Сурия режими 2011 йилдан бери ҳарбий дала судлари орқали 7872 кишини қатл қилди, бу эса айбланувчиларга тегишли жараён ҳуқуқини бермади, дея хабар берди Сурия инсон ҳуқуқлари тармоғи 13 сентябрь, сешанба куни.

Ҳарбий дала судлари 1968 йилда уруш пайтида содир этилган жиноятлар ёки муваффақиятсизликлар учун аскарларни суд қилиш мақсадида ташкил этилган алоҳида суд муассасалари саналади.

Ҳарбий дала судлари тўғридан-тўғри Сурия Президенти, Мудофаа вазири ва режим хавфсизлик идоралари раҳбарларига ҳисобот беришади.

Сурия режими 2011 йил Сурия инқилоби бошланганидан кейин ҳарбий дала судларига катта ишонч билдира бошлади ва уларни фуқаролик фаолларига қарши восита сифатида қўллади.

2011 йилдан кейин Сурия хавфсизлик хизмати ходимларига тинч аҳолини ҳарбий дала судларига топшириш учун чекланмаган ваколатлар берилди.

Сурия инсон ҳуқуқлари тармоғи маълумотларига кўра, режим кучлари томонидан ҳибсга олинган ва ғойиб бўлган каида 24 минг киши ҳарбий дала судларига топширилган ва уларнинг тақири номаълумлигича қолмоқда.

Ўлим жазосига ҳукм қилишдан ташқари, ҳарбий дала судлари натижада айбланувчилар оғир меҳнат билан умрбод қамоқ жазосига ҳукм қилинган деярли 7000 та қарор чиқарди.

Инсон ҳуқуқлари бўйича орган судни режим томонидан "мажбурий йўқолиш, шунингдек... бошқача фикрлашни йўқ қилиш ва бостириш билан боғлиқ жиноятларни самарали оптималлаштириш" учун фойдаланиладиган восита сифатида таърифлайди.

Ҳарбий дала судлари айбланувчиларга адвокат ёки очиқ суд тергови ҳуқуқини бермайди, суд жараёнлари эса суд тизими томонидан тайинланмаган ихтисослашган судьяларни жалб қилган ҳолда яширин равишда ўтказилади.

Сурия инсон ҳуқуқлари тармоғи, шунингдек, суд томонидан ҳибсга олинганларга нисбатан аниқ жазоларни тайинлаш учун "стратегик" усулда қўлланилган ўн хил қийноқ ва қўрқитиш турларини аниқлади.

3 сентябр куни Сурия режими ҳарбий дала судларини тарқатиб юборди ва тугалланмаган барча ишларни ҳарбий суд тизимига ўтказди.

Ҳуқуқ ҳимоячилари ушбу қарорни Халқаро судга ва БМТнинг Сурияда бедарак йўқолганларнинг тақдирини аниқлаш бўйича янги ташкил этилган механизмини тергов қилишга тўсқинлик қилиш усули сифатида изоҳладилар.

Канада ва Нидерландия Сурия режимини қийноқларга қарши Конвенцияни бузганликда айблаб, халқаро судга даъво аризаси билан мурожаат қилишди. Биринчи суд Мажлиси октябрь ойида бўлиб ўтиши режалаштирилган.