3 феврал куни у Киевга ташриф буюради ва бу имкониятдан тинчликпарварлик миссияси учун фойдаланиши мумкин.
Эрдўған учун “Украина масаласи” Туркия миллий хавфсизлиги муаммосидир
Эрдўған учун Туркия чегараларига зудлик билан қўшни минтақада нормаллашув фақатгина Россия ва Украина билан яхши муносабатлар масаласи эмас, бу ўз мамлакатининг миллий хавфсизлигини бевосита ҳимоя қилишдир.
Ғарб Кремл кутаётган Россия ультиматумига кутилган ёзма жавобни берган ва ҳеч ким таслим бўлмаслиги аллақачон аён бўлган бир вазиятда Владимир Путин ҳақиқатан ҳам қарама-қаршилик ва бу ерда фойдали бўлади Туркия воситачилигини камайтириш учун имкониятга муҳтож бўлиши мумкин. Аммо, Москванинг бахтсизлигига улар НАТОнинг муҳим аъзоси бўлиб қолган ҳолда Эрдўған қошида узоқ йиллар мустақил линия қуришга муваффақ бўлган Туркияни ранжитган АҚШдан ташқари халқаро хавфсизлик масалалари бўйича ҳеч кимни тенг ҳуқуқли суҳбатдош деб ҳисобламайдилар. Туркия президенти эса Украинада ҳарбий ҳаракатлар авж олган тақдирда унинг мамлакати НАТО аъзоси сифатида ҳаракат қилишини Кремлга эслатиб қўйишга мажбур бўлди. Эслатма жуда ҳам ёқимли эмас, чунки Альянс Россия шикоятларида ва Ғарбга қарши даъволарда деярли марказий ўринни эгаллайди.
Россия Украина армиясига ҳужумчи дронлар етказиб бергани учун Туркияга алоҳида норозилик билдирмоқда, бу “халқ республикалари” бўлинмаларини қаттиқ ғазаблантирди, Анқаранинг Қрим аннексиясини тан олмаслик масаласидаги ўзгармас позицияси ва Украинанинг НАТОга қўшилиши истиқболни қўллаб-қувватлаши президент Зеленскийнинг ўтган йилнинг апрел ойида Истанбулга ташрифи чоғида яна бир бор қайд этилган. Охирги нуқта Москва учун шунчаки қизил чизиқ бўлди ва унинг олдини олиш яқинда қўйилган ультиматумнинг марказий позицияларидан бири эканлиги бежиз эмас.
Бироқ президент Эрдўғаннинг россиялик ҳамкорларини қоралайдиган нарсаси ҳам бор. Энг сўнггиларидан: Президент Раиси Москвага ташриф буюрганидан сўнг, у Давлат Думасида НАТОнинг бузғунчи роли ҳамда Эрон ва Россиянинг Суриядаги самарали ҳамкорлиги ҳақида гапирди, Туркия бирданига Россия ва Эрон газига ёқимсиз қарамликни ҳис қилди. Эрон Туркиянинг BOTAŞ компаниясига газ етказиб беришни ўн кунга тўхтатиб қўйгани ҳақида хабар берди, бу эса турк истеъмолчиларининг таъминоти меъёрнинг 60 фоизигача қисқаришига олиб келди. Бу яна Россия газ етказиб беришининг қисқариши фонида рўй берди.
Туркияда истеъмолчилар аллақачон қийин аҳволда: йил бошидан бери саноат корхоналари учун электр энергияси нархи 125 фоизга, бошқалар учун 50 фоизга, газ нархи эса оддий фуқаролар учун 25 фоизга, саноат эҳтиёжлари учун эса 50 фоизга ошган.
Москвада эса, Раисидан Эрдўғанга салом деб қўйишни сўради
Бундай шароитда унинг ортида Москва кўриниб турган Теҳрондан “салом” мамлакат раҳбариятини қийин аҳволга солиб қўяди. Улар шу йўл билан Эрдўғанга босим ўтказишга уринаётганидан шубҳаланмаслик қийин. Нима бўлганда ҳам, агар Россия Европада газ босимини таъминловчи воситага эга бўлса, бу жанубда ҳам иш беради, деб тахмин қилиш қийин эмас. Шунинг учун Туркия президенти Россияга ўз мамлакати ҳамон НАТО аъзоси эканлигини, бундан келиб чиқадиган барча оқибатлар билан яна бир бор эслатишга қарор қилган бўлиши мумкин. Ва у ваъда қилганидек, Киевга йўл олди.
