Россияда яна бир кампанияни томоша қилишдан кўра ҳаяжонли нарса йўқ. Шафқатсиз – чунки бу унинг тегирмон тошлари остига тушиш бахтсизлигига учраган одамларнинг тақдирини синдиради. Ва маъносиз - чунки у мавжуд муаммоларни ҳал қилмайди, балки шунчаки "кетига уради".
Подмосковьедан тортиб қутб боирасидан наридаги Норильск шаҳригача ҳозир бир хил манзара: «Полиция деярли барча муҳожирларни кўчада қувиб юрибди, айниқса уларда Тожикистон паспорти бўлса. Ҳамма бўлимга олиб кетилиб, текширилади», - хабар қилмоқда воқеа гувоҳлари. Сўнгги кунларда Россия оммавий ахборот воситаларида сони кескин ортиб бораётган «миграция масалалари бўйича экспертлар» Марказий Осиё давлатлари билан виза тартибини жорий этиш зарурлиги ҳақида гапира бошладилар.
Бу терроризмга қарши энг ишончли рецепт. Бу уларнинг малакаси даражасидан ҳам, Крокус Сити Холлдаги терактдан кейин Россия элиталари ўртасида тартибсизликлар ҳукмронлик қилганидан далолат беради. Ахир, яқинда расмийлар муҳожирлар сонининг кўпайишида ҳеч қандай ёмонликни кўрмади, балки Россия иқтисодиёти учун фойда сифатида кўрсатди. Ва улар учун ҳақиқий «яшил чироқ» ёқишди.
Россия Федерацияси Ички ишлар вазирлигининг расмий маълумотларига кўра, 2022 йилда Тожикистондан деярли 174 минг киши Россия фуқаролигини олган, ваҳоланки 2012 йилда уларнинг сони йилига 10 минг кишидан ошмаган. РФА Демографик тадқиқотлар институтининг сўнгги маълумотларига кўра, Россия Федерациясидаги тожикистонлик муҳожирларнинг умумий сони 3 миллион кишидан ошган. Эслатиб ўтамиз, бугун Тожикистоннинг ўзида 10 миллион киши истиқомат қилади.
Бугун, бир қарашда, маятник тескари йўналишда чайқалган. Давлат Думасининг Хавфсизлик ва коррупцияга қарши кураш қўмитаси аъзоси Михаил Шеремет аллақачон Украина билан уруш пайтида муожирларнинг киришини чеклашга чақирмоқда. Давлат Думаси вице-спикери, собиқ президентликка номзод Вячеслав Даванков депортация мезонларини кучайтириш тарафдори: «Энг кичик ҳуқуқбузарлик, шу жумладан маъмурий ҳуқуқбузарлик учун ҳам».
Москва полицияси чет элликларни қўшимча текшириш учун маҳаллий полиция ходимлари ва жиноий қидирув ходимларидан иборат гуруҳлар ташкил қилди. Хавфсизлик кучлари муҳожирлар тўпланадиган жойларда, жумладан, ётоқхоналар ва бошқарув компанияларида рейдлар ўтказади, шунингдек, йўл полицияси ходимлари билан биргаликда автойўлларни патрул қилади ва ноқонуний муҳожирларни қидиради.
Аммо гап шундаки, бу шунчаки навбатдаги кампания. Ва маятник тескари йўналишда, миграция қоидаларини кучайтириш томон бурилиб кетгани, фақат бир қарашда. Ноқонуний ва ярим қонуний миграция кучли молиявий асосга эга бўлганлиги сабабли, бу қора бозордир. Бунда миллиардлаб доллар айланмоқда ва ҳамма нарса оддий ва шунинг учун амалда бузилмайдиган схема атрофида қурилган: Марказий Осиёдан келган ишчилар ва Россия Федерацияси иш берувчилари ўртасидаги муносабатлар ярим қонунийдир. Биринчиси «қора» маош олади, иккинчиси эса, шунга кўра, солиқ ва бошқа тўловларни тўламайди.
Шундай экан, меҳнат муҳожирларини чиқариб юбориш ёки уларнинг бу ерда бўлиб туриш шароитларини қаттиқлаштириш, биринчи навбатда, улар ҳақида ўйлайдиган оддий меҳнат муҳожирлари учун эмас, балки иш берувчиларнинг ўзлари ва уй-жой коммунал хўжалиги, қурилиш ва хизмат кўрсатиш соҳасида ушбу схемаларни амалга ошираётганлар учун зарар келтиради. Аммо бу одамлар ўз даромадларини бузишга уринишларга қанчалик сезгир эканлиги ҳеч кимга сир эмас.
Бундан ташқари, яна бир объектив ҳолат бор - бу соҳаларнинг барчаси расмий даражада тушунарли, аммо номаълум сабабларга кўра ҳозирда кадрларнинг кескин етишмаслигини бошдан кечирмоқда. Шунинг учун меҳнат миграциясини чеклаш бу вазиятни янада ёмонлаштиради. Очиғини айтганда, минтақавий ҳукуматларнинг муҳожирлар муайян фаолият соҳаларида ишлашини тақиқловчи ташаббуслари ҳам, юмшоқ қилиб айтганда, нотўғри. Тақиқлаш муаммо эмас - муаммо уларни ким билан алмаштиришда.
Демак, миграцияни тақиқлаш ҳақидаги барча гап-сўзлар вазиятни билмаслик ва кўп маълумотга эга эмаслигидан келиб чиқади. Қанаб-қайнаб кейин сўнади. Бундай чоралар, албатта, терроризм учун рецепт бўла олмайди. Аммо бу мутлақо алоҳида суҳбат учун мавзу.
