Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам қурбонликни Иброҳим алайҳиссаломнинг суннатлари дедилар. Аммо Иброҳим алайҳиссалом қилган амаллари билан жонивор сўйиш ўртасида фарқ бор. Иброҳим алайҳиссалом ўз фарзандларини забҳ қилишга буюрилган бўлсалар, бизнинг шариатимизда эса, жонивор сўйишга буюрилганмиз.
Савол: У ҳолда биз қилаётган қурбонлик амали қандай қилиб Иброҳим алайҳиссаломнинг суннатлари бўлиши мумкин?
Жавоб: Иброҳим алайҳиссаломга ўғилларини забҳ қилишга берилган ажр ҳеч камаймаган ҳолда бизга ҳам берилади. Ушбу савоб жиҳатидан уларнинг йўлларига эргашган ҳисобланамиз. Икки амал аслида алоҳида-алоҳида бўлса ҳам иккисидан кўзланган асл мақсад бир бўлганлиги сабабли ҳукми ҳам, савоби ҳам бир ҳил бўлиб кетди.
Гўёки, эй уммати Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам! Сизларнинг жонивор забҳ қилишларингизга Иброҳим алайҳиссалом фарзандини қурбон қилганининг савоби берилади дейилаётгандек.
Қаранг! Қурбонликнинг қай даражада фазилатли эканлиги ушбу ҳадисдан маълум бўляпти.
Эътиборга молик нарса шуки, агар бир подшоҳ ўз сарой аҳлларига ҳадя улашмоқчи бўлса, ўзига яқинлиги ва лавозими юқорилигига қараб, уларнинг мартабасига мувофиқ инъом беради. Сўнг улардан қай бирининг даражаси пастроқ бўлса, шу мавқеига муносиб мукофотлайди. Масалан, вазирларга улкан инъомлар берилади. Хизматчи ва ходимларга эса, камроқ берилади.
Аллоҳ таолонинг наздида пайғамбарларнинг даражаси барча махлуқотларникидан зиёдадир. Уларнинг ичида Иброҳим алайҳиссаломнинг даражаси ва мақоми улуғ бўлганлиги учун Аллоҳ таоло у зотни ҳалилим деб атади. Демак у кишига бериладиган инъом подшоҳ ва вазир ўртасидаги муомаласига қаралса катта бўлиши керак. Келтирилган маълумотлардан Иброҳим алайҳиссалом қилган ишларини айнан ўзини бошқа биров қилган тақдирда ҳам, ўшанча савобга эришолмаслиги маълум бўлади, яъни бордию бирор киши фарзандини қурбонлик қилишга буюрилиб, шу ишни амалга оширган тақдирда ҳам Иброҳим алайҳиссаломга берилган даража ва савобга лойиқ саналмайди. Энди фарзандини қурбонлик қилишдан паст даражадаги амални қилиш билан у даражага етишишни айтмаса ҳам бўлаверади.
Бизни бирор жониворни қурбонлик қилишимиз фарзандини забҳ қилишдан бир неча баробар даражаси кам бўлишига қарамай, Иброҳим алайҳиссаломга берилган савобни айни ўзини камаймаган ҳолатда бизга ҳам берилишини Аллоҳ таоло белгилаб қўйди.
Қаранг! Бизга қанчалар улуғ инъом берилмоқда! Бу Муҳаммад саллоллоҳу алайҳи васалламнинг умматлари учун берилган улкан лутф ва карамдир.