Библияда тилга олинган Кир Форснинг буюк шоҳларидан бири бўлиб, у яҳудийларни Бобил асирлигидан озод қилиб, Исроилга қайтишлари ва Қуддуснинг деворлари ҳамда маъбадини тиклашлари учун шароит яратган. Ишоиё пайғамбар Кирни буюк ишлар учун танланган шахс сифатида олдиндан башорат қилган. Бу башорат Кир туғилишидан 150 йил олдин берилган эди.
Кир яҳудий халқига ёрдам бериш учун танланган қудратли раҳбар бўлган. Унинг вазифаси — Қуддусни тиклаш, асирликда бўлганларни озод қилиш, деб тушунтирилган. Қизиғи шундаки, Кир бошида Худони тан олмаган бўлса-да, Худо уни ўз режаларини амалга ошириш учун ишлатган. Худо унга: “Сен Менинг шаҳримни қуриб, асирларимни озод қиласан”, — деб амр берган (Иш. 45:13).
Замонавий миссионерлардан бири Трампнинг ҳаракатларини Кир билан солиштиришган. Унинг АҚШ элчихонасини Қуддусга кўчирганлиги ва Исроилга қўллаб-қувватлов кўрсатганлиги ушбу ўхшатишнинг асосий сабабларидан бири бўлган. Шунингдек, баъзилар Трампни либерал сиёсатчилардан халос этувчи шахс сифатида кўришган. (Яҳудийлар ҳамда радикал миссионерлар уни сен Библиядаги Кирнинг ўзисан, сени бизга Худо юборган ва бла-бла-бла, деб "кинналаб ташлаган")
Кирнинг асосий вазифаси, Библия бўйича, Исроилга ҳимоя кўрсатиш ва яҳудийларнинг қайта тикланишини таъминлаш эди. У Қуддус деворлари ва маъбадини қайта қуришга йўл очган. Шу нуқтаи назардан қаралганда, Кир иши Худонинг буюк мақсадларга етиш учун ишлатган тарихий шахс мисоли бўлиб хизмат қилади.
Шундай қилиб, замонавий сиёсий вазият ва инсонлар томонидан Трампни Кирга ўхшатиш фақат рамзий маънога эга. Улар учун бу шунчаки илҳом бўлиши мумкин, аммо буни тарихий ёки библияий ҳақиқат сифатида қабул қилиш мушкул. Ушбу ўхшатишлар шахсий эътиқод ва замонавий сиёсий воқеаларга бўлган қарашлар асосида яратилади. Трампни Кир деб аташ ҳақидаги саволни шартли равишда қабул қилиш мумкин, чунки бу кўпроқ ташвиқот ва рамзийликка асосланган.
Эътибор бериш керакки, диний рамзийлик ва тарихий тажрибаларда кўплаб қиёслашлар ва таҳлиллар амалга оширилади. Шу нуқтаи назардан қаралганда, Дональд Трампнинг Кирга ўхшатилиши мўъжаз қиёс сифатида қабул қилиниши мумкин, бироқ у маълум бир шарт-шароитларга боғлиқ. Бунда Трампнинг амаллари, яҳудий халқини қўллаб-қувватлашга бўлган муносабати ва унинг раҳбарлик қилаётган вақтидаги сиёсий қарорлари муҳим роль ўйнайди.
Муаллиф фикрига кўра, агар Трамп ҳақиқатдан ҳам Худо томонидан Исроилни қўллаб-қувватлашга чақирилган бўлса, унинг биринчи ҳаракатлари кутилгандай ижобий бўлмаган. Унинг эътиборини Қуддусни Исроилнинг пойтахти сифатида тан олишдан кўра Исроил ва Фаластин ўртасидаги тинчликка қаратишгани, шунингдек, Саудия Арабистони билан йирик келишувга боргани танқид қилинади. Кирнинг тарихий роли, асосан, Исроилга қўллаб-қувватлов кўрсатишга қаратилган бўлгани учун, Трампнинг бу қарорлари у ҳақидаги Кирга ўхшатишларни савол остида қолдирмоқда.
Муаллиф, шунингдек, Иоил китобидаги оятга асосланиб, Исроил ерларини бўлиб қўйишга мойиллик билдирган етакчиларга нисбатан ҳукм чиқарилишини таъкидлайди. Кирнинг рамзий роли Исроилни қайта тиклашга асосланган бўлгани учун, Трампдан шундай вазифани бажариши кутилмоқда.
Шу сабабли, муаллиф ва бошқа танқидчилар Трампни фақатгина унинг амалий ҳаракатларига қараб "замонавий Кир" деб аташ мумкинлигини таъкидлайди. Трампнинг Ерусалимни пойтахт сифатида тан олиш ва Америка элчихонасини кўчириш тўғрисидаги дастлабки мажбуриятларини бажариш ёки бажармаслиги унинг мазкур ўхшатишга ҳақиқий муносиблигини белгилайди. Унинг айни ҳаракатлари эса, ҳозирча, танқид остида қолмоқда.
Абу Муслим
