Шу билан бирга, расмийлар мамлакатда коронавирус билан оғриган беморлар йўқлигини даъво қилишда давом этмоқда. Хабардор манбанинг «НГ»га айтишича, Президент Гурбангули Бердимуҳамедов хавфсизлик нуқтаи назаридан ва ота-онасига касаллик юқтиришдан қўрқиб, Миниш қишлоғида кичик дарада қурилган янги тураржойга кўчиб ўтган.
Шиддатли довул камида 30 кишининг, шу жумладан болаларнинг ҳаётига зомин бўлди. Мари ва Лебап вилоятларида бинолар ва инфратузилмалар бузилган, сув, ёруғлик ва алоқа йўқ.
Лебап вилоятида чет элдан уйга қайтган туркман фуқаролари учун карантин зонаси ташкил қилинган.
Энди савол табиий офатнинг оқибатлари қачон йўқ қилинишида. Табиатнинг янги зарбаси бўлармикан? Туркманистонда об-ҳаво кескин ўзгариб кетди. Иссиқлик тезда момақалдироқ ва кучли шамоллар билан алмашади. Сўнгги 10 кун ичида минтақада тўртта циклон пайдо бўлди, уларнинг тўқнашуви довулли шамолларга олиб келди, дея хабар беради «Туркманистон хроникаси» портали. Апрел ойининг охири ва май ойининг бошларида Туркманистоннинг шарқий минтақалари зарар кўрди. Уларни тиклашга пул йўқ. Озиқ-овқат нархлари кўтарилмоқда. "Азатлик" радиосининг (Озодлик радиоси туркман хизмати) хабарига кўра, зарар кўрган аҳоли пунктлари аҳолисига ёрдам беришни истаган тадбиркорларга ўзлари ушбу ёрдамни аҳоли ўртасида тақсимлайдиган давлат идораларининг ҳисоб рақамларига пул ўтказишлари буюрилган. Карантин зоналари билан нима содир бўлганлиги ҳақида ҳозирча аниқ маълумот йўқ.
Карантин лагери вақтинчалик чодирлардан иборат бўлиб, узоқ вақт яшаш учун мослаштирилмаган ва ҳаттоки беморларни даволаш ҳақида айтмасак ҳам бўлади. Карантиндаги шароитлар, шунингдек карантин лагери тўғрисидаги маълумотлар қатъий равишда маҳфий сақланади. Расмий маълумотларга кўра, ушбу лагерларда соғлом одамлар бўлган. Аммо, миш-мишларга кўра, COVID-19 га чалинган ҳолатлар ҳам бўлган.
«Ноёб» вазиятни ЖССТ ўрганишни режалаштирган эди. Бундан ташқари, олдинроқ ташқи ишлар вазири Рашид Мередов мутахассисларни келиб, ҳолатлар йўқлигига ишонч ҳосил қилиш учун чақирди (26.04.2010 й. "НГ" га қаранг). Яқинда у Ашхобод Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти делегациясини қабул қилишга ва у билан қизиққан муассасаларга учрашувлар ва ташрифларни ташкил этишга тайёрлигини яна бир бор тасдиқлади. "Иш давом этаётганлигини ва ... ЖССТ линияси бўйича ҳа тасдиқлайман, ушбу экспертлар комиссиясига Европадаги таниқли тиббий марказларнинг етакчи мутахассисларини киритиш режалаштирилмоқда", - деди Мередов.
Айтганча, қўшни Тожикистонда ҳам 30 апрелгача биронта ҳам касаллик қайд этилмаган. Бироқ, ЖССТ делегатсиясининг Душанбега ташрифи арафасида, барибир коронавирус билан касалланганлар аниқланди. Расмий маълумотларга кўра, бугунги кунда уларнинг сони 700 га яқин, 21 киши вафот этган. Яқинда очилган ва бугунги кунда блокланган kvtj.info сайтига ("Коронавирус Тожикистон") кўра, аҳоли ўртасида COVID-19 қурбонлари ҳақида хабар беришган, мамлакатда коронавирусдан 140 киши ўлган, деб ёзади «Азия-Плюс» медиа портали.
Шунга ўхшаш вазият Туркманистонда ҳам бўлиши мумкин деб тахмин қилинади. Шу сабабли расмийлар ЖССТ делегатсиясининг мамлакатга киришини рад қилмоқда. Туркманистонда истиқомат қилувчи эксперт Сердар Айтаков, «НГ»га ҳаммаси қандай бошланганини айтиб берди. Унинг сўзларига кўра, феврал ойи бошида Туркманистон расмийлари, аввал Эрон, кейин барча қўшни давлатлар билан чегараларни тўсиб қўйган. Ашхобод рейсларни қабул қилишни тўхтатди, ушбу вазифалар мамлакат шарқидаги Туркманободга топширилди. Барча келганлар, расмийлар нуқтаи назаридан, зарур бўлганда, 14 ёки 28 кунлик карантинни кўзда тутган текширувдан ўтдилар. Мамлакатга киришнинг аллақачон қийин бўлган қоидалари янада кучайтирилди. Билвосита маълумотларга кўра, бир неча минг одам Туркманистонга киритилмаган. Йўл давомида оммавий ахборот воситалари аҳолини гигиена тавсияларига мос келадиган хавфсизлик чоралари тўғрисида хабардор қилишни бошлади. Шу билан бирга, тиббий ниқоблар кийиш тўхтатилди - ҳимоя ниқобини кийган одамлар полиция томонидан "жамоат тартибини бузгани учун" жаримага тортилди. Расмийлар бу хатти-ҳаракатларни "аҳоли орасида ваҳима қўзғаш" деб баҳолади. Феврал ойининг охиридан бошлаб ҳудудларнинг маъмурий чегараларида термоскринингинг пунктлари ташкил этилди: агар кимдир ҳарорат кўтарилса, уни қуйидаги маршрут бўйича жўнатишди: изоляция пункти - карантин - юқумли касалликлар клиникаси. Шу вақт ичида маъмурлар ҳатто коронавируснинг Туркманистонга кириб бориши ҳақида фаразни рад қилишди. "Коронавирус" атамаси ҳатто оммавий ахборот воситаларида йўқолиб кетди, аммо шу билан бирга хоналарни ва жамоат жойларини, шу жумладан шаҳар транспортини тозалаш тадбирлари кучайган. Аммо масофани ва бошқа тадбирларни тарғиб қилиш, масалан, кекса одамлар учун уйда қолиш ҳақида гап ам бўлиши мумкин эмас. Савдо марказлари, кинотеатрлар, стадионлар, йўловчилар гавжум бўлган жамоат транспорти одатдагидек ишламоқда. Бундан ташқари, расмийлар бир нечта миллий оммавий тадбирларни ўтказишни буюрдилар. 9 май куни Ашхободда кўп йиллар давомида биринчи марта ҳарбий парад бўлиб ўтди.
Шу билан бирга, Туркияда пандемиянинг ривожланиши ҳақида гапирадиган чет эл телеканаллари, асосан, турк тилларида кўрсатувларга чекловлар қўйилди. Бу жамиятда баъзи бир кескинликни келтириб чиқарди, чунки Туркманистоннинг бир ярим миллиондан ортиқ фуқаролари чегаралар ёпилган пайтда Туркияда бўлган (бошқа манбаларга кўра - 2 миллион 200 минг). Расмийларнинг сиёсати, Айтаковнинг сўзларига кўра, эпидемияни рад этишга асосланган. Бу давлат доктринаси характерини олди ва ташқи ва ички сиёсатда мутлақ императивага айланди. Гарчи гаровга олинган халқаро ташкилотлар, шу жумладан БМТ агентликлари вакиллари ҳам, "ҳукумат тақдим этган маълумотларга кўра" Туркманистонда COVID-19 касаллиги йўқлигини айтишга мажбур бўлмоқдалар. Ҳукуматнинг ушбу тизимининг сабабларидан бири коронавирус эпидемияси мамлакатни январ ойи ўрталарида авж олган бўлиши мумкин: аҳолининг аксарияти касал бўлиб, жамият барқарор коллектив иммунитетга эга. Ўша пайтда пневмония туфайли ўлим кўрсаткичи ошган эди. Аммо шунга қарамай, анъана бўйича на ўлимлар, на ҳақиқий сабаблар айтилмади.
