Россия Президенти Владимир Путин Россияни тўхтатиб туриш сиёсати ва умуман ядро қуролидан фойдаланишга оид янги фармонни имзолаш билан "ядро картаси" ни ўйнади. Ҳужжат, ҳатто анъанавий қурол ёрдамида қилинган ҳужумга, агар бу давлатнинг ишлаши учун зарур бўлган инфратузилма ёки муҳим ҳарбий ҳудудлар учун хавф туғдирса, ядровий реакцияни амалга ошириш имкониятини беради. Албатта, Москва ядровий зарбага носимметрик жавоб бериш ҳуқуқини ўзида сақлаб қолади.
Руслар дунёга оммавий қирғин қуролидан фойдаланиш бўйича ўз позицияларини тақдим этдилар. Улар ўз давлатидаги муҳим қарор марказларининг самарали ишлашига тўсқинлик қиладиган ёки қуролли кучларининг стратегик имкониятларига путур этказадиган одатий таҳдид юзага келганда ундан фойдаланишга тайёр эканликларини таъкидладилар. Муҳим қўшимча томони шундаки, Россия томони иттифоқчиларига ҳужум қилинган тақдирда ҳам ядровий тўсқинлик салоҳиятидан фойдаланиш имкониятини даъво қилмоқда. Шу тарзда, у халқаро майдонда ўз шерикларига тарқатилган "ядровий соябон" нинг муҳимлигини таъкидлайди.
Бундан ташқари, шуни таъкидлаш керакки, Россия ташкиллаштирилган ядро қуролини етказиб бериш имкониятини чеклайдиган бу уларнинг ташувчиларини Россияда нишонга олиш ёки ҳарбий таъсир (шу жумладан анъанавий қуролларни ишлатиш) таҳдиди тўғрисида ишончли маълумот бўлса, ядровий қуролдан фойдаланиш истиқболлари, шу билан мавжуд балансни бузиш ҳақида гап боради. Албатта, Москва ўзининг стратегияси фақат мудофаа хусусиятига эга эканлигини ва бу соҳада ҳужум ҳаракатларни англатмаслигини таъкидлайди.
Москвадаги манбаларнинг таъкидлашича, Президентнинг янги фармони, авваламбор, Россиянинг ниятларини стратегик режаларининг бир қисми сифатида аниқлашга қаратилган бўлиб, Ғарб таҳлилчиларига Россия томонини яхшироқ тушунишга имкон беради, бу Совуқ Уруш тугагандан сўнг пайдо бўлган кўплаб чекловлар пайдо бўлган бир пайтда айниқса муҳимдир. оммавий қирғин қуроллари билан боғлиқ ҳолда ўз кучини йўқотмоқда (ДРСМД шартномаси, очиқ осмон тўғрисидаги шартнома ва бошқалар). ТАССнинг қайд этишича, янги фармон Россиянинг ядровий зарбасини тўхтатиш стратегиясининг асослари тўғрисидаги аввалги ҳужжатдан ўн йил ўтиб, унинг матни Интернетда зудлик билан эълон қилинганидан кейин пайдо бўлди.
Агентлик шу нуқтаи назардан илгари ракета кучларига қўмондон бўлган истеъфодаги генерал Виктор Есиндан иқтибос келтиради. Унинг айтишича, Путин имзолаган ҳужжат ҳарбий доктринага қўшимча сифатида кўриб чиқилиши керак ва уни АҚШнинг ядро сиёсати шарҳи билан таққослайди. Бу оммавий оммавий қирғин қуролларини олдини олиш соҳасида қўллаш режаларининг оммавий тақдимоти, олдинги ҳарбийларнинг қўшимча қилишича, Ғарбда Россияда эскалациянинг кучайиши концепциясининг мавжудлиги ҳақидаги гап-сўзларни тугатиш учун мўлжалланган. Бу сиёсий ва ҳарбий мақсадларга эришиш учун чекланган ядровий зарба беришни ўз ичига олади. Душман давлатга (давлатлар гуруҳига) ўзларининг ядро арсеналларидан тўлиқ фойдаланмасдан босим ўтказиш орқали руслар ўзлари қўзғатган инқирозни ижобий ҳал этишга ҳаракат қилишлари керак.
Кўпинча, экспертлар, шубҳасиз, янги ҳужжат АҚШга қаратилган сигнал эканлигини таъкидлайдилар. Москва ўзининг чегаралари яқинида Америка кучларининг (одатий бўлинмалар ва ракеталарга қарши мудофаа тизимлари) пайдо бўлишига, шунингдек, Америка космик салоҳиятидаги ўзгаришларга (Россиянинг ядровий реактсияси самарадорлигини пасайтирадиган ва ҳужумкор қобилиятларни оширадиган тизимлар) эътибор қаратмоқда. Руслар Американинг бир қатор янги қурол тизимлари (биз учувчисиз учиш аппаратлари ракеталари ва бошқалар билан жиҳозланган гипер-товуш ва лазер қуроллари ҳақида гаплашамиз) улар учун хавфли бўлиши мумкин, деб ҳисоблашади, чунки Трумп маъмурияти уларнинг ривожланишини тезлаштиришга ишонади.
Сиёсий жиҳатдан, Владимир Путиннинг фармони, аниқроғи уни дарҳол нашр этиш кўринишидаги тақдим этиш шакли 2021 йил февралда кучга кириши мумкин бўлган Стратегик ҳужум қуролларининг янада қисқартирилиши ва чекланиши бўйича чора-тадбирлар тўғрисидаги Шартноманинг тақдири бўйича Россия-Америка музокаралари атрофидаги дипломатик ўйиннинг муҳим элементидир. Вашингтон шу пайтгача ушбу соҳадаги музокараларнинг ҳар бир босқичи унга учинчи томонни, яъни Хитойни боғлаб, икки томонлама форматдан ташқарида (Россия-АҚШ) ўтказилишини таъминлашга ҳаракат қилди. Пекинда америкаликлар узоқ вақтдан бери халқаро майдондаги асосий рақиби бўладиган ўйинчини яхши билишади.
Шундай қилиб, Путиннинг фармонини унинг уч мақсадлари нуқтаи назаридан кўриб чиқиш мумкин. Биринчидан, бу, шубҳасиз, ички сиёсий соҳага, яъни сиёсий ва ҳуқуқий характердаги ҳаракатларга, шунингдек, русларнинг ўз давлатларига буюк давлат мақомини сақлаб қолиш имкониятини берадиган муҳим омилни тушунишига тааллуқлидир. Бу эрда биз шартни эсга олишимиз керак: Россиядаги эпидемиологик вазият, шунингдек, АҚШ ва НАТОнинг Россия империясининг нео-империал сиёсатига нисбатан қаттиқроқ позицияга ўтиши. Руслар Москва ҳар кимни ўз ядровий қуроли билан қўрқитишга тайёрлиги, шунингдек, ички ва халқаро вазият беқарор бўлган бир пайтда бу билан курашишга тайёр эканлиги тўғрисида сигнал олди.
Иккинчидан, Россия америкаликлар билан муносабатларда, юқорида айтиб ўтилган шартномаларни рад этиш ва СНВ-3 тақдирига шубҳа билдириш фонида дипломатик карта ўйнайди. Шу муносабат билан, руслар мудофаа ёндашувига риоя қилишларини айтадилар, аммо ядровий зарбани олдини олишга имкон берадиган бўшлиқларни қолдирадилар. Шу билан бирга, улар ўзгарувчан эҳтиёжларга қараб, ташвиқот соҳасида янги ҳужжатдан фойдаланиш имкониятига эга: улар қаттиқроқ позицияни эгаллаши ёки ядровий қуролга мудофаа воситаси сифатида муносабатда бўлишларини таъкидлашлари мумкин.
Учинчидан, (бу нуқтаи назар жуда мунозарали бўлиб туюлиши мумкин) Москва, эҳтимол, ядровий қуролни кун тартибига қайтаришда ўз имкониятларини ҳаддан ташқари ошириб юборганлиги тўғрисида сигнал юборади ва шу сабабли ҳозирда қандайдир қайта ишга тушириш ва бу русларни устун ҳолатга келтирадиган (улар илгари янги ядро қуролининг муайян қисмини ишлаб чиққан эдилар) тасдиқланган ечимлардан фойдаланишга ишора қилмоқда.
Айтишимиз мумкинки, Россияда бокснинг икки томонлама ҳимояси қўлланилади. Руслар ядровий реакция уларга қаратилган ҳар бир зарбадан кейин огоҳлантириши мумкин. Кўринишидан, улар АҚШ ва Хитой кирган кенг кўламли қурол пойгасига қўшилишдан қўрқишади. Бундай пойгада қатнашган Россия, ўзининг иқтисодий ҳолати ва технологик базаси туфайли халқаро майдондаги олдинги мавқеини йўқотиши мумкин. Юқорида санаб ўтилган кучлар билан ҳар қандай соҳада рақобат Россия давлатининг стратегик имкониятларини сусайтириши мумкин.
Юқоридаги фикрлар бизга қуйидаги тезисни илгари суришга имкон беради: Москва ядровий босимни қўллаш аввалги йилларда ўз самарасини берганини англаб етди, чунки Ғарб бунга муносабат билдирмади (у ўзининг молиявий ва ҳарбий ресурсларига путур этказган тўқнашувлар билан банд қилинди, гарчи уларнинг кучли жиҳати бўлган бўлса ҳам), лекин бундай стратегия самарасиз бўлиб қолди. Бу, айниқса Вашингтон ушбу соҳада ўз сиёсатини кескин ўзгартирганлиги фонида аён бўлди: ядровий салоҳиятини мустаҳкамлашга ва куч-қудрати тенг келадиган (Хитой ҳам, Россия) билан анъанавий тўқнашувда ишлатилиши мумкин бўлган қурол тизимларини ишлаб чиқара бошлади.
Шундай қилиб, фармоннинг пайдо бўлиши шакли ва вақти нафақат ядровий салоҳиятга асосланган кучни намойиш этишнинг аломати, балки русларнинг ўзларида кашф этган ўзларининг заиф томонларини яширишга уриниш бўлиши мумкин. Шундай қилиб, халқаро оммавий ахборот воситаларидаги биринчи таассурот ва сарлавҳалардан фарқли ўлароқ, Президент Путин томонидан имзоланиши ва бундай ҳужжатнинг нашр этилиши Ғарб томонидан ташланган қадамларнинг самарадорлигини кўрсатиши мумкин.
