Президент Ражаб Тоййиб Эрдўған ва Саудия Арабистони валиаҳд шаҳзодаси Муҳаммад бин Салмон ўртасидаги учрашувдан сўнг эълон қилинган қўшма баёнотда сиёсий, иқтисодий ва мудофаа масалалари бўлган икки томонлама муносабатларда ҳамкорликнинг янги даврини бошлаш қатъийлиги таъкидланди.
Президентнинг Жамоатчилик билан алоқалар бошқармасидан берилган баёнотга кўра, учрашувдан сўнг Туркия ва Саудия Арабистони томонидан берилган қўшма баёнотда, Президент Ражаб Тоййиб Эрдўған ва валиаҳд шаҳзода Муҳаммад бин Салмон бин Абдулазиз Ал-Сауд ўртасида самимийлик ва биродарлик муҳитида расмий учрашувлар ўтказилган.
Давлат раҳбарларининг учрашувида Туркия Республикаси ва Саудия Арабистони Қироллиги ўртасидаги икки томонлама муносабатларнинг турли жиҳатлари, шунингдек, икки давлат ўртасидаги икки томонлама муносабатларда, жумладан, сиёсий, иқтисодий, ҳарбий, маданий ва бошқа соҳаларда ҳамкорликнинг янги даврини бошлашга биргаликдаги қатъийлик муҳокама қилинди.
Баёнотда минтақавий ва халқаро майдонда долзарб бўлиб турган ва ҳар икки томон ҳам катта аҳамият бераётган воқеалар юзасидан фикр алмашилгани қайд этилди.
Томонлар ўзаро савдони ривожлантириш ва диверсификация қилиш, икки мамлакат ўртасидаги икки томонлама савдога кўмаклашиш, инвестиция имкониятларини ўрганиш ва уларни аниқ шерикликка айлантириш мақсадида икки мамлакатнинг давлат ва хусусий секторидаги алоқаларни кенгайтириш имкониятларини муҳокама қилдилар.
Томонлар G20 аъзолари сифатида икки мамлакатнинг катта иқтисодий салоҳияти ва "2030 йилгача бўлган даврда Саудия Арабистонини ривожлантириш" лойиҳасининг истиқболларини тан олишади. Инвестиция, савдо, туризм, ривожланиш, саноат, тоғ-кон, қурилиш лойиҳалари, транспорт инфратузилмаси (шу жумладан пудрат ишлари), қишлоқ хўжалиги, озиқ-овқат хавфсизлиги, соғлиқни сақлаш, алоқа ва ахборот технологиялари, оммавий ахборот воситалари ва спорт соҳаларида ҳамкорликни кенгайтириш имкониятлари таъкидланди.
- энергетика соҳасидаги лойиҳалар
Баёнотда томонларнинг энергетика соҳасида, айниқса нефт ва нефтни қайта ишлаш, нефт-кимё, энергия самарадорлиги, электр энергияси, қайта тикланадиган энергия, инновация, углеводород ресурслари учун тоза технологиялар, кам углеродли ёқилғилар, шу жумладан водород, энергетика соҳасини маҳаллийлаштириш ва тегишли таъминот занжирлари бўйича ҳамкорликдаги режалари акс эттирилган.
Қўшма баёнотда, шунингдек, сунъий интеллект, рақамли технологиялар ва ақлли шаҳарлар соҳасида саноат ва сармоявий ҳамкорликни ривожлантириш ва бу соҳаларда фаолият юритаётган хусусий сектор субъектлари ўртасидаги ҳамкорликни рағбатлантириш бўйича келишувга эришилгани алоҳида таъкидланди.
Баёнотда Саудия Арабистонининг иқлим ўзгариши бўйича саъй-ҳаракатларини қўллаб-қувватлаш билдирилган: Туркия Саудия Арабистонининг "Яшил Саудия Арабистони" ва "Яшил Яқин Шарқ" ташаббусларини олқишлайди.
Томонлар БМТнинг иқлим ўзгариши бўйича доиравий конвенцияси ва Париж келишуви тамойилларига риоя қилиш муҳимлигини, шунингдек, иқлим бўйича келишувни амалга ошириш зарурлигини яна бир бор тасдиқладилар.
Томонлар Саудия Арабистонининг G-20 саммитига раислиги чоғида илгари сурилган "Ерлар деградациясини камайтириш ва қуруқликдаги яшаш жойларини сақлашни яхшилаш бўйича глобал ташаббус" ва "Маржон рифларини тадқиқ этиш ва ривожлантиришни жадаллаштириш бўйича глобал платформа" ташаббусларини қўллаб-қувватлашни таъкидладилар. Туркия томони Саудия Арабистони экотизим инвестиция фондларини Туркиядаги стартапларга сармоя киритиш ва улар билан ҳамкорлик қилишга таклиф қилди.
Икки тегишли муассаса ўртасида имзоланган ҳамкорлик шартномалари доирасида Туркия Стандартлар Институти ва Саудия Арабистони Стандартлар, Метрология ва Сифат Ташкилоти ўртасидаги алоқаларни мустаҳкамлаш бўйича келишувга эришилди.
TÜBİTAK ва Эркин Абдулазиз номидаги Фан ва Технология шаҳри (KACST) ўртасидаги 2016 йил протоколи доирасида KOSGEB ва Саудия Арабистони Кичик ва ўрта бизнес маъмурияти ўртасидаги ҳамкорликни ривожлантириш, хусусан, икки давлатдан олимлар ўртасида тажриба алмашишга қарор қилинди.
- мудофаа соҳасида ҳамкорлик
Қўшма баёнотда таъкидланишича, томонлар мудофаа соҳасидаги ҳамкорлик соҳасидаги келишувларни икки мамлакат манфаатларига хизмат қиладиган ва минтақада хавфсизлик ва барқарорликни ўрнатишга ҳисса қўшадиган тарзда фаоллаштиришга келишиб олдилар.
Декларацияда ҳуқуқий ва суд-ҳуқуқ соҳасидаги мутахассислар ўртасида тажриба алмашишни кенгайтириш ҳақида келишувга эришилгани, мамлакатлар ўртасида имзоланган битимларга мувофиқ икки мамлакат ўртасида туризм ва сайёҳлик трафиги соҳасида қўшма ҳамкорликни мустаҳкамлаш муҳимлиги, мамлакатларимиз сайёҳлик салоҳиятини ўрганиш, туризм соҳасини ривожлантиришга ҳисса қўшадиган қўшма ишларни кучайтириш муҳимлиги қайд этилган.
Декларацияда таъкидланишича, томонлар миллий фуқаро авиацияси органлари ўртасидаги ҳамкорликни мустаҳкамлаш ва авиакомпания фаолиятининг маъмурий тартиб-қоидаларини соддалаштириш муҳимлигини таъкидладилар. Икки мамлакат ўртасида соғлиқни сақлаш соҳасидаги мавжуд ҳамкорликни ривожлантиришга қатъий қарор қилиш тўғрисида тўхталар экан, соғлиқни сақлашга инвестициялар соҳасида ҳамкорлик имкониятларини ўрганиш бўйича келишувга эришилгани қайд этилди.
Саудия томони Туркияга ЕХPО-2030да ар-Риёднинг номзодини қўллаб-қувватлагани учун миннатдорчилик билдирди.
"Томонлар минтақавий ва халқаро майдондаги муҳим масалалар бўйича ҳамкорлик, мувофиқлаштириш ва фикр алмашишни кучайтириш, минтақада хавфсизлик ва барқарорликни мустаҳкамлашга хизмат қилиш борасидаги саъй-ҳаракатларини яна бир бор тасдиқладилар. Томонлар минтақа давлатларининг суверенитети бузилмаслиги кераклигини таъкидлаб, минтақа давлатларидаги барча инқирозларга сиёсий ечим топиш, минтақани тангликдан сақлаш ва хавфсизликни таъминлаш борасидаги саъй-ҳаракатларни қўллаб-қувватлашларини таъкидладилар.
Томонлар минтақавий ва халқаро ташкилотлар, хусусан, Ислом ҳамкорлик ташкилоти ва Бирлашган Миллатлар Ташкилоти ўртасида ҳамкорлик ва самарали мувофиқлаштиришни мустаҳкамлаш, минтақада тинчлик, барқарорлик ва хавфсизликни таъминлаш йўлида яқин ҳамкорликни давом ‘ттиришга қатъий қарор қилганликларини таъкидладилар.
Ўз баёнотида валиаҳд Шаҳзода Президент Эрдўғаннинг меҳмондўстлиги, шунингдек, ташриф давомида унга ва унинг делегациясига кўрсатилган яқинлик ва эътибор учун миннатдорчилик билдирди.
Президент Эрдўған бин Салмонга 2021 йилда ҳажни ташкил этиш ва меҳмонларга хизмат кўрсатиш бўйича саъй-ҳаракатлари учун, COVID-19 эпидемияси сабаб бўлган қийинчиликларга қарамай миннатдорчилик билдирди ва бу йил Ҳаж ва Умра қайта тикланишидан мамнунлигини билдирди.
"Учрашув якунида томонлар минтақа келажагига хизмат қилиш, икки мамлакат ва уларнинг халқларининг умумий манфаатларини илгари суриш ва барчага фойда келтириш йўлида тарихий биродарлик асосида ҳамкорликни ривожлантиришга қатъий қарор қилишларини таъкидладилар", дейилади баёнотда.
