Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг халқаро Жиноят суди томонидан дастлабки буйруқ берилганидан бери Ғазо секторидаги 2850 Фаластинлик аёллар ва болалар Исроил геноцидида айбланувчиларнинг қурбонига айланишди. Бу ҳақида блокланган эксклав ҳукуматининг матбуот хизматида айтилган.
Ғазо ҳукумати 26 январдан, яъни Бирлашган Миллатлар ташкилотининг (БМТ) асосий суд органи бўлган халқаро суд асосан блокировка қилинган эксклавда геноцид жиноятларининг олдини олишга қаратилган бир қатор чораларни кўргандан бошлаб Ғазо секторида Исроил томонидан содир этилган жиноятлар тўғрисида ҳисоботни эълон қилди.
Исроил армияси 30 кун ичида Ғазо секторида 375 та қирғин уюштирди, 3525 фаластинликни ўлдирди ва 5246 кишини яралади. Шу билан бирга, кўриб чиқилаётган даврда 1720 бола ва 1130 аёл Исроил ҳужумлари қурбонига айланди.
Қайд этилишича, халқаро суд қароридан сўнг Исроил армияси ўтган ой Ғазо секторига 4000 тонна портловчи моддадан фойдаланган ҳолда ҳужум қилган.
26 январдан бери Исроил ҳужумларида битта тиббиёт ходими, фуқаро мудофааси кучларининг 2 аъзоси ва 12 ОАВ ходими ҳалок бўлди.
Бундан ташқари, яна 11000 бемор Ғазо секторидан ташқарида даволанишни кутмоқда ва 10000 саратон касаллигига чалинган одам ўлим хавфи остида.
2,3 млн аҳолига эга Ғазо секторида кўчирилганлар сони 2 миллионга етди. Уйларини тарк этган фаластинликлар оғир шароитларда омон қолишга ҳаракат қилмоқдалар.
Халқаро судда вақтинчалик тақиқловчи чоралар кўрилгандан сўнг, Исроил армияси Ғазо секторидаги 17 та ҳукумат марказини, 2 та мактабни ва университетни бутунлай вайрон қилди ва бошқа 9 та таълим муассасаси қисман вайрон бўлди. Исроил ҳужумлари натижасида ўша даврда 39 та турар-жой бинолари вайрон бўлган, яна 143 та турар-жой бинолари яшаш учун яроқсиз ҳолатга тушиб қолган. Бундан ташқари, 47 масжид вайрон қилинган, яна 25 масжид қисман зарар кўрган.
Ғазо секторидаги соғлиқни сақлаш тизими ҳам кўриб чиқилаётган даврда жиддий қийинчиликларга дуч келмоқда. Исроил ҳужумлари натижасида 1 касалхонаси ва 2 тез ёрдам машинаси шикастланиб, 2 та тиббиёт муассасалари нишонга олинган.
Жами 29782 фаластинлик, шу жумладан камида 12660 бола ва 8570 аёл 2023 йил 7 октябрдан бери Ғазо секторига Исроил ҳужумлари қурбони бўлган. Бундан ташқари, эксклавнинг яна 70 043 аҳолиси яраланган.
Минглаб жасадлар ҳанузгача вайроналар остида қолмоқда ва Исроил ҳужумлари натижасида фуқаролик инфратузилмаси, жумладан касалхоналар ва таълим муассасалари вайрон қилинган.
Халқаро ташкилотлар ва БМТ институтлари Ғазода сулҳ тузишга ва очлик, сув ва гигиена воситалари етишмаслиги сабабли минтақага гуманитар ёрдам оқимини кўпайтиришга чақирмоқда.
Геноцидда айбланган Исроил 17 йиллик блокада пайтида Ғазо секторида ҳаётни фалаж қилди
2006 йилдан бери ўрнатилган ноқонуний чекловлар туфайли эксклав аҳолиси деярли даромад манбаларини йўқотдилар
Исроил армиясининг блокировка қилинган Ғазо секторига қуруқлик, денгиз ва ҳаводан оммавий ҳужумлари 2023 йил 7 октябрдан бери тўхтамади.
Беш ойдан кам вақт ичида ўн минглаб тинч аҳоли, асосан аёллар ва болалар Фаластин анклавида айбланаётган Исроил геноцидининг қурбонига айланишди.
Бироқ, Ғазо секторининг блокадаси йиллар давомида давом этмоқда. 17 йил давомида Исроил Ғазо секторига қуруқлик, денгиз ва ҳаводан ноқонуний блокада ўрнатди, бу унинг иқтисодиётини деярли фалаж қилди ва минтақадаги гуманитар вазият сезиларли даражада ёмонлашган шароитларни яратди.
2006 йилдан бери Ғазо секторида хавфсизлик чоралари баҳонасида ўрнатилган ноқонуний чекловлар туфайли Исроил асосан балиқ овлаш ва қишлоқ хўжалиги билан шуғулланадиган фаластинликларни даромад манбаларидан ва минтақавий ва халқаро савдо билан шуғулланиш имкониятидан маҳрум қилди.
Чегара чизиғи бўйлаб чўзилган ва бир неча метр ер остига борадиган Ғазо сектори атрофида учта хавфсизлик деворининг қурилиши, чегаранинг турли қисмларида қўриқчи минораларининг қурилиши, чегарага яқин жойларда буфер зоналарини яратиш, шунингдек, бу ҳудудларга яқинлашаётган тинч аҳолини ўлдириш ёки ҳибсга олиш шунчаки баъзи Исроил томонидан қўйилган чекловлардандир.
Фаластиннинг Ғазо секторидаги даромад манбаларини кесишдан ташқари, Исроил 2008 йилдан бери турли баҳоналар билан минтақага ҳужумлар уюштирди, юз минглаб фаластинликларни ўлдирди ва яралади. Исроил фаластинликлар ҳар бир ҳужумдан кейин қайта қурган турар-жой бинолари, мактаблар, касалхоналар ва бошқа муҳим инфратузилмани кўп марта вайрон қилган.
Исроил кундан-кунга кучайиб бораётган блокаданинг оқибатлари одам савдоси, балиқчилик ва қишлоқ хўжалиги фаолияти каби кўплаб соҳаларда фаластинликларнинг ҳаётига салбий таъсир кўрсатди.
Женевада жойлашган Ўрта ер денгизи инсон ҳуқуқлари обсерваториясига кўра, агар 2005 йилда Исроил ҳукумати Байт Ханун назорат пункти орқали ўтиш учун аризаларнинг 97 фоизини маъқуллаган бўлса, 2022 йилда бу кўрсаткич 36 фоизга тушди.
Агар 2005 йилда ҳар ой Ғазо секторига назорат пункти орқали ўртача 11 минг юк машинаси ўтган бўлса, 2022 йилда бу кўрсаткич ойига ўртача 6494 мингни ташкил этди.
2005 йилда ҳар ой Фаластин эксклавини ўртача 835 юк машинаси тарк этди ва 2022 йилда бу кўрсаткич 428 гача камайди.
Буфер зоналардаги Фаластин қишлоқ хўжалиги ерлари вайрон қилинган
Хавфсизлик чоралари баҳонасида Исроил Ғазо секторининг Шарқий ва Шимолий чегаралари бўйлаб Фаластинликларга яқинлашиш тақиқланган буфер зонасини яратди.
2008 йилгача Фаластинликларга тўсиқлардан 300 метргача бўлган масофада ҳақиқий чегаралари ҳеч қачон аниқ бўлмаган ва доимий равишда ўзгариб турадиган буфер зоналарга яқинлашишга рухсат берилди. Фермерлар учун бу масофа 100 метр эди.
2008 йил декабр ойида Ғазо секторига қилинган биринчи кенг кўламли ҳужум пайтида Исроил Фаластинликларга 1500 метрдан ортиқ масофадаги чегара тўсиқларига яқинлашмасликни буюрди ва вазият тинчлангач, бу кўрсаткич яна 300-500 метргача қисқартирилди.
Буфер зоналари Ғазо экин майдонларининг тахминан 35 фоизини эгаллайди ва Исроил кучлари бу ҳудуднинг катта қисмини вайрон қилиб, қишлоқ хўжалиги учун яроқсиз ҳолга келтирди.
2012 йилдаги ҳужумлардан сўнг Исроил чекловларни юмшатди, аммо кейинчалик уларни қайта ўрнатди.
Расмий белгиланган чегараларга қарамай, Исроил ҳарбийлари бу ҳудудларда қишлоқ хўжалиги билан шуғулланадиган Фаластинлик фермерларга мунтазам равишда ҳужум қилади.
Бундан ташқари, Исроил тез-тез чегара бўйлаб Фаластин ҳудудларидаги қишлоқ хўжалиги ерларида самолётлардан пестицидларни пуркайди ва тўсиқлардан ва буфер зонасидан ташқарида 300 метрдан ортиқ жойлашган далалардаги экинларга зарар етказади.
Шундай қилиб, Тел-Авив қишлоқ хўжалигида яшовчи фаластинликлар учун ягона даромад манбаига таҳдид солмоқда.
Фаластиннинг расмий маълумотларига кўра, Исроил томонидан юқорида айтиб ўтилган ноқонуний ҳаракатлар ва чекловлар туфайли 2006-2022 йилларда Фаластинлик фермерлар томонидан етказилган молиявий зарар тахминан 1,3 миллиард долларни ташкил этган.
Буфер зонасидан ташқари, Исроил Ғазо сектори атрофида шарқ ва шимолдан тўртта девор қурмоқда.
Ҳозирда Ғазо сектори Исроилдан кузатув камералари, қўриқчи миноралари ва тиканли симли панжара билан ажратилган. 2016 йил сентябр ойида Исроил ҳукумати бу томонда туннеллар қурилишига йўл қўймаслик учун Ғазо чегараси бўйлаб ер ости тўсиғини қуришни бошлади. Қурилиш тугагандан сўнг, монолитик ер ости тўсиқлари деярли 70 километрлик чегара бўйлаб чўзилади, уларнинг чуқурлиги бир неча ўн метрни ташкил қилади. Ер ости тўсиқлари қурилиши ҳали тугалланмаган.
Биринчи ва иккинчи деворлар бир-биридан бир неча метр масофада жойлашган темир тўсиқлардан ва Ғазо сектори остидаги туннелларнинг Исроил ҳудудларига киришига йўл қўймаслик учун ер ости ўнлаб метрларга чўзилган темир-бетон деворлардан иборат.
Исроил, шунингдек, Ғазо сектори билан чегарада темир девор қурмоқда. Унинг узунлиги 65 км дан ортиқ, баландлиги 6 м. бу ер ости тўсиқлари ва уч қатламли денгиз тўсиғини ўз ичига олган мажмуанинг охирги қисми бўлади.
1994 йилда Фаластин Озодлик ташкилоти ва Исроил томонидан Ослода имзоланган шартномага кўра, Фаластинлик балиқчиларга Ғазо соҳили қирғоғидан 20 денгиз мили (тахминан 37 километр) ичида балиқ овлашга рухсат берилган.
Бироқ, Осло келишувларини бузган ҳолда, Исроил Фаластиннинг балиқ овлаш фаолиятини 12 денгиз милига чеклайди ва Фаластинлик балиқчиларга тез-тез ҳужум қилади.
Фаластинликларга эксклави шимолидаги Ғазо сектори соҳилида тахминан 3 миля, Ғазо шаҳри соҳилидан 6 миля (Ғазо соҳили маъмурий маркази) ва эксклавнинг марказий ва жанубий қисмларида соҳилдан 12 миля масофада қолиш учун рухсат берилган.
Исроилнинг ноқонуний хатти-ҳаракатлари Ғазо секторидаги балиқчиларнинг 90 фоизи қашшоқлик чегарасидан пастда яшай бошлаганига олиб келди ва балиқчилар сони 2000 йилда 10 мингдан 2022 йилда 4 минггача камайди.
Фаластин қишлоқ хўжалиги вазирлигининг маълумотларига кўра, Исроил денгиз флоти ойига ўртача 30 марта балиқ овлаш кемаларига ўт очади.
Ғазо секторида электр узилишлари кунига 12 соатгача давом этади
Ғазо секторидаги кўп йиллик электр инқирози 2006 йилда, Исроил кучлари минтақадаги ягона электр станциясида олтита асосий трансформаторни бомбардимон қилганида бошланган.
Кейинчалик улар қисман таъмирланди, аммо ёқилғи танқислиги туфайли Ғазо секторида электр узилишлари кунига 12 соатгача давом этади.
Энергия манбаларининг етишмаслиги туфайли кунига Ўрта ер денгизига 108 млн литр ифлос (тозаланмаган) оқава сув қуйилади, бу пляжларнинг ифлосланишига олиб келади.
Энергия инқирози касалхоналарни шошилинч бўлмаган операцияларни кечиктиришга мажбур қилди. Хусусан, Фаластин Соғлиқни сақлаш вазирлигининг маълумотларига кўра, Ғазо секторида жарроҳлик амалиётини кутиш муддати блокададан кейинги йилларда 2005 йилда 3 ойдан 16 ойгача ошган.
