Мужаммаъ ибн Жофия (р.а)дан ривоят қилинади: "Расулуллоҳ саллоллоҳу алайҳи вассалом дедилар: "Дажжолни Ибн Марям Луд (Шом ёки Фаластиндаги жой номи) дарвозаси олдида ўлдиради". (Термизий ривояти. Саҳиҳ).
Луд (ибронийча לוֹד, арабча 'اَلْلُدّْ; илгари Лидда, Георгиополис, Диосполис) — Фаластиндаги шаҳар, Тел-Авивдан 20 км жануби-шарқда, мамлакатнинг марказий округида жойлашган. Миллий аэрокосмик саноат маркази; мамлакатнинг энг йирик Бен-Гурион аэропорти яқин жойда жойлашган.
Луд шаҳрининг номи биринчи марта Тутмос III даври Карнак ёзувида қайд этилган. Милоддан аввалги V асрдан бошлаб Лидда яҳудийларни ўрганишнинг асосий маркази эди. Шаҳар Инжилда бир неча марта эслатиб ўтилган. Иккинчи яҳудий уруши пайтида у римликлар томонидан босиб олинган ва яҳудий қаршилик марказларидан бири сифатида вайрон қилинган. Қадимги Лидда ўрнида юнонча Διόσπολις ("худолар шаҳри") номи билан колония пайдо бўлди. Авлиё Георгий Победоносец айнан у ерда яшаган ва дафн этилган деб ишонилади. Бунинг хотирасига араблар фатҳидан олдин замонавий Луд Георгиополис ("Георгий шаҳри") номи билан танилган.
Халифа Сулаймон 716 йилда Араб Фаластинининг марказини Лиддадан у асос солган Рамла шаҳрига кўчирди. 1099-1191 йилларда Лидда Рамла лордлиги ва салибчилар давлатининг марказларидан бири бўлиб, улар Лиддани "Авлиё Георгий шаҳри" деб аташган. 1170 йилда саёҳатчи Вениамин Тудельский Лиддада фақат битта яҳудийни топди. 1948-йилда Исроилга қўшилгандан сўнг араблар шаҳарни тарк этишди, аммо ҳозирга келиб шаҳар аҳолиси орасида арабларнинг улуши мамлакатдаги ўртача кўрсаткичдан ошиб кетди.
1948-1949 йиллардаги араб-исроил уруши пайтида, шаҳар таслим бўлганидан кейин араб легиони ҳужумидан илҳомланган араблар очилгандан сўнг, Исроил аскарларига қарата ўт очиб, бир нечта одам ҳалок бўлганидан кейин шаҳар аҳолисининг салмоқли қисми 1948-йилда Исроил мудофаа кучлари томонидан ўз уйларидан мажбуран чиқариб юборилган. Бунгача "тинч аҳолини қувиб чиқариш ҳақида гап бўлмаган".
Исроил-Фаластин инқирози (2021)
2021 йил 10 майга ўтар кечаси ва тунда Луддаги араб исёнчилари яҳудийларнинг уйлари, мактаб ва синагогага тош ва ёндирувчи бомбалар улоқтирган, сўнгра шифохонага ҳужум қилган. Тартибсизлик қатнашчиларига қарата ўқ узилди, бир киши ҳалок бўлди, иккитаси яраланди; отишмада гумон қилинган яҳудий ҳибсга олинди. 11 май куни Луд мэри Яир Ревивио Исроил Бош вазири Бенямин Нетаняхуни шаҳарга Исроил чегара полициясини жойлаштиришга чақириб, шаҳар "назоратни бутунлай йўқотиб қўйганини" айтиб, уни "фуқаролар урушига яқин" деб атади. Нетаняху 11 май куни Луд шаҳрида фавқулодда ҳолат эълон қилди, бу 1966 йилдан бери биринчи марта Исроил араб ҳамжамиятига қарши фавқулодда ваколатлардан фойдаланган.
Аҳолиси
Исроил Марказий Статистика Бюросининг маълумотларига кўра, 2020 йил бошида аҳоли сони 77 223 кишини ташкил этди. 2019 йил ҳолатига кўра, аҳолининг 30%и - араблар.
Диққатга сазовор жойлар
Асосий диққатга сазовор жой - VI асрда базилика ўрнатилган Георгий Победоносец қабри жойлашган деб тахмин қилинадиган сағана. Кейинчалик унинг харобаларида салибчилар черков қурдилар, у кўплаб вайронагарчиликлардан кейин фақат 1870 йилда тикланди. Икки қадимий масжид, ҳаммом ва карвонсарой ҳам сақланиб қолган.
2022 йилда мамлакатда топилган энг катта (180 м2) ва энг яхши сақланиб қолган мозаикали поллардан бири бўлган Луд Мозаикаси кенг жамоатчиликка очиқ бўлади.
Абу Муслим
