БМТ Халқаро суди Ғазо секторидаги ҳарбий ҳаракатларни мажбурий тўхтатиш тўғрисида қарор чиқармади ва Исроилни геноцидда айбдор деб топмади.
Бу аниқ белги: жараённинг икки томони бир хил суд қарорини ўзларининг ғалабаси деб аташганда, бу қарор яхши дегани эмас. Аксинча, қоидага кўра, бу қарор "ҳеч нарса ҳақида" эмас. Кеча Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Халқаро судининг "ЖАР Исроилга қарши" даъвоси бўйича чиқарган дастлабки қарори айнан шундай.
Унинг амалий аҳамияти ҳуқуқшунослик билан эмас, балки ҳақиқий сиёсат билан боғлиқ бўлган иккита нуқтада ётади. Биринчидан, Исроилнинг Хамасга қарши операциясида содир бўлган юқори интенсив ҳарбий можаро 120-180 кундан ортиқ давом этмаслиги керак, яъни тўрт ой, максимал олти ой. Акс ҳолда, бу можаро ташаббускори, у илгари сурган мотивлар қанчалик "олижаноб ва ёрқин" бўлмасин, халқаро қоралаш билан таҳдид қилади.
Иккинчидан, можаро пайтида ташаббускор мамлакат сиёсатчилари камроқ гапиришлари керак, шунда қораловчилар сўзларга ёпишиб олиш имкониятига эга бўлмайди. Миранда қоидаси соф кўринишда - сиз айтган ҳар қандай нарса судда сизга қарши ишлатилиши мумкин ва ишлатилади. Ва бу, биринчи навбатда, ифода этиш қулайлиги ғайриоддий бўлган, шунингдек, кенг кўламли жанговарлик прокуратура позициясини осонлаштирган кўплаб Исроил сиёсатчиларига тааллуқлидир. Суд қарорида айтилганидек: "биз Исроил расмийларининг улар фаластинликларни дегуманизация қилгани ҳақидаги баёнотларини ҳисобга олдик".
Аммо муаммо шундаки, Исроилда ҳам биринчи, ҳам иккинчи нуқта билан боғлиқ муаммолар мавжуд. Ҳарбийлар билан ҳеч қандай муаммо йўқ – улар Хамас базаларини йўқ қилишга ва унинг "батальонларини", зич шаҳар иншоотларининг энг қийин шароитида шараф билан ва юқори профессионаллик даражасида тарқатишга муваффақ бўлишди. Кейин сиёсатчилар,"уруш кабинети " ва бош вазир Нетаняхуга боғлиқ иш. Аммо энди улар вазият талаб қилган талабларга жавоб бермадилар.
Фаластинликларнинг аччиқлигини қўзғатиб, улар орасида Хамас тарафдорлари унинг қийматини жуда яхши билишади. Умуман олганда, Исроилни хуш кўрадиган кенг халқаро ҳамжамиятни таажжубда қолдириб, ҳозир очиқчасига фаластинликлар учун давлатчиликни рад этиш ва Ғазони ишғол килиш ҳақида Нетаняху баёнотида кейин ҳайрон қолдирди.
Исроил Бош вазирининг аниқ кўринадиган масалада аҳмоқона ўжарлиги Фаластин ерида тинчликни истисно қилади. Ва очиқчасига Исроилнинг хавфсизлигига зарар етказади. Мухтасар қилиб айтганда, бу вазиятни 2023 йил 7 октябргача бўлган ҳолатга қайтаради. Бу унинг такрорланишига олиб келишини англатади. Бундай ҳолларда бўлгани каби - жуда қонли оқибатларга олиб келади.
Нетаняху ўзининг сиёсий мақсадлари учун, ҳамма нарсани ўз номлари билан атайдиган бўлсак – ҳокимиятни сақлаб қолиш учун чексиз урушга муҳтож. Аммо савол шундаки, Исроил элиталарига, оддий исроилликларга бу "чексиз уруш"керакми? Яқин Шарқ учунчи?
Қисқа муддатли ҳарбий можаро сиёсий имкониятлар ойнасини очади, бу Европадаги Наполеон урушлари давридан бери маълум. Ғазо секторида эришилган ҳарбий муваффақият ҳозиргача тўлиқ бўлмаса-да, лекин уни ҳали ҳам "охирига етказиш", тинчликка йўл очиши мумкинлигини тушуниш учун Исроил бош вазири Наполеон бўлиши шарт эмас. Бу, албатта, қийин ишни талаб қилади – лекин Исроилликлар ўнлаб йиллар давомида бутунлай душман муҳитда кунлик омон қолиш учун қилганидан кўра қийинроқ эмас.
Иброҳим келишувлари боши берк кўчадан чиқишнинг биринчи белгиси эди, шу жумладан улар Хамас ҳужумининг нишонига айланди. Унга эргашиш ва фаластинликлар ва бошқа араб дунёси билан мулоқотдан воз кечиш аҳмоқлик бўлар эди. Ҳа, улар энг қулай музокарачилар эмас. Ҳа, улар очиқчасига жирканч, ростини айтсам. Аммо бу дунёда бошқалар йўқ.
БМТ Халқаро судининг вақтинчалик қарори шу тарзда талқин қилиниши керак – Исроилга мулоқотни бошлаш имкониятини бериш. Кейинги сафар, бундай ўжарлик билан, бундан ҳам баттар бўлиши мумкин.
