсатурлар ва ўзлари бандаликда ҳрим ва доимдурлар. Бу икки зотдин қайси бирлариға тобе бўлмакяхшироқдур?
77. Аллохға хосдур осмонларнинг ва ернинг ғайбларини билмак. Ва қиёмат келиши кўз юмиб очиш каби вақтдин бошқа нарса эмас, балки у андин ҳам яқинроқдур. Албатга, Аллоҳ хар бир нарсаға қодирдур!
78. Аллох чиқарур сизларни оналарингаз қоринларидин (шу холдаки), билмас эрдингизлар ҳеч нарсани. Ва пайдо қилди сизлар учун қулоқ ва кўз ва дилларни, токи сизлар шукрин бажо келтиринглар!
Яъни, туғилган соатда сизлар ҳеч бир нарсани на билур ва на тушунур эрдингиз. Аллоҳ таоло сизларға қулоқ, кўз ва дил воситаси ила илм ато қилди, оҳиста-оҳиспқа эшитиб, кўриб, тушуниб ҳар нарсани биладиган бўлдингиз. Эмди бу трам ваъдасиға муносиб муомала шул эрдики, бу неъматларни ҳақиқий Молик ва Маъбуд ризосиға истетмол этилса ва шукрин адо қилинса, Анға итоат ўрниға исён этиб, Ани қўйиб тошларға ибодат қилинмаса.
79. Оё, одамлар боқмадиларми осмон бўшлиғида ҳукмға мусаххар қушларники, тутиб турар аларни фақат Аллох. Албатта бордур бу яарсаларда нишонлар иймонлик қавм учун.
Инсонларға ўз вужуд амриға муносиб қувватлар иноят қилган Мавло қушларға ҳам ўз ҳоллариға муносиб қувватлар ато қилгандурки, ҳар бир қуш ўз парвозида худрат қонуниға тамом. тобедур, қудрат анинг қанотин ва думин ва бошқа аъзоларин андоқ пайдо қилдиргандурки, ниҳоятда осонлик ила осмон бўшлиғида учиб юра олур ва анинг оғир жисми латиф ҳавот йиртиб бориб, ерға беихтиёр йиқилур ва на ернинг буюк кучи ани ҳаводин зўр ила тортиб чиқарур. Бу муомалаи ажиба кимнинг қудратнамолиғидур. Бундд Худодин бошқа бир кимсанинг қўли борми? Албатта йўқдур, ҳукмға мусаххар демак қонун кудратиға итоат этмакдур.
80. Ва Аллоҳ қилиб берди сизлар учун уйларингиздин турадиган жой Тошдин, ғшшпдин, ёғочдин бўлғон маконлар.
ва қилиб берди сизлар учун ҳайвонлар териларидин уйларки, енгил топурсизлар ани сафар кунларингизда ва иқомат кунларингизда; (ва қилиб берди) сизларға қўйлар жунларидин ва туялар жунларидин ва эчкилар жунларидин уй асбоби ва фойдалик нарсалар бир муддатғача.
81. Аллоҳ пайдо қилди сизлар учун яратган нарсаларидин соялар ва қилиб берди сизлар учун тоғлардин ғорлар ва пайдо қилди сизлар учун кўйлакларки, сақлар сизларни иссиқдин ва совуқдин хам. ва кўйлакларки, сақлар сизларни урушларингиз зараридин. Қалқон (совут) ва жушан тби уруш кийимлари.
Мана шундоқ тамом қилур Худо ўз неъматин сизларға, токи сизлар итоатда бўлинглар!
82. Бас, алар юз ўгирсалар, хақиқат шулки, сизға лозим нарса равшан еткизмакдур.
83. Алар Худонинг неъматин танирлар, кейин яна ани инкор қилурлар ва аксарлари кофирлардур.
84. Уд куники турғизурмиз Биз ҳар умматдин бир гувоҳни (уларға қарши), кейин ижозат берилмас кофирларға (узр учун) ва на алар тавбаға чақирурлар.
85. Вақтики кўрурлар золимлар азобни, на алардин ани енгил қилинур ва на аларға мухлат берилур.
86. Вақтики кўрурлар мушриклар ўз шерикларин дерлар: "Эй Парвардигоримиз! Булардурлар бизнинг шерикларимнзки, биз Сани қўйиб аларни чақирур эрдук". Кейин шериклари аларға сўз ташларларки: "Ҳақиқатда сизлар ёлғончилардурсиз!"
87. Ва алар Худо тарафиға ул кун итоат сўзин ташларлар ва ғойиб бўлурлар алардин ёлғонлар ила тўқир эрдилар.
88. Ул зотларики кофир бўлдилар ва тўсдилар халқни Худо йўлидин, зиёда қилурмиз Биз аларға азоб устиға азобни шунинг учунки, фасод қилур эрдилар.
Бир азоб ўз журмлари учун бўлур, иккинчиси бошқаларни йўлдин урганликлари учун.
89. Ва ул куники турғизурмиз ҳар умматда бир гувоҳни аларға ўз жинсларидин ва келтирурмиз сизни гувох қилиб булар устлариға. Булардин бу умматдур ё тамом пайғамбарлардурки, аларнинг шаҳодатларин бу жаноб таътд этурлар.
Ва тушурдук Биз сизға Китобники, баён қилғувчидур хар нарсани ва хидоятдур ва раҳматдур ва башоратдур мусулмонлар учун.
90. Тахқиқ, Аллоҳ амр берур адолатға ва яхши иш қилмакка ва қариндошларға эҳсон қилмакка; ва манъ қилур ҳаёсизликдин, ношаръий ишдин ва саркашликдин. Насихат қилур сизларға, токи сизлар насиҳатни қабул қилинглар!
Ҳазрати Абдуллоҳ ибн Масъуд марҳамат қилибдурларки, Аллоҳ таоло 6у оятда хайр ва шарр (ёмонлик)ни баёнин бир ерға жам қилибдур. Ҳазрати Усмон ибн Аффон — разиаллоҳу аиху — иршод қилибдурларт, ушбу оятни эшишғач, манинг дилимға иймон маҳкам ўрнашди ва Муҳаммад алайҳиссалом муҳаббатлари қарор олди. Аксам ибн Сафий буоятни эшитибўз крвмиға дебдурт, ман кўрурманки, бу пайғамбар ниҳоятда улуғ ва баланд ахлоқға ҳукм берурлар ва ҳар бир разил аъмол ва ахлоқдин манъ қилурлар. Эмди сизлар анға тездин иймон келтирингва бу ишда сизлар бош бўлинглар, дум бўлманглар.
91. Ва вафо қилинглар Худонинг аҳдиға, вақтики ахд қилишсангизлар ва бузманглар қасамларни аларни мустаҳкам қмлгандин кейин; ҳолбуки, Худони ўзларингизға кафил қилдингизлар. Таҳқиқ, Аллаҳ билиб турур ул нарсаники қилурсизлар.
Яъни, қачон Аллоҳнинг номин олиб ва қасамлар ичиб аҳд қилсангизлар, Худонинг номи покин ҳурматин сақланглар. Қайси бир шахс ила аҳд қилинса, башартики ул аҳд хилофи шаръ бўлмаса мусулмоннинг зиммасиға фарздур, ани мукаммал қилсин хоҳ унда нақадар машаққат ва мушкуллар бўлсин. Чунки Худонингномин олмаква қасам ичмакХудони кафил ва зомин қилмакдур. Худо инсоннинг қасдин ва ниятин билиб турар. Аҳд бериб яна бузса, сазосин берур.
92. Ва бўлманглар ул хотун кабики, бузди эшган нарсасини махкам бўлғондин кейин пора-пора қилиб. Тутурсизлар ўз қасамларингизни тадбир бўлиши учун, бир жамоатнинг ортиқроқлиғи яна бир жамоатдин. Ҳақиқат шулдурки, имтиҳон қилур Худо сизларни анинг ила ва баён қилур сизларға қиёмат куни ул нарсаники, анда ихтилоф қилур эрдингизлар. Аҳдни ниҳоятда эҳтиром этилсин. Ани хон ип тби хоҳлаганда эшиб, хоҳлаганда ечиб юборилмасин. Маккаи мукаррамада бир хотун бор эди, бутун кун бўйи меҳнат қилиб ўзи ва ходимлари хом ипларни эшур эрдилар. Шом бўлғонда ўзи ҳаммасин бузиб ташлар эрди пора-пора қилиб. Қасамни ҳийлабозлик ва маккорлик учун бир тадбир ва ҳийла қшшнмасин. Чунончи, крчон бир жамоа ила қасам ила аҳд қилинса, кейин андин адади кўп жамоани кўргач, аввалғи аҳд қилинган жамоа ахдин бузиб, кўпчиликка ўтилур, беҳуда ғаразлар учун қасамни қурбон қилинур ва ҳамиша вақти ва матлаби бўлунур. Замонамиздаги Оврўпо қавмлари каби. Ислом бундай муомаладин манъ қилур.
93. Ва агар Худо хоҳласа эрди, сизларни биргана фирқа қилиб қўяр эрди. Лекин Ул хоҳлаган кишини йўлдин оздирур ва хохлаган кишини хидоят қилур ва албатта сизларға савол берур ул нарсадинки қилур эрдингизлар.
94. Ва тутманглар қасамларингизни кириб ўз ораларингиздаки, тойиб кетур қадам жойлашгандин кейин ва тотурсизлар ёмонликни сиз Худо йўлидин манъ қилганликларингиз сабабидин ва бўлур сизларға буюк азоб.
95. Ва ҳосил қилманглар Худонинг аҳдин баробарида оз бир баҳони! Ҳақиқат шулдурки, нима нарсадур Худо қошидадур, ул ҳаммадин сизларға агар билмакчи бўлсангиз!
96. Ул нарсаки сизлар қошларингизда бордур, тугаб кетур ва ул нарсаки Худо қошидадур, ҳамиша тургувчидур. Албатта берурмиз сабрликларға жазоларин қилган яхши амаллари баробарида.
97. Кимики яхши амал қилса, хоҳ у киши эр бўлсин ё хотун башартики иймони бўлса, албатта Биз анға ҳаёт берурмиз яхши ҳаёт ила ва албатта, берурмиз жазоларин яхши амалларин баробарида.
98. Бас, қачон Қуръон ўқимоқчи бўлсангиз, (ул ҳолда) Худонинг паноҳиға қочинг қувилган шайтон (шарридин).
99. Таҳқиқ, йўқдур шайтон учун ғолиблик ул одамлариғаки иймон келтирдилар ва Парвардигорлариға таваккал қилурлар.
100. Ҳақиқат шулки, анинг (шайтоннинг) зўри шундоқ одамларға бўлурки, Худоға шерик қилурлар.
101. Ва қачон Биз бир оятни яна бир оят ўрниға келтирсак ва Худо яхши билур нарсаники тушурур, улар дерлар: "Ҳақиқатда сан ёлғончидурсан!" Балки аксарлари билмаслар!
Яъни, кофирлар Қуръони каримда баъзи оятлар ҳукмин баъзи оятлар ила мансух (ўзгартқрилганлиги) бўлюнлигин билиб пайғамбаримиз алайҳиссаломю эътироз қилур эрдилар ва дер эрдиларки: "Бу Худодин эмас, балки ўз тарафиншздиндур". Бу нарса аларнинг Қуръон ҳақшужшн ва насх (ўзгартириш) ҳикматин билмаганликларидур.
102. Сиз денг: "Тушурибдур ани пок фаришта Парвардигорингиз тарафидин ростлик ила, токи собит қадам қилсин мўминларни ва ҳидоят ва башорат бўлсин мусулмонлар учун".
103. Ва таҳқиқ, албатта, Биз билурмизки, алар дерлар: "Ҳақиқат шулки, анға бир одам таълим берур". Одамики анға нисбат берурлар, ул одам тили ажамийдур ва бу Қуръон эса соф арабийдур.
Кофирлар саййиди олам пайғамбаримизшнг омий, яъни, ўқимаган ва ёзмаган бир инсон эканликларин яхши билгач, Қуръон каби илмлар дарёси ва маърифат дарёси бўлғон бир Китобни ул жанобтнг ўз тарафларидин бўлишин номумтн билишиб, албатта бир комил устозшнг борлиғиға эътироф этдилар. Лекин ул устоз ким этнлитн била олмай, қайси бир ажамий (араб бўлмаган) ғулом номин тилға олдиларт, анинг ким этнлигида зўр ихтилофлар бордур. Агар улар Қуръон ўзи кўрсатган устодға қойил бўлсалар эрди, нақадар улуғ бўлур эрди. "Арраҳмону алламал Қуръон" (Раҳмон Қуръонни ўргатган).
104. Таҳқиқ, одамларики иймон келтирмаслар Худонинг оятлариға, хидоят қилмас аларни Аллоҳ ва бордур алар учун дардлик азоб!
105. Ҳақиқат шулки, тўқир ёлғонни ул одамларики иймон келтирмаслар Худонинг оятлариға ва ана шуларгинадур ёлғончилар.
106. Кимки мункир бўлур Худоға иймон келтиргандин кейин, магар одамики анға хабар қилинса ва анинг дили иймон ила барқарор бўлса ва лекин одамики куфр ила сийна очса, аларға Аллоҳ тарафидин нафрат бўлур ва бордур алар учун буюк азоб.
Қайси бир инсон бир бор давлати иймонға мушарраф бўлғондин кейин яна Худоға мункир бўлса ва куфр сўзин тилға олса, анға дили хуш ва ўзи рози бўлса, Аллоҳнинг ғазабиға гирифтор бўлур ва қиёматда жаҳаннамнинг буюк азоби ила жазоланур. Аммо бир одамики куфр алфозин демакка мажбур этилса, летн дили иймон ила обод ва деб турган алфозиға нохуш бўлса, бундок, одам агарчи Ислом хилофиға баъзи сўзларни деса ҳам ани муртад хуқм қилинмас, шундоқ ҳолда ҳам туришға рози бўлиб алфози куфрни демаган бандаларнинг мақомлари ниҳоятда баланддур. Ҳазрати Билол, ҳазрати Ёсир, ҳазрати Самийя, ҳазрати Ҳубайб ва ҳазрати Абдулло ибн Азоғалар — Тангри алардин рози бўлсин — шундоқ қилгандурлар.
107. Бу нарса шунинг учундурки, алар яхши билдилар дунё хаётин охиратдин ва шунинг учунки Аллоҳ кофир қавмини хидоят қилмас. 108. Ана шулардурлар ул зотларики, муҳр урди Аллоҳ аларнииг қалблариға ва қулоқлариға ва кўзлариға; ва ана шуларгинадур ғофиллар;
109. шак йўқдўрки, алардурлар, албатга, охиратда зиёнға учрагувчилар.
110. Кейин албатта сизнинг Парвардигорингиз ул одамлар учунки, алар ҳижрат қилдилар азоб қилинганларидин кейин, кейин жиҳод қилдилар ва сабр қилдилар, албатга сизнинг Парвардигорингиз андин сўнг ҳам мағфиратлик, меҳрибондур.
Бир саҳоба бор эрдилар, номлари Аммор эрди. Ул жанобнинг оталари Ёсир ва оналари Самийя Ҳар икшлари кофирлар хўлларида мазлумлик ҳолда ўлдирилдилар, бирор бор куфр лафзш тиллариға олмадилар. Бу азизларнинг қонлари биринчи мартаба Худо йўлида тўқилган қон эрди. Бу ҳолни кўргач, ўғиллари ҳазрати Аммор ёмон хафвидин тиллари ила куфр лафзин дедилар, кейин йиғлаган ҳолларида пайғамбаримиз ҳузурлариға келдилар, шул воқеа устида бул ояти шарифа нозил бўлди.
111. Ул куники келур х.ар бир жон жавоб ва савол қилган ҳолда ўз нафсидингина ва тамом берилур хар бир жонға амалларин жазосин ва аларға зулм қилинмас.
Яъни, ҳеч тм ўзидин бошқанинг тарафидин сўз қила олмас.
112. Ва баён қилди Аллоҳ мисол этиб бир шаҳар аҳлиники, алар омонда эрдилар ва  оромдаки, келур эрди аларға ризқлари кушодалик ила ҳар ердин, бас, ношукрлик қилдилар Аллоҳнинг неъматлариға, кейин тотгарди аларға Худо очлик ва қўрқинч либосин мазасин қилиб турган амалларин сабабидин.
113. Ва таҳқbқ, албатта келди аларға бир пайғамбар ўзларидин, бас, ани ёлғончи дедилар, кейин тутди аларни азоб ва алар золим эрдилар.
Баъзи уламолар қошларинда бу мисолда шаҳардин мурод Маккаи муаззамадурки, ул вақт анда амн ва омонлик. бор эрди, ўзи қуруқ ва экин бўлмайдиган майдон бўлса ҳам ҳар қисм донлар ва мевалар атрофдин ул шаҳарға келтирилур эрди, лекин аҳли Макка бу неъматларни қадр қилмадилар, ширк ва куфр ва беҳаёликка берилиб кетдилар. Аллоҳнинг ҳаммадин улуғ неъмати бўлюнрасули акрам ҳаҳларинда беҳурматликқилдилар. Пайғамбар змаслар, маозалло, ёлғончидурлар, дедилар. Охир Парвардигори олам амн ва омонни алардин олди, даллариға Ислом бебаҳралигин солди, ризқ ва рўзиларин танг қилди, етти саналик қаҳат балосин бошлариға юбордшш, мурдор ҳайвонларт ҳам ҳўймай емакка бошладилар. Анжомда Бадр ғазотида мусулмон баҳодирлар қўлларидин аларға азоби Илоҳий нозил бўлди.
114. Бас, енглар ул нарсадинки, насиб қилибдур сизларға Аллоҳ ҳалол ва покиза ва шукр қилинглар Худонинг неъматлариға, агар Анғагина ибодат қялур бўлсангизлар.
115. (Ҳақиқат шулдурки), ҳаром қилди Худо сизларға ўзи ўлган жонворни ва қонни ва тўнғиз гўштини ва ул нарсаники, олинибдур Худодин бошқанинг номини ани сўйишда. Эмди кимики ночор бўлса, муддатға тобе бўлғон ва ҳаддин ошмаган холда, бас, албатга, Худо мағфиратлик меҳрибондур.
Бу оятнинг тафсири ва тавзиҳи бақара ва анъом сураларида ўтгандур.
116. Ва деманглар ўз тилларингизнинг ёлғон баёни учун: "Бу нарса ҳалолдур ва бу нарса ҳаромдур", токи нисбат берманглар Худоға ёлғонни. Таҳқиқ, ул одамларики нисбат берурлар ёлғонни Худоға, нажот топмаслар.
117. Бордур аларға озгана фойда (дунёда) ва бордур алар учун дардлик азоб.
118. Ва одамларики яҳудийдурлар, ҳаром қилдук Биз аларға ул нарсаники, баён қилдук сизға бундин аввал. Ва Биз аларға зулм қилмадук ва лекин алар ўз-ўзлариға зулм қилдилар.
Анъом сурасида бу оят тафсири ўтгандур, анда мулоҳаза қилинсин.
119. Кейин сизнинг Парвардигорингиз ул одамлар учунки ёмонлик қилдилар билмай, кейин тавба қилдилар андин сўнг ва тузатдилар ишларин, албатта Парвардигорингиз андин кейин мағфиратлик, меҳрибондур.
120. Таҳқиқ, Иброхим бир буюк бошлиқ эрди ибодат қилғувчи Худо учун, ҳаммадин алоҳида бўлиб ва эмас эрди мушриклардин;
121. шукрлик эрди Худо неъматлариға; сийлади ани Худо ва ҳидоятқилди ани тўғри йўлға.
122. Ва бердук Биз анға бу дунёда яхши бир ҳолни ва албатта охиратда яхши бандалардиндур.
123. Кейин Биз вахй келтирдук сизғаки, тобе бўлинг Иброхим миллатиға, хаммадин алоҳида эрди ва мушрик эмас эрди.
Саййидимиз Иброҳим алайҳиссалом пайғамбарлардин биринчи имом эрдилар. Араблар ул жаноб наслларидин бўлиб, дини Иброҳимиядамиз, деб даъво қилур эрдилар. Ҳолбуки, ўртадин ҳам нисбатлари қолган эрди, анингучун аларни огоҳ ҳилинурки, Иброҳим алайҳиссалом муваҳҳидлар (Худони якка дегувчилар)нинг имоми, яхшиликнинг муаллими, тамоми дунё мушриклариға танҳо муқобала қилган ва бир уммати мустақил каби жиҳод этган бир зот эрдилар. Аллоҳ таоло ул зотнинг зоти воҳидлариға шундоқ улуғ камолотни жам қилган эрдики, бир буюк мутафарриқ суратда топилур, бу нарса Худо учун осондур.
Ул жаноб ҳамиша Худоға шукр айтур эрдилар, Худо у кишини ўзиға халил ихтиёр этиб, тавҳид ва таслим ва ризонинг тўғри йўлиға солгандур ва дунёда ниҳоятда яхши ҳол насиб этгандур ва охиратда солиҳларнинг аъло табақаларида бўлурлар. Анинг учун саййиди олам пайғамбаримизға ҳам ул жаноб миллатлариға эргашиш амр қилинди, эмди ул жаноб ила жоҳил араблар ўрталарида нима муносабат бордур?
124. (Ҳақиқат шуддурки), лозим қилинди шанба кун таъзими ул зотларғаки, анинг хақида ихтилоф қилдилар ва албатта Парвардигорингиз ҳукм қилур алар ўрталарида қиёмат куни ул нарса ҳақидаки, алар анда ихтилоф қилур эрдилар.
Шанба кун таъзими ва миллати Иброҳимияда бор эрди ва на бу миллатда бор. Ул нарса пайғамбарларш мухолифат этган яҳудийларғагина лозим қилингандур.
125. Чақиринг сиз Парвардигорингиз йўлиға хикмат ила, яхши насихат ила ва савол-жавоб қилинг аларға ул тариқа илаки нихоятда яхшидур. Тахқиқ, Парвардигорингиз яхши билур ул кишиники, озибдур Анинг йўлидин ва Ул яхши билур йўл топганларни.
126. Ва агар ўч олсангазлар, бас, олинглар ани сизларға берилган кулфатмиедорида ва агар сабр қилсангизлар, албатга ул яхшироқдур сабрликлар учун.
127. Ва сабр қилинг ва сабрингиз фақат Худо тафвиқи иладур ва ғам еманг аларға ва танг бўлманг аларнинг қилиб турган тадбирлариға.
128. Албатта Аллох ул жамоа иладурки, тақволикдурлар ва ул жамоа илаки, алар яхшилик қилурлар.