Путин уруш бошланишининг сабабини СССР ва Германия ўртасида 1939 йил 23 августда имзоланган тажовузкор пакт сифатида кўриб чиқиш адолатсизлик эканлигини таъкидлади. Унга кўра Чехословакия Судет вилоятини Германияга топшириши керак бўлган Мюнхен келишуви ҳам ҳарбий ҳаракатларнинг бошланишига олиб келди, деди давлат раҳбари.
Давлат раҳбари Иккинчи жаҳон уруши, шу жумладан Биринчи жаҳон уруши тугаганидан кейин Ғарб давлатлари сиёсати туфайли бошланганини қайд этди. Путин таъкидлаганидек, 1919 йилги Версал сулҳи Германияга нисбатан адолатсиз эди ва миллий хўрлаш немислар орасида радикализмнинг кучайишига олиб келди.
Версал шартномасининг "адолатсиз" қоидаларини қайта кўриб чиқишга ва давлатнинг эски кучини тиклашга ваъда берган нацистлар ушбу вазиятдан фойдаланиб қолдилар.
Россия раҳбарининг сўзларига кўра, дунёнинг барча етакчи давлатлари уруш бошлангани учун у ёки бу тарзда жавобгар саналади. Президент уруш бошланишининг тарихини олимлар ўрганишлари кераклигини таъкидлади. У ҳакамлик ролини ўз зиммасига олиш, кимнидир айблаш ёки оқлаш ниятида эмас.
Путин бошқа давлатларни муштарак ўтмишга очиқча қараш ва аввалги хатоларга йўл қўймаслик учун очиқ мулоқотга чақирди.
Асосий сотқинлар ва жаллодларнинг исмлари
Иккинчи Жаҳон урушининг асосий хоинлари, Путиннинг фикрига кўра, француз маршали Филипп Петен, Совет ҳарбий қўмондони Андрей Власов, украин миллатчиларининг етакчиси Степан Бандера ва норвегиялик ҳукмдор Видкун Квислинг ҳисобланади. Уларнинг тўрталаси коллаборационистлар (ватан хоинари) эди.
"Уларнинг шериклари ва издошлари, гарчи улар мустақиллик ёки коммунизмдан озод бўлиш учун курашчилар ниқоби остида яширинган бўлсалар ҳам, хоинлар ва жаллодлардир", - деди президент.
Бироқ, бу сиёсатчилар ва ҳарбий раҳбарларнинг издошлари, Путиннинг ишонишича, ғайриинсонийликда кўпинча улардан ошиб тушарди: "Улар Бабий Яр, Волинь, Хатинь қирғини, Латвия ва Литвада яҳудийларнинг йўқ қилиниши каби қонли воқеалар учун жавобгар".
Ғалаба учун энг катта ҳисса
Россия раҳбари ўз ишида Совет Иттифоқининг фашистлар Германиясини мағлуб этишдаги ролига ҳам ишора қилди. Унинг таъкидлашича, Совет Иттифоқи ғалабага энг катта ҳисса қўшган ва Россия тарихий ҳақиқатни қўллаб-қувватлашда давом этади.
Унинг сўзларига кўра, бундай позиция ҳозир айниқса долзарбдир, чунки баъзи давлатлар Россия билан биргаликда Иккинчи Жаҳон уруши ҳақидаги ҳақиқатни топишга тайёр эмаслар.
«Буюк ҳақиқат»
Владимир Путин, шунингдек, АҚШнинг 32-президенти Франклин Рузвелтнинг Иккинчи жаҳон уруши ҳақидаги сўзларини "буюк ҳақиқат" ни деб атади. "У 1942 йил 28 апрелда халққа қилган мурожаатида, Бирлашган Миллатлар Ташкилоти Декларациясида иштирок этган барча мамлакатларга қараганда Совет кучлари душманларимизнинг қуролли армиясини, уларнинг қўшинларини, самолётларини, танкларини ва қуролларини кўпроқ йўқ қилди ва йўқ қилмоқда", деб ёзди президент.
Шунингдек, давлат раҳбари Буюк Британиянинг ўша пайтдаги Бош вазири Уинстон Черчиллнинг 1944 йил 27 сентябрда Советлар етакчиси Иосиф Сталинга ёзган хатида Қизил Армия "Германия ҳарбий машинасининг ичак-чавоғини суғуриб олган" деб ёзган сўзларини таъкидлади.
Ҳалок бўлганлар номи ва халқ жасорати
Иккинчи Жаҳон урушида ҳалок бўлган барча Совет Иттифоқи фуқароларининг исмлари аниқланиши керак, деди Путин ўз мактубида.
Президент СССРнинг Улуғ Ватан уруши йилларида 27 миллион одам йўқотганини эслади.
Совет халқи Иккинчи Жаҳон уруши йилларида фронтда ва фронт ортида имконсиз нарсани амалга оширди, дейилади мақолада.
Президент таъкидлаганидек, СССРнинг барча миллатлари Иккинчи Жаҳон уруши пайтида бирдамликни намойиш этдилар ва фашистлар уни йўққа чиқара олмадилар.
