loader
Foto

Араб олимлари кечаю кундуз электр энергияси билан таъминлайдиган қуёш минорасини ўйлаб топишди

Ал-Ҳусайн номидаги Иордания техника университети ва Қатар университети олимлари гуруҳи баландлиги тахминан 200 м бўлган, нафақат кундузи, балки кечаси ҳам электр энергияси ишлаб чиқарадиган "қуёш" минорасини моделлаштиришди. Минорадаги вертикал йўналтирилган турбиналар ҳаво оқимларини юқорига ва пастга йўналтиради, шу билан туну0кун ва дам олишсиз ишлайди.

Тизим TTSS (Twin technology solar system) ёки "икки томонлама технологияли қуёш тизими" деб аталади. Диаметри 250 м бўлган улкан иссиқхона типидаги коллектор катта майдондан иситиладиган ҳавони тўплайди ва уни марказдаги диаметри 13,6 м бўлган тешик орқали чиқаради. 200 м баландликдаги минорага оқиб тушаётган ҳаво оқими қувур тагида катта турбинани айлантиради.

Бунда қувурнинг атрофида ҳар бирининг кенглиги 1,8 м бўлган 10 та сегментли секциялар қатори яратилиб, марказий қувурни айлана бўйлаб ўраб олади. Бўлимларда ҳаво пастга қараб оқади, чунки у баландликда пастдан кўра совуқроқ бўлади. Оқимни тезлаштириш учун ҳар бир қисмнинг юқори қисмида туман шаклида намлик пуркалади, бу эса ҳаво массаларини янада совутади. Ҳар бир секциянинг пастки қисмида битта кичик турбина бўлади.

Таклиф этилаётган ечим нафақат кундузи, балки кечаси ҳам ишлайди. Кечаси марказий турбина ўчади, ҳарорат фарқи туфайли юқоридан пастгача ҳаво оқими сақланиб қолади.

Маҳаллий шароитларга асосланган моделлаштириш таклиф этилаётган лойиҳа йилига жами 753 Мвт/соат электр энергияси ишлаб чиқариш мумкинлигини кўрсатди. Юқори оқим 350 Мвт/соатни (фақат Қуёш нурида) таъминлайди ва кечаю кундуз ишлаганда пастга оқим тахминан 400 Мвт / соат ишлаб чиқаради. Ҳавони туман билан совутиш учун сув кўп сарфланиши масаласи сақланиб қолмоқда, шунинг учун лойиҳа ўрнатиш жойларида чекланган бўлади, ваҳоланки таклиф иқлими иссиқ бўлган чўл ҳудудларида фойдаланиш учун жозибадор бўлишни ваъда қилмоқда.

Ва ниҳоят, қуёш минорасининг архитектурасини араб маданияти билан уйғунлаштириш мумкин, бу унга ўзига хос жозиба бағишлайди, лекин бу жуда қимматга тушади.







Росстат Россияда қашшоқлик чегарасидан пастда яшаётганлар сонини 15,7 млн киши деб баҳолади

Иккинчи чоракда қашшоқлик чегарасидан пастда яшаётган россияликлар сони 15,7 млн кишини ташкил қилди, дея хабар беради Росстат. Хизматнинг ҳисоб-китобларига кўра, қашшоқлик даражаси ўтган йилнинг шу давридаги 12,1 фоиздан 10,8 фоизга тушди. Иккинчи чоракда қашшоқлик чегараси 14184 рублни ташкил этди

2023 йилнинг иккинчи чорагида даромади қашшоқлик чегарасидан паст бўлган аҳоли сони 15,7 млн кишини ёки россияликларнинг 10,8 фоизини ташкил этди, дея хабар беради Росстат.

2022 йилнинг иккинчи чорагида бу рақам 17,6 млн кишини ёки 12,1 фоизни ташкил этди. Хизмат маълумотларига кўра, 2023 йилнинг иккинчи чорагида қашшоқлик чегараси 14 184 рублни ташкил этди. Росстатнинг таъкидлашича, қашшоқликнинг қисқаришига аҳолининг энг заиф қатламларига қаратилган мақсадли ижтимоий дастурлар, шунингдек, иш ҳақи ва пенсияларнинг ошиши таъсир кўрсатди.

Икккинчи чоракда аҳолининг пул даромадлари 21 трлн рублни ташкил этди, бу 2022 йилнинг шу чорагига нисбатан 7,8 фоизга кўпдир. Реал пул даромадлари 5 фоизга ошди, дейди Росстат. Иккинчи чоракда инфляция 2022 йилнинг шу даврига нисбатан 2,69 фоизни ташкил этди. Уй хўжаликлари даромадлари таркибида иш ҳақининг улуши 2,3 фоиз пунктга ошиб, 56,2 фоиздан 58,5 фоизга ошди.

Иккинчи чоракда ўртача ойлик номинал ҳисобланган иш ҳақи 73 534 рублни ташкил этди, бу ўтган йилнинг шу даврига нисбатан 14,4 фоизга юқори, деб хабар беради Росстат. Хизмат маълумотларига кўра, айни вақтда реал ҳисобланган иш ҳақи 11,4 фоизга ошган. Тайинланган пенсияларнинг ўртача миқдори 19 455 рублни ташкил этди (ўтган йилга нисбатан + 11,5%), тайинланган пенсиялар миқдори реал кўринишда 8,6% га ошди.

Иккинчи чоракда ижтимоий тўловлар ҳажми 4,1 трлн рублни ташкил этди, бу 2022 йилга нисбатан 100 миллиардга кўпдир. 2023 йилнинг биринчи чораги билан таққослаганда, Росстат маълумотларига кўра, номинал кўринишда ижтимоий тўловлар 700 миллиард рублга ошган. Росстатнинг таъкидлашича, камбағалликнинг қисқаришига боланинг туғилиши ва тарбияланиши муносабати билан ойлик нафақа оладиган оилалар тоифалари қамровининг кенгайиши ҳам таъсир кўрсатди. Хизмат маълумотларига кўра, 1 июл ҳолатига кўра, 0 ёшдан 17 ёшгача бўлган қарийб 8 млн болага ягона нафақа тайинланган.

2023 йилнинг биринчи чораги охирида Россия аҳолисининг 13,5 фоизи - 19,6 млн киши қашшоқлик чегарасидан паст эди. Қашшоқлик чегараси 14 026 рублни ташкил этди. Қашшоқлик даражаси мавсумий характерга эга, хусусан, йил охирида йиллик мукофотлар ва ижтимоий нафақалар тўланиши билан боғлиқ. Шунинг учун чоракни аввалги чорак билан эмас, балки ўтган йилнинг шу чораги билан солиштириш тўғрироқдир.

Март ойида Росстат 2022 йилда Россияда қашшоқлик даражаси 10,5 фоизга (1990-йиллар бошидан бери энг паст кўрсаткич) пасайганини маълум қилди – мамлакатда 15,3 млн киши ёки аҳолининг 10,5 фоизи қашшоқлик чегарасидан паст. Май ойида статистика хизмати ҳисоб-китобни қайта кўриб чиқди - янгиланган маълумотларга кўра, 2022 йилда 14,3 млн россиялик ёки аҳолининг 9,8 фоизи қашшоқлик чегарасидан паст бўлган. 1992 йилдан бери бу кўрсаткич ҳеч қачон аҳолининг 10% дан пастга тушмаган. Россиянинг миллий ривожланиш мақсадларига кўра, 2030 йилга бориб мамлакатда қашшоқлик даражаси аҳолининг 6,5 фоизигача тушиши керак. 2023 йилда мақсадли қашшоқлик даражаси 10,1% бўлиши керак, деди март ойида Бош вазир ўринбосари Татьяна Голикова.