Атиги икки ойлик карантинда Россия, эҳтимол, ҳеч қачон қайтариб бўлмайдиган тарзда ўзгарди. Кўпгина позициялар учун "орқага бурилиш" аниқ имконсиз нарсага айланди. Рақамли “пропуск” ва чекловлар мутлақо ноқонуний ва конституцион бўлмаган, ҳаётнинг ажралмас қисмига айланган. Бундан ташқари, қонун устуворлиги ва конституция талабларига риоя этилишини кафолатлаш учун яратилган бирорта ҳам институт ҳуқуқ ва эркинликларни ҳимоя қилиш борасидаги мажбуриятларни бажармаяпти. Бу, албатта, фақат битта нарсага ишора беради - бундан кейин ҳуқуқ бузилишларининг ҳар қандай кўриниши ҳисобга олинмайди.
Ҳақиқатан ҳам, ҳеч ким “пропуск”ларга қаршилик қилмайди. Аммо уларни олиш жуда қийин, шу сабаб ғазабланишлар кўп. Бу машҳур бир латифани ёдга солади: одамларни оммавий осиш вақтида орқа қаторлардан савол беришади: – арқонни ҳокимият берадими ёки ўзимиз билан олиб келамизми? Бизда янгиликлар латифага ва латифалар янгиликларга айланган.
Олдинда бизни иммун паспортини жорий этиш кутиб турибди. Аввалига бу ишлар ишончсизлик билан кутиб олинади. Сўнгра одамлар тушунишни бошлайди, чунки бу хавфсизлик гаровига айланди. Турли саволлар ўртага чиқади ва савол берувчилар дарҳол ҳуштакбозлик ва тупуришлар остида қолади. Чиқиндига айланган машҳур шоуларнинг бошловчилари гўёки хавфсизлик учун соғлом фикр ва эркинликни қурбон қилиш заруратини мияга сингдира бошлайди.
Паспортларнинг ўзи ҳам маълум бир ўзгаришларни амалга оширади. Шубҳасиз, бошида бу қандайдир "қаттиқ воситалар" - бланклар ёки пластик карталар бўлади, лекин маълум вақтдан кейин (эпидемиялар кам бўлмайди, олти ойдан кейин янги – масалан, фил диареяси ёки чигиртка йўталининг эпидемиясини эълон қилишади) янада тизимли қарор қабул қилинади. Ҳар бир фуқарога тегишли идентификация ёрлиғини киритиш, уни маълумотлар базасига киритиш ва ушбу маълумотлар базасига фуқаро тўғрисидаги барча ёзувларни илова қилиш ҳақида, биринчи навбатда, тиббий хусусиятга, сўнгра бошқа нарсаларга суянилади. У ким эди, қаерда туғилган, ким билан турмуш қурган, солиқ қарзи борми, куннинг шу вақтида дўконга боришга ҳақлими? Бунинг ҳаммаси мобил скремблер билан қуролланган ҳар қандай патрул фуқаронинг шахсини аниқлаш ва маълумотлар базасидаги маълумотларни текшириш орқали унинг ишончлилигини текшириши мумкин бўлиши учун. Агар бу ишончлилик йўқ бўлса ёки унда шубҳа пайдо бўлса, унда янги қоидаларга кўра, гумон қилинувчи энг яқин бўлинмага олиб борилади ва қаршилик кўрсатса, улар ўша жойда ҳукм қилиниши мумкин. Рақамли фашизмга хуш келибсиз!
Идентификация ёрлиқлари (оддий айтганда, чиплар) ҳам тегишли йўлдан ўтиши аниқ. "Бу мумкин эмас" дан "ҳамма буни тўғри бажаряпти, ахир бу жуда қулай"гача. Айтганча, "бу мумкин эмас" ҳақида. Қидирув тизимига "уй ҳайвонларини чиплаш" сўровини киритинг ва сиз ушбу жараён учун ўнлаб жойлар ва нархларни оласиз. Бундай манипуляция нуқтаи назаридан инсон танаси мушук ёки сигирдан қандай фарқ қилади, дейиш қийин. Баъзи бир янги қонун бўйича мажбурий вазифадан бошқа ҳеч нарса билан.
Албатта, Давлат Думаси буни унутмайди. Энг қизиғи шундаки, ҳеч ким ҳеч нарсани яширмаган ҳам. Ҳар хил чубаислар, грефлар, дерипаскаларнинг барча турларини тинглаш кифоя эди. Улар шу ҳақида ошкора гапиришади. Эпидемия бўлмаганда бу янада узоқроқ ва мураккаброқ бўлар эди ва эпидемия тез ва ҳеч қандай махсус саволларсиз барча йўлларни босиб ўтишга имкон берди. Агар бутун мамлакат камераларга тиқиб қўйилса нима бўлади?
Албатта, ҳамма нарса хавфсизлигимиз ҳақидаги бемаъни ниқоб остида амалга оширилади. Ушбу тушунчани йўқ қилиш учун қўлидан келганини қилаётган одамлардан хавфсизлик тўғрисида эшитиш бемаъни. Аммо руҳит бирон нарсага ишонишни хоҳлайдиган тарзда яратилган. Ҳалол президентга, виждонини сотмайдиган полициячиларга, холис олигархларга ва бошқа сафсаталарга. Шунинг учун ҳамма нарса илм-фанга мувофиқ амалга оширилади - одамлар дўзахга туширилади ва кейин ундан чиқиш йўлини таклиф қилишади. Улар буни таклиф қилишмайди, лекин шунчаки тор тирқишни очинг.
Анатолий Несмиян (Эль-Мюрид, Живой Журнал)
