Суданда мамлакат қуролли кучлари ва 100 000 кишилик ярим ҳарбийлаштирилган гуруҳ бўлган Тезкор ҳаракат кучлари ўртасида ҳокимият учун кескин кураш кетмоқда. Тинч аҳоли ҳалок бўлди, мамлакатнинг соғлиқни сақлаш тизими ва бошқа инфратузилмалари қулаш арафасида.
Можаронинг бошида турган икки етакчи бир-бирини яхши билишади: генерал Абдел-Фаттоҳ ал-Бурхон Судан қуролли кучлари раҳбари ва генерал Муҳаммад Ҳамдан Дагало, одатда Ҳемедти номи билан танилган, СРФни алоҳида қўмондонлик тузилмаси орқали бошқаради. . Бурхон мамлакатнинг ўтиш даври кенгашини бошқаради, Ҳемедти эса унинг ўринбосари.
Улар биргаликда 2021-йилда диктатор Умар ал-Баширдан кейинги ўтиш даври ҳукуматига қарши ҳарбий тўнтариш уюштирдилар. Ҳарбийлар ҳам, РРФ ҳам намойишчиларга нисбатан зўравонликда, жумладан 2019 йилда 120 дан ортиқ одамнинг ўлимига сабаб бўлган Хартум қирғинида айбланган.
Бироқ икки етакчи ўртасидаги ҳокимият учун курашда қўлланилган тактикалардан бири хорижий ҳукуматларнинг минтақа учун яратган рағбатларини жуда яхши кўрсатиб турибди.
Жангларнинг сўнгги босқичи бошланганда Ҳемедти инглиз тилида бир қатор твитларида Бурҳонни “радикал исломчи” деб атади ва ўз кучлари “Суданни яккаланиб, қоронғу ва демократиядан узоқда сақлашга умид қилаётган радикал исломчиларга қарши курашаётганини” таъкидлади. Ўзини уруш жиноятларида айбланган милиция бошлиғининг ғалати айблови.
Ҳемедти инглиз тилини билиши маълум эмас ва Twitterнинг фаол фойдаланувчиси эмас, лекин у Ғарб ПР агентликлари ва лоббичилардан қандай фойдаланишни билади. 2019-йилдаги Хартум қирғинидан бир неча ҳафта ўтгач, у собиқ Исроил разведкачиси Ари Бен-Менаше томонидан асос солинган Канада лобби фирмаси билан шахсан 6 миллион долларлик шартнома имзолади. 2022 йил январ ойида Судан ҳукумати америкалик лобби фирмаси билан яна бир шартнома имзолади ва кейинчалик уни мижоз сифатида тарк этди.
Ҳозирда Ҳемедтининг маслаҳатчилари уй вазифаларини бажарганга ўхшайди. “Исломийлик” тушунчаси ёки асосан исломий ақидаларга асосланган сиёсий ҳаракатлар сўнгги йилларда кўплаб партиялар томонидан катта муваффақият билан қўлланилмоқда.
Ўнлаб йиллар давомида терроризм ва унга қарши курашда хавфсизлик соҳасида ҳамкорлик қилиш ваъдалари маҳаллий диктаторларга халқаро қонунийликнинг асосий таянчи бўлиб хизмат қилди. Бу уларга ҳарбий ёрдам, молиявий ёрдам ва инсон ҳуқуқларини бузганликлари учун Ғарб ҳукуматларидан дипломатик иммунитет олиш имконини берди. Буларнинг барчаси 2001 йилдан кейинги глобал "террорга қарши уруш" даврида авж олди.
Аммо 2011 йилги минтақавий қўзғолонлардан кейин "исломчилик" Исломнинг сиёсий ифодаси бутун минтақада терроризм билан бевосита боғлиқ бўлган теократияга олиб келади деган ваъдалар остида янги ўйинчига айланди.
Бу даъвонинг бошида узоқ вақтдан бери исломий ҳаракатларга берилиб кетган БАА ҳукмдори Муҳаммад бин Зоид эди. Унинг катта бойлиги унга минтақа бўйлаб ҳарбий тўнтаришларни молиялаш ва Ғарбдаги шахслар ва ташкилотларни қоралаш учун жамоатчилик билан алоқалар гуруҳлари ёрдамида Исломнинг ҳар қандай сиёсий ифодасини экстремизм билан аралаштириб юбориш орқали ушбу паранояни экспорт қилишга имкон берди.
2013-йилда Миср тарихидаги илк демократик йўл билан сайланган ҳукуматни ағдарган ҳарбий тўнтаришдан буён Мисрдаги телеканаллар “Миср терроризмга қарши курашмоқда” хабари билан безатилган, янги ҳарбий маъмуриятлар эса ҳукумат идораларини исломий тарафдорлар ва ҳар хил турдаги диссидентлардан тозалашган.
АҚШ ҳукумати теократия яқин эканлигига ишонч ҳосил қилиб, буни ҳатто тўнтариш деб аташдан ҳам бош тортди. Сиси Хунтанинг бу муваффақияти бутун минтақада қайд этилди.
Ливияда каззоб генерал Халифа Хафтар бир неча муваффақиятсиз давлат тўнтаришига уринишларни бошлаб юборди ва уларни “террорга қарши урушлар” деб атади. Суриялик Башар ал-Ассад, асрнинг энг шафқатсиз қатағон кампаниясининг ташкилотчиси, 2011 йилдан бери ўзининг оммавий зўравонликлари учун исломчилар ва "террорчилар"ни баҳона қилиб келмоқда. Хемедтининг твитларида кўриниб турибдики, у ҳали ҳам модел сифатида кўриб чиқилмоқда.
