loader
Foto

Кенг миқёсли тадқиқот натижаларига кўра, бағрикенглик жинсий аъзонинг катталигига боғлиқ

Халқаро мета-тадқиқот секс, гендер ва репродукцияни ўрганиш бўйича Кинси номидаги институт негизида ўтказилди ва уч йил давом этди. Шу вақт ичида тадқиқотчилар 64 мамлакатда ўтказилган жинсий физиологиянинг ижтимоий омилларига бағишланган 347 та тадқиқот маълумотларини бирлаштирдилар.

Энг кутилмаган боғлиқликлардан бири жинсий аъзонинг узунлиги ва ксенофобия даражаси ўртасида (унинг турли кўринишларида) бўлиб чиқди. Маълум бўлишича, бу пенис даражасига стероид жинсий гормонлардан кўра окситоцин (у просоциал гормон ёки ишонч гормони деб хам аталади) ва вазопрессин (ташвиш гормони деб ҳам аталади) нейроптидлари баланси кўпроқ таъсир қилиши билан боғлиқ экан.

 Хусусан, агар европалик эркакларнинг пениси ўртача узунлиги эрекция ҳолатида 15 см бўлса (ўртача бўй 177 см бўлганда), шовинистик (миллатчи) қарашлари яққол ифодаланган одамларда пенис ўртача узунлиги 9 см га тенг. Умуман олганда, энг калта пенис антисемитлар, ирқчилар ва тоталитар мафкура (атеизм) тарафдорларига кузатилади (8 см), улардан кейин эркак шовинистлар (миллатчи), гомофоблар ва муҳожирларга совуқ муносабати яққол бўлган одамлар туради (10–11 см). Шуниси қизиқки, чинакам консерваторларда пенис ўртача узунлиги чинакам либераллардан 5 см га калта (17 см га қарши 12 см).

Шуниси қизиқки, диндорлар ва диндор бўлмаган одамларнинг жинсий аъзоси узунлиги деярли фарқ қилмайди, ўта диндор одамлар (мазҳабидан қатъи назар) ва чинакам атеистлар ўртасидаги фарқ жуда катта.

Жинсий аъзонинг катталиги, шунингдек, умуман қўрқувни идрок этиш билан боғлиқ бўлиб, бу ўз навбатида ксенофобия ҳақидаги мавжуд ғояларга яхши мос келади. Шундай қилиб, 2012 йилда Америкада ўтказилган тадқиқот шуни кўрсатдики, нейрофизиологик даражадаги либераллар ва консервантлар таҳдидга бошқача муносабатда бўлишди. Синовда иштирок этганларга баъзи "қўрқинчли" суратлар (масалан, одамнинг юзидаги ўргимчак ёки автоҳалокат тасвири) бир зумга кўрсатилди, шунчалик тез кўрсатилдики, улар ўз кўрганларини англаб етишмади, аммо консерваторлар мияси юқори даражада стресс билан қабул қилди. Шунга ўхшаш тажриба олдин 2008 йилда ўтказилган ва турли хил шовқин ва товушларни ўз ичига олган – хулосалар ҳам худди шундай бўлган. Тадқиқотчилар буни консерваторлар кун тартиби сайловчилар қўрқувига мурожаат қилишлари ва уларнинг хавотирларидан фойдаланганликлари билан изоҳлашади. Окситоцин ва вазопрессиннинг баланси ҳам хавотирга таъсир қилади.

Бунда кенг тарқалган фикрдан фарқли ўлароқ, жинсий олатни катталиги тестостерон даражасига (бу тажовуз гормони деб ҳам аталади) боғлиқ эмас. Умумий тажовузкорлик ксенофобия/бағрикенглик билан ёки жинсий аъзонинг катталиги билан боғлиқ эмас.

Аёлларга келсак, улар билан боғлиқ ҳолатда ҳеч қандай физиологик боғлиқликлар топилмади - кўкрак катталиги ҳам, сонлар кенглиги ҳам ксенофобия даражасига боғлиқ эмас. Аммо қизиқарли психосексуал боғлиқлик пайдо бўлди: аёллар эркаклар орасида қанчалик оммавий бўлса, бағрикенглик даражаси шунчалик юқори бўлади. Аноним сўровда, эркаклар эътиборининг этишмаслигидан шикоят қилган аёллар, ўртача даражада унчалик бағрикенг эмаслар (динга ва диндорларга оқатсиз). Қизиғи шундаки, ушбу кўрсаткич ташқи маълумотларга умуман алоқаси йўқ: ўқувчилар фотосуратлардан қизларнинг ташқи қиёфасини баҳолашни сўрашган тадқиқотларда, юқори ва паст рейтингга эга бўлган қизлар ўртасида бағрикенглик даражасида деярли фарқ йўқлиги маълум бўлди.

Тадқиқот натижалари эволюцион биологларни аллақачон қизиқтириб қўйди: "Жинсий аъзо катталиги табиий танланишнинг биринчи элементи эмас, аммо бу ҳали ҳам муҳим аҳамиятга эга, - дейди Макс Планк эволюцион биология Институти профессори Карл Лангешванц, - шунинг учун бу омилнинг просоциал хулқ билан боғлиқлиги тасодифий бўлиши мумкин эмас. Табиат бағрикенг шахсларни нега айниқса таъсирчан катталиклар билан тақдирлашини тахмин қилиш осон: айниқса оғир тўқнашувлар ва урушлар пайтида (агар бу урушлар деб аташ мумкин бўлса, чунки гап цивилизациядан олдинги ривожланиш даври ҳақида), эркаклар нисбати сезиларли даражада камаяди, патриархия заифлашади ва айни шу пайтда кенг ҳамкорликда ва гуруҳлараро ишончга талаб айниқса юқори бўлади  (ксенофоблар буни қандай қилишни билишмайди, улар фақат ўз жамоалари ичида яхши ҳамкорлик қилишади). Шу сабабли, ушбу даврда эркаклар аёллар орасида жалб этувчан физиология туфайли ксенофоблардан кўра кўпроқ кенг ҳамкорликка мойил бўлишлари муҳимдир. Табиийки, тинчлик даврида аёлларнинг афзал кўришлари катта жинсий аъзоли эркаклар фойдасига бўлиб қолаверади, аммо эркаклар ва аёллар нисбати тенглашгандан сўнг, патриархия тикланди ва аёлларнинг афзал кўришлари аввалги аҳамиятини йўқотади”

Ушбу кашфиёт, олимларнинг фикрига кўра, ҳам биологлар, ҳам маданиятшунослар узоқ вақтдан бери нима учун одамлар яланғочликдан уялишининг сирини изоҳлайди. Сонларга боғланадиган биринчи «боғич»лар инсоният жамиятининг ривожланишининг дастлабки босқичларида пайдо бўлган ва, энг муҳими, иситиш ва ҳимоя қилиш учун ишлатиладиган ҳайвонларнинг териларидан фарқли ўлароқ, уларнинг асосий вазифаси яланғочликни яшириш эди. Аслида, ушбу ихтиро туфайли, киши жинсий аъзолар ҳажми омилини табиий танланишдан деярли йўқ қилди. Аммо, биологларнинг таъкидлашича, генетик жиҳатдан, ўша пайтдан бошлаб одам ўзгармади, шунинг учун ўлчам ҳали ҳам аёллар учун муҳимдир.

Фақатгина аёлларда уларнинг эркаклар орасидаги оммавий эмаслиги билан боғлиқ ксенофобия муносабатларининг эволюцион сабаблари масаласи очиқ қолади. Мантиқан, ҳаммаси аксинча бўлиши керак: жинсий қониқмаганлик гуруҳда мос эркаклар йўқлигидан далолат бериши ва бу бошқа гуруҳдаги шахсларга нисбатан бағрикенгликни ошириши керак. Бу ерда мутахассислар битта қизиқарли тафсилотни таъкидлашади: жинсий қониқмаганлик ва эркаклар орасида оммавий эмаслик синоним эмас. Кенг кўламли сўров натижалари шуни кўрсатдики, ҳеч ким уларга эътибор бермаётганидан шикоят қиладиган (шартли равишда "талаб қилинмаган") аёллар ва жинсий норозиликдан шикоят қилувчи (шартли равишда "тўймаган") (мусулмонларни арабқуллар, деб ҳақорат қилувчи) аёллар – у қадар кўп кесишадиган гуруҳлар эмас, ксенофобия иккинчи гуруҳ билан эмас, балки биринчи гуруҳ билан боғлиқ. Кинсей институти мутахассислари томонидан таклиф қилинган изоҳловчи назариялардан бири шундаки, "талаб қилинмаган" (қониқмаган) аёллар гуруҳларга ўзининг эркаклар учун жалб этувчан эмаслигини гуруҳдаги ички содиқлик юқорилиги (ва гуруҳнинг душманларига қаршилик) билан қоплайдилар, агар гуруҳ кичик бўлса, бу ғалаба қозонадиган стратегия бўлиши мумкин. Шу билан бирга, худди шу механизм эркакларда бўлгани каби гормонал даражада амал қилади: вазопрессиннинг кучайган таъсири ва окситоцин етишмаслиги ишончга асосланган ижтимоийлашишга халақит беради, бу эса муаммоларга олиб келади.

Абу Муслим таржимаси