Ва бунинг учун у барча усуллардан фойдаланади, Россия атрофида янги "ёвузлик ўқи" ни шакллантиради (илгари бу атама америкаликлар томонидан терроризмга ҳомийлик қилувчи мамлакатларга нисбатан ишлатилган - Абу Муслим).
1984 йилдан бери терроризм ҳомийси бўлган Эрон Путинга ўзининг Shahed жанговар дронларини етказиб бермоқда ва Украина деярли ҳимоясига эга бўлмаган баллистик ракеталарни тақдим этиш арафасида турибди. Терроризм ҳомийси сифатида тан олинган Шимолий Корея, АҚШ маълумотларига кўра, Россияга катта миқдордаги артиллерия снарядларини етказиб беради.
Бундан ташқари, АҚШ миллий хавфсизлик Кенгаши яқинда Эрон яқин икки кун ичида Саудия Арабистони ва Ироққа ҳужум қилишга тайёргарлик кўриши мумкинлигини эълон қилди (бу баёнот пайдо бўлганидан бери анча вақт ўтди). Хабарда айтилишича, Эронда масжидлардан бири устидан "қасос қизил байроғи" кўтарилган видеонинг пайдо бўлиши сабаб бўлган. Видеонинг ҳақиқийлиги аниқланмаган. Ва бу Россия ортида бўлиши мумкин бўлган ахборот урушининг элементи эканлиги аллақачон аниқ.
ТСН.ua интервьюсида ҳарбий эксперт Олег Жданов Эрон ҳали янги уруш бошламоқчи эмас, деган фикрни илгари сурди. Аммо Россия учун Байден маъмуриятининг эътиборини Украинага ёрдам беришдан қайтариш жуда фойдали бўлиши мумкин. Бошқа томондан, Путин нима учун бундай қилиши номаълум, чунки Саудия Арабистони уни энергия жабҳасида вақтинча ғалаба билан таъминлади.
АҚШ «минтақа ўзининг ва ҳамкорларининг манфаатларини ҳимоя қилиши» ҳақида аниқ тушунча берди. Гарчи бир неча ҳафта олдин Джо Байден Саудия Арабистонини қиролликнинг ОПЕК+ га нефть қазиб олишни камайтириш орқали Россияга ён бериш тўғрисидаги қарорининг оқибатлари тўғрисида огоҳлантирган бўлса-да. Вашингтон ҳатто Саудия Арабистони билан муносабатларини қайта кўриб чиқишга ваъда берди. Бироқ, энди, ҳатто Эрон ядровий келишувига биноан, Оқ уй уни кенгайтириш имкониятини истисно қилмайди.
Америка оммавий ахборот воситалари АҚШнинг Эрон бўйича махсус вакили Роберт Меллининг бу келишувни "ўлик"деб тан олишдан бош тортган баёнотига ёпишди. Ва бу Эроннинг Россияга Shahed дронлари ва, эҳтимол, шунингдек, Украина разведкасига кўра, Курск АЭС ҳудудида сақланадиган баллистик ракеталар билан ёрдамининг ҳақиқий нархи қандай деган хавотирлар фонида.
Армия, конверсия ва қуролсизланиш маркази директорининг халқаро масалалар бўйича муовини Михаил Самус фикрича, бунинг бадали Эронга ядро технологиясининг узатилиши бўлиши мумкин.
"Агар сиз Эроннинг ядро қуролига эга эканлигини тасаввур қилсангиз ва у Исроил бўлган минтақада ушбу ядровий каллакларни «силкитиш»ни бошласа ва уларнинг муносабатлари юмшоқ қилиб айтганда... жуда кескин. Шимолий Корея ҳам бор, у ҳам ядровий қуролга эга ва"уни Япония, Жанубий Корея ва АҚШ атрофида «силкитишЦни яхши кўради. Бу ҳақиқатан ҳам шундай" ёвузлик ўқи" бўлиб, у совуқ уруш тугаганидан ва СССР парчаланганидан кейин қандайдир тарзда мавжуд бўлган ядро қуролларини, ракета технологияларини ва дунёнинг хавфсиз моделини тарқатмасликнинг барча режимларини йўқ қилиши мумкин", деди ТСН.ua интервьюсида Михаил Самусь.
8 ноябрь куни АҚШ Конгрессига оралиқ сайловлар бўлиб ўтадиган сайловолди ташвиқоти митингида Джо Байден кутилмаганда: "Хавотир олманг, биз Эронни озод қиламиз, улар тез орада ўзларини озод қилишади", деди. Кейинроқ Оқ уйнинг аниқлик киритишича, АҚШ президенти шу тариқа маънавият полицияси томонидан ҳибсга олинган 22 ёшли қизнинг ўлимидан сўнг бир неча ойдан бери Оятуллоҳ режимига қарши норозилик намойиш этиб келаётган эронликлар билан бирдамлик билдирган.
Бироқ, Россия билан очиқ ҳамкорлик ва Ғарб ҳалигача ёпишиб келаётган ядровий келишувнинг бемаънилиги фонида Эрондаги режимни ағдариб ташлаши мумкинлигига умид қилиш бефойда. Шунингдек, Путиннинг ё ўлишини ёки сарой тўнтариши натижасида ағдарилишини кутиш ҳам. Масалан, руслар сафарбарлик эълонини ютиб юборишди. Мутахассисларнинг фикрича, ҳатто Саудия Арабистони ва Ироққа қарши уруш ҳам Эроннинг Россияга қурол етказиб беришда давом этишига тўсқинлик қила олмайди.
Украина мудофаа вазири Алексей Резниковнинг сўзларига кўра, Россия Украинага қарши урушда Эрон дронларининг биринчи партиясидан фойдаланган. Гап 300 га яқин учувчисиз учиш аппаратлари ҳақида кетмоқда. Ваҳоланки, Москванинг Теҳрон билан шартномалари бор, бу кўрсаткич 1500-2400 та дронни ташкил қилади. Бундан ташқари, турли манбаларга кўра, Россия аллақачон олган "ер-ер" баллистик ракеталари ҳам бор.
Уларни уриб тушириш учун Украинанинг деярли имкони йўқ. Бунинг учун АҚШ ва Исроилда мавжуд бўлган ракетага қарши мудофаа тизимлари керак. Айниқса, Исроилнинг 1 ноябрь куни бўлиб ўтган Кнессетга сайловлардан кейинги позицияси қизиқ бўлиб, унда кўпчиликни таниқли Бенямин Нетаняху партияси эгаллаб, у учинчи марта бош вазир креслосига ўтиради. Сайлов кампанияси чоғида у Украинага қурол-яроғ етказиб беришга қарши чиққан, ўзини Украина ва Россия ўртасида воситачи сифатида таклиф қилган, афтидан Туркия президенти Ражаб Эрдўғонни "сиқиб чиқаришга" уринган.
Бироқ, таҳлилчиларнинг фикрига кўра, ҳамма нарса ўзгариши мумкин. Ахир Исроил билан муносабатларда АҚШнинг позицияси ҳал қилувчи аҳамиятга эга. 4 ноябрь, жума куни Украинага ташрифи чоғида Байденнинг миллий хавфсизлик бўйича маслаҳатчиси Жейк Салливан Қўшма Штатлар Россия Украинадан чиқмагунча, у билан музокара қилишдан бош тортишига ишонтирди:
"Президент Байден ушбу можаро давомида ўз сиёсатининг асосий тамойили "Украина ҳақида Украинасиз ҳеч нарса" эканлигини очиқ айтди ва бу шундай бўлиб қолаверади".
Тўғри, Вашингтон ва бошқа муҳим Ғарб пойтахтлари Россия ёки Эрон каби режимлар билан принципиал жиҳатдан келишувга эришиш мумкин эмаслигини тушунадими ёки йўқми, номаълум. Россияни қўллаб-қувватлаётган Хитой бу ерда ҳал қилувчи бўлиши мумкин, аммо Путин астойдил ҳаракат қилаётган янги "ёвузлик ўқи"нинг иштирокчиси бўлишга очиқдан-очиқ тайёр эмас. Ҳозирча Пекин бундай қадам ташлашга тайёр эмас. Бунинг ёрқин тасдиғи Си Цзинпиннинг Германия канцлери Олаф Шольц билан учрашувида айтган сўзлари:
"Евроосиёда ядровий инқирознинг олдини олиш керак. Жаҳон ҳамжамияти Украинадаги урушни тинч йўл билан ҳал қилишга кўмаклашиш учун барча саъй-ҳаракатларини амалга ошириши керак. Шу билан бирга, ядро қуролидан фойдаланиш ёки ундан фойдаланиш таҳдидини ҳам рад этиш керак".
Бу, юмшоқ қилиб айтганда, 15-16 ноябр кунлари Балида бўлиб ўтадиган G20 саммити арафасида Путин учун яхши сигнал эмас, бунинг учун Путин турли шантажлар билан Ғарб ва Украинани музокара столига ўтирмоқчи бўлган эди.
Илко Кучерив номидаги Демократик ташаббуслар жамғармасининг Минтақавий хавфсизлик ва можароларни ўрганиш бўлими раҳбари Мария Золкина фикрича, Россия тактикасининг икки эҳтимолий сценарийси мавжуд.
Биринчиси, вазиятни сақлаб қолиш, Украинани вақтинчалик музокараларга параллел равишда жалб қилиш, келишув бўйича музокараларнинг тутун пардасини яратиш. Россия буни янги ҳужум учун етарлича куч тўплаш учун вақт топиш учун қилади. Қолаверса, расмий баёнотларга қарамай сафарбарлик шу билан тўхтаб қолмади.
Иккинчиси, Украинани Норманд формати ёки Минск уч томонлама алоқа гуруҳи каби узоқ давом этадиган музокараларга жалб қилиш. Ҳозирча бу Россия учун биринчи рақамли устуворлик эмас. Аммо Россияни ўз позициясини ўзгартиришга ундайдиган шартлар бўлиши мумкин: бу Россиянинг фронтда жиддий мағлубияти ёки Украинага уруш майдонидаги кучлар мувозанатини ўзгартириши мумкин бўлган анча каттароқ қурол етказиб бериш.
