Қирғизистонда Кампиробод сув омбори Ўзбекистонга ўтказилишига қарши чиққан 22 нафар фаол ва мухолиф сиёсатчилар суд қарори билан бирданига ҳибсга олинди, дея хабар бермоқда KG24 маҳаллий ахборот агентлиги 23 октябрь, якшанба куни.
Ҳибсга олинганлар орасида бир қатор қирғиз сиёсатчилари ва ҳукумат идораларининг собиқ ходимлари бор: собиқ депутат Осиё Сасикбаева, Конституциявий суднинг собиқ аъзоси Клара Сооронқулова, МСКнинг собиқ аъзоси Гулнара Джурабаева, собиқ депутат Кубаничбек Қодиров, Қирғизистоннинг Малайзиядаги собиқ элчиси Азимбек Бекназаров, шунингдек мамлакат махсус хизматлари собиқ раҳбари Кенешбек Дуишебаев. Бундан ташқари, ўн бешга яқин фаоллар қўлга олинган. Уларнинг барчаси мамлакатда тартибсизликларни ташкил этиш бўйича тергов доирасида Бишуку 48 соатга изоляторга жўнатилган.
Қирғизистон парламентининг собиқ спикери Каната (Канатбек) Исаевга суд томонидан алоҳида чеклов чораси тайинланди - у оммавий тартибсизликларни уюштиришда айбланиб бир ой муддатга ҳибсхонага жойлаштирилди.
Сув омбори учун кураш
Ҳибсга олинган барча фаоллар 2022 йил 10 октябрда Қирғизистон парламентининг халқаро ишлар бўйича қўмитаси томонидан тасдиқланган давлат чегараларини ўзгартиришга қарши чиқишди. Қўмита қарорига кўра, Қирғизистон бошқа ҳудудлар эвазига Ўзбекистонга Кампиробод сув омбори (Ўзбекистонда Андижон ёки Қорадарё сув омбори сифатида яхши танилган) ҳудудини ўтказади.
Сув омборидан фойдаланиш ҳақидаги мунозаралар 1983 йилда яратилганидан бери давом этмоқда – ўшанда у Кампыр-Раватский деб аталарди. Қирғизистонлик танқидчилар Ўзбекистон сув омбори қурилиши пайтида Қирғизистон ерларини сув омборидан суғоришга ёрдам бериши керак бўлган Кампир-Рават каналини қазиш бўйича расман берилган мажбуриятни бажармаганини таъкидламоқда. Шу билан бирга, Ўзбекистон ундан сувнинг кўп қисмидан фойдаланади ва қирғиз мухолифатига кўра, мамлакатлар ўртасидаги келишувларга зид равишда бунинг учун пул тўламайди.
Ҳибсдан бир кун олдин фаолларнинг аксарияти Кампирободни ҳимоя қилиш қўмитасини тузишда иштирок этишди. Унинг аъзолари Ўзбекистон сув омборини ўз ихтиёрига олган ҳолда мамлакатлар ўртасидаги шартнома мажбуриятларини бажармайди ва унинг ҳудудининг ўзи ҳеч қачон мамлакатлар ўртасида низо мавзуси бўлмаган, шунинг учун объектни топшириш тўғрисидаги қарор ҳеч нарса билан шартланмаган деган хавотирларни билдирдилар.
Шу куни кечқурун Қирғизистон Президенти Садир Жапаров ҳокимият "Кампир-Ободдаги митинглар ва юришлар ортида ким тургани ҳақида маълумотга эга", деб айтган KG24.
Канат Исаев - спикер-мухолифатчи
Қирғизистон парламентининг қамоққа юборилган собиқ спикери расмийлар томонидан биринчи марта таъқиб қилинаётгани йўқ - 2017 йилда парламент аъзоси сифатида у Қирғизистонда президент сайловлари олдидан норозилик намойишлари муносабати билан ҳибсга олинган. Кейин мамлакат Бош прокуратураси Исаевга қарши оммавий тартибсизликларни уюштиришда ва у гўё сайлов пойгасининг фаворитларидан бири Омурбек Бабанов билан бирга тайёрлаган ҳокимиятни зўравонлик билан тортиб олишда гумон қилиниб жиноий иш қўзғатди.
Ҳибсга олингандан кейин бир мунча вақт ўтгач, Исаев ва Бабановга қўйилган айбловлар бекор қилинди. Овоз беришнинг расмий натижаларига кўра, Бабанов ютқазди ва Сооронбай Жеенбеков Қирғизистон Президенти этиб сайланди. Исаев унинг ҳукмронлиги даврида яна сиёсий майдонда муваффақиятга эришди - у Қирғизистон парламентининг спикери бўлди. 2020 йилда Жеенбеков Қирғизистонда оммавий норозилик намойишлари бошланганидан кейин ўз лавозимини тарк этди ва Исаев мамлакат президенти вазифасини бажарувчи бўлди. Бироқ, тайинланганидан бир неча соат ўтгач, у кейинчалик Президент бўлган Жапаровга ўрнини бўшатиб берди.
