loader
Foto

Эрон ҳатто урушга киришмасдан ҳам нимада ютди?

1.Кўп сонли исроиллик ҳарбий хизматчилар, жумладан, юқори мартабали ҳарбийлар ҳалок бўлди, баъзилари асирга олинди. Орадан атиги 2,5 кун ўтиб Эрон ҳамма нарса учун тўлиқ қасос олди. Ўлдирилган ислом инқилоби қўриқчилари корпуси (ИИҚК) зобитлари учун, ўлдирилган олимлар учун, саҳродаги ҳаво ҳужумлари учун. Қасос - совуқ ҳолда бериладиган таом.

2.Исроил обрўсига сўнгги ўн йилликлардаги энг катта зарба берилди. Исроил кучлари ҳақидаги афсонанинг ЦАХАЛ, Моссад, Меркава, «Темир гумбаз» ва бошқа "константа"лари обрўсига зарба берилди. Ғазодаги қирғинлар ва Ғазони тозалашга уринишлар, биринчи навбатда, Исроил устидан кулишлари эмас, балки ундан яна қўрқишлари учун, бузилган афсонани тиклашга уринишдир. Шунинг учун бошдан оёқ қонга беланиш керак. Рўй берган воқеаларга нима сабаб бўлишидан қатъи назар - тўлиқ уқувсизлик ёки ХАМАС ҳужумидан ички сиёсий муаммоларни ҳал қилиш учун 11 сентябр услубида Ғазога ҳужум қилиш учун фойдаланишга уриниш.

3.Эрон фаластинликлар ва мусулмонларнинг асосий норасмий ҳимоячиси бўлиб, бу роль учун Туркия билан рақобатлашмоқда. Айниқса, шиа дунёсида бу ролга жиддий эътироз билдирадиганлар кам.

4.Ғазодаги уруш аллақачон Исроил ва Саудия Арабистони ўртасидаги муносабатларни нормаллаштириш бўйича музокараларнинг тўхтатилишига олиб келди. Бу нормаллаштириш Эронга қарши қаратилган эди. Энди у секинлашади ёки узоқ вақт давомида музлатилади.

5.Судан узоқ вақтдан кейин Эрон билан муносабатларни яна тиклади. Гарчи у Исроил билан муносабатларни нормаллаштириш тарафдори бўлсада. Ва бу бир марталик қайта кўриб чиқиш бўлмайди.

6.Исроил томонидан Ғазода содир этилган ваҳшийликлар бутун минтақа бўйлаб кўплаб радикаллашган ёшларни Эрон прокси тўпламига жалб қилди ва жалб қилишда давом этади. Эрон узоқ вақт давомида ўз ишончли вакиллари сафини тўлдириш билан боғлиқ муаммоларга дуч келмайди, айниқса Исроилга нисбатан нафрат тобора ортиб бораётган Фаластин муҳитидан.

7.Уруш чўзилиб кетган ҳолатда АҚШнинг Исроил ва араб дунёси ўртасидаги муносабатларни нормаллаштириш режалари издан чиқади ва авваллари Эронга совуқ муносабатда бўлган араб дунёсининг бир қисми бунинг ўрнига Эрон билан муносабатларни нормаллаштириш вариантларини кўриб чиқади. Бу ҳам Вашингтон сиёсатига зарба ва унинг янада заифлашувидир, чунки Исроил томонини олиш билан Қўшма Штатлар араб дунёсида ўз ўрнини йўқотишда давом этади.

Аслини олганда, Эроннинг урушда қатнашмасдан туриб ғалаба қозониш стратегияси мана шундан иборат. Шу боис, Эрон урушда бевосита иштирок этишига олиб келадиган сценарийлардан намойишкорона ўзини олиб қочади. Эрон унга минтақада ҳукмрон кучга айланиш имконини берган Қосим Сулаймоний стратегияси доирасида ҳаракат қилади.

Эроннинг мақсади унинг душманлари – АҚШ, Исроил, Саудия Арабистонини ўзининг ишончли вакиллари – Ҳизбуллоҳ, Ансараллоҳ, Ҳашд-Шаби, Катаиб Ҳизбуллоҳ, Хамас ва бошқалар ёрдамида урушлар орқали заифлаштиришдир. Улар қанчалик мустақил бўлишидан қатъи назар, асосийси Эрон доналарни ҳаракатга келтирувчи гроссмейстер ролига мўлжалланган улар катта шахмат ўйинида дона бўла оладими ёки йўқми, мана шунда. Сулаймоний ўз стратегиясининг бир қисми сифатида ушбу ўйин учун доналар шакллантирди. Эрон Ливанда шундай ғалаба қозонди. Эрон Сурияда шундай ғалаба қозонди. Ироқда ҳам шундай ғалаба қозонди. Яманда ҳам шундай ғалаба қозонди.

Эроннинг Исроил ва АҚШга қарши ўйинида эса Ғазо янги узоқ ўйин бошида ўз иродаси билан гамбит пиёдадир. Исроилнинг танлови - Ғазога бостириб кириш ёки фалокатдан кейин ён бериш - иккита шубҳасиз ёмон вариантдан бирини танлаш, Эрон иккаласидан ҳам албатта фойдаланади, лекин буни ўзгалар қўли билан қилишга ҳаракат қилади. Бу ҳозирги ҳужумни Эрон тайёрлаганини англатмайди, лекин бунинг учун минтақада шарт-шароит яратиб бергани шубҳасиз.