Россия диктатори Владимир Путин ўзи тасаввур қилган геосиёсий даҳодан узоқ бўлиб чиқди. У Ғарбга қарши бошлаган газ урушида шармандаларча мағлуб бўлди.
Вазиятни Telegram россиялик кузатувчи, ал Мурид тахаллуси билан танилган Анатолий Несмиян изоҳлади.
2008-йилдаёқ "Gazprom" бошқаруви раиси Алексей Миллер компания капиталлашувини 7-8 йил ичида 1 трлн долларгача оширишга ваъда берган эди. Маълумки, буни бажаришнинг имкони бўлмади. Бундан ташқари, Россия энергетика гиганти энди дефолт ёқасида.
Шуниси эътиборга лойиқки, 2008 йилда Gazprom ҳақиқатан ҳам катта истиқболга эга эди. Компания Европа бозорига "зангори ёқилғи" етказиб беришнинг умумий ҳажмини рекорд даражадаги 300 миллиард куб метрга етказишни ва шу билан бирга Украинани транзит мамлакат мақомидан маҳрум қилишни режалаштирган эди. Бунинг учун Москва Украина ҳудудларини айланиб ўтувчи газ қувурларини қуришда фаол иштирок этди.
Ўша пайтда Россия Федерациясида умумий қуввати йилига 143 миллиард кубометр бўлган иккита - "Шимолий оқим" ва "Ямал-Европа" йўллари мавжуд эди. Ҳажмларни ошириш учун руслар яна 110 миллиард куб метр қўшиш учун "Шимолий оқим 2" ва 63 миллиард куб метрга «Турк оқими»ни қуришни бошладилар. Буларнинг иккинчиси орқали Европага 47 миллиард куб метр "зангори ёқилғи" етказиб берилиши керак эди.
2015 йил ҳолатига кўра, Россия Федерациясига жами газ етказиб бериш йилига 150 миллиард куб метрни ташкил этди. Руслар янги лойиҳалар ёрдамида Украинани транзит тизимидан чиқариб ташлаган ҳолда, бу ҳажмларни икки баробарга ошириш ниятида эди. Агар у муваффақиятли бўлганида, Миллернинг капиталлашув башорати амалга ошиши мумкин эди. Аммо ҳаммаси режадагидек бўлмади.
Натижа Россия учун ачинарли. Украина транзити ҳамон ишламоқда ва газ Европага кирадиган деярли ягона йўл бўлиб қолмоқда. "Шимолий оқим 2" ўлик лойиҳа бўлиб чиқди, «Ямал-Европа» йўналишининг ишлаши фалаж бўлди ва "Шимолий оқим" орқали насослар ҳажми йилига 80% га, 20 миллиард кубометргача қисқарди.
"Жами йилига тахминан 75 миллиард куб метр, шундан ярмидан кўпи Украина транзитидир, барча шов-шувлар унинг тўхтатилиши туфайли бошланди", деди Мурид.
Унинг сўзларига кўра, ҳозир Москва Европани Россия Федерациясидан 100 миллиард куб метргача газ сотиб олишга мажбурлаш учун барча имкониятларни ишга солмоқда. Европа Москвага энергия қарамлигининг ҳаддан ташқари хавфини тушуниб, 50 миллиарддан ортиқ олишга рози эмас.
"Газ уруши Кремл томонидан бутунлай бой берилди. Стратегик жиҳатдан бу тўлиқ ва сўзсиз мағлубият. Ягона савол таслим бўлиш нуқтаи назаридан - оғирми ёки ўта оғир", - дейди Мурид. Унинг ишончи комилки, айнан шу йўқотилган уруш учун Россия минглаб аскарларини Украина фронтларига қўйган.
