Ўзини-ўзи эълон қилинган ДХР ва ЛХРнинг россияпараст маъмуриятлари, Шунингдекки, Украинанинг Запорожье ва Херсон вилоятларининг босиб олинган ҳудудлари "Россияга қўшилиш бўйича референдум"ларнинг якунловчи натижалари тўғрисида хабар берилди:
ЛХРда «қўшилиш» учун гўёки 98,42% сайловчилар овоз берган, аҳолининг 92,6%и иштирок этган;
ДХРда «қўшилиш» учун гўёки 99,92% сайловчилар овоз берган, аҳолининг 97,51%и иштирок этган;
Запорожье вилоятида «қўшилиш» учун гўёки 93,11% сайловчилар овоз берган, аҳолининг 85,4%и иштирок этган;
Хурсон вилоятида «қўшилиш» учун гўёки 87,05% сайловчилар овоз берган, аҳолининг 76,86%и иштирок этган.
«Медуза» аввалроқ ёзганидек, Кремль маҳаллий "сайлов комиссиялари" олдига "мақсадли" кўрсаткичларни олдиндан белгилаб қўйган: "Қўшилиш" учун иштирокчилар 90% бўлган ҳолда ДХР ва ЛХРда 90%дан, иштирокчилар 90% бўлган ҳолда Херсон ва Запорожье вилоятларида 80%дан.
Россияпараст маъмурият раҳбарлари аллақачон Путинга минтақаларни Россияга "қўшилиш" илтимоси билан мурожаат қилишган. Россия қонунчилигига кўра, бунинг учун қуйидаги тартиб назарда тутилган:
Россия Херсон ва Запорожье вилоятларини мустақил давлатлар сифатида тан олиши керак (худди кенг кўламли уруш бошланишидан олдин ДХР ва ЛХР билан бўгани каби);
Путин ва барча "бириктирилган" ҳудудлар раҳбарлари тегишли келишувларни имзолашлари керак;
ушбу ҳужжатларнинг матнлари Россия Федерацияси Конституциявий суди томонидан текширилиши керак (Конституцияга мувофиқлиги борасида);
шундан кейин қўшилиш Давлат Думаси ва Федерация Кенгаши томонидан тасдиқланиши керак;
охирги босқичда Украина ҳудудларини аннексия қилиш тўғрисидаги қарор (ўзининг қарори) ниҳоят Путин томонидан тасдиқланиши керак.
Аввалроқ ОАВда бу тартибларнинг барчаси 30 сентябргача якунланиши ҳақида хабар берилган эди. Бироқ, Федерация Кенгаши спикери Валентина Матвиенко амалда бу маълумотни рад этиб, сенаторлар навбатдан ташқари йиғилишларга йиғилмаслигини, балки 4 октябрь куни бўлиб ўтиши режалаштирилган сессияда ҳудудларни "қўшиб олиш" ҳақидаги ҳужжатларни кўриб чиқишларини айтди.
Шу билан бирга, Давлат Думаси ҳақиқатан ҳам аннексия тўғрисидаги қонун лойиҳаларини шошилинч кўриб чиқишга тайёрланаётган эди, бу ҳақида ҳатто давлат ахборот агентликлари ҳам хабар беришди. Бироқ кейинроқ спикер Вячеслав Володин ҳам Украина ҳудудларини "қўшиб олиш" бўйича учрашувлар 3 ва 4 октябрь кунлари бўлиб ўтишини маълум қилди.
"Володин, ҳар доимгидек, подадан олдин югуришга ва кун тартибидан олдинга ўтишга тайёр эди, бироқ якуний "қўшиб олиш" санаси бўйича аниқ қарор йўқ эди", деб тушунтирди «Медуза»нинг Россия президенти маъмуриятига яқин манбаларидан бири. Унинг сўзларини Кремлга яқин бўлган бошқа суҳбатдошимиз ҳам тасдиқлади.
Уларнинг сўзларига кўра, Кремль "шароит талаб қилмаса" "шошилмасликка" қарор қилган. "Ҳаммаси бир-бирига боғланган бўлади. Фақат шошмасдан", - дейди Медуза суҳбатдошлари ҳукумат тактикасини шу тарзда шакллантиради.
Уларнинг сўзларига кўра, Москва Украина ҳудудларини "қўшиб олиш"га шошилмади, чунки сафарбарлик фонида "бунинг ПР эффекти деярли нолга тенг бўлади". Манбаларга кўра, Кремль ҳозирча руслар Россияга бу ҳудудлар принципиал жиҳатдан кераклигига ишонч ҳосил қилмаганини тушунади.
Гарчи давлат ва ҳукуматпараст оммавий ахборот воситалари Россия иқтисодий жиҳатдан муваффақиятли ҳудудларни аннексия қилаётганини ва бундай "референдумлар" ва "қўшиб олишлар"ни ўтказиш, шу жумладан Ғарб давлатлари учун ҳам (ташвиқотда келтирилган далиллар орасида 19-асрнинг биринчи ярмида Техаснинг АҚШга қўшилиши) мутлақо "нормал жараён" эканини исботлашга уринган.
Шу билан бирга, «Медуза»нинг Кремлга яқин манбаларидан бири ҳудудларни расмий "қўшиб олиш"нинг кечикиши Россия расмийларининг Украина бўйича Ғарб давлатлари билан музокаралар учун "бўш жой қолдириш" истаётгани билан боғлиқ бўлиши мумкинлигини таъкидлади.
"Путиннинг фикрича, [Украина президенти Владимир] Зеленский билан гаплашадиган ҳеч нарса йўқ – у [Ғарб томонидан] назорат қилинади. [Кремлда] улар Қримни, ДХР ва ЛХР ҳудудларини Россияга амалдаги чегаралар ичида қолдиришни таклиф қилишлари мумкин. Херсон ва Запорожье вилоятлари Россия томонидан тан олинган, ҳудудида рус қўшинлари жойлашган давлатларга айланиши мумкин. Бу [Россия расмийлари учун] мақбул сценарий", - дейди у. Россия президенти матбуот котиби Дмитрий Песков «Медуза» сўровига жавоб бермади.
Шунга қарамай, «Медуза» суҳбатдошларига кўра, Россиянинг тизимли партиялари аллақачон қўшиб олинган ҳудудларда ўз бўлимларини очишга ҳозирлик кўрмоқда. «Медуза»нинг икки манбасига кўра, "Единая Россия" буни "қўшиб олиш" дан кейин дарҳол амалга оширади. Тахминларга кўра, "Единая Россия" бўлимларини босиб олинган ҳудудларнинг партия кураторлари - Давлат Думаси депутатлари Дмитрий Саблин (ДХР), Виктор Водолацкий (ЛХР), Игор Кастюкевич (Запорожье вилояти) ва Артем Бичаев (Херсон вилояти) бошқаради. Партия бош котиби Андрей Турчак «Медуза» сўровига жавоб бермади.
Шунингдек, манбаларга кўра, Россия расмийлари ДХР раҳбари Денис Пушилин ва ЛХР раҳбари Леонид Пасечникни ишдан бўшатиш имкониятини кўриб чиқмоқда. Уларнинг ўзлари, катта эҳтимол билан, сенатор бўлишади ва уларнинг лавозимлари Россия расмийларига ўтади.
Президент маъмурияти раҳбарининг Донбассга масъул биринчи ўринбосари Сергей Кириенко бу ўзгаришни таъкидламоқда - Кремлнинг ички сиёсий блоки раҳбарига яқин одамлар аллақачон босиб олинган ҳудудларда кўплаб муҳим лавозимларни эгаллаб турибди. Шу билан бирга, «Медуза» манбаларига кўра, Андрей Турчак, аксинча, у гўёки яхши муносабатлар ўрнатишга муваффақ бўлган ДХР ва ЛХРнинг собиқ раҳбарларини сақлаб қолиш учун лоббичилик қилмоқда. Бундан ташқари, Дмитрий Рогозин аннексия қилинган ҳудудларда янги федерал округ раҳбари сифатида ишлаши режалаштирилган (Бу ҳақида «Медуза» июль ойида хабар берганди).
Бироқ, ҳозирда Кремль учун асосий муаммо русларнинг сафарбарликдан норозилиги бўлиб қолмоқда. «Медуза»нинг Президент маъмуриятига яқин суҳбатдошларига кўра, Кремль буйруғи билан Россияда бу борада ёпиқ сўров аллақачон ўтказилган; унинг натижалари расмийларга ёқмади (манбалар аниқ рақамларни келтирмади). "Ҳамма [руслар] ларзага келди", деб тушунтирди манбалардан бири.
Шу билан бирга, «Медуза»нинг Кремлга яқин суҳбатдошлари расмийлар ҳали ҳам норозиликни бартараф этишга умид қилаётганини таъкидладилар. Хусусан, бунинг учун одатий воситалар - тарғиботчилар нутқидан фойдаланишни кутишади. Бошқа йўллар қаторида, ноқонуний равишда ҳарбий хизматга чақирилган фуқаролар ва уларнинг ватанга қайтишлари, шунингдек, ҳарбий комиссарларни жазолаш тўғрисида жамоатчилик муҳокамаси кўриб чиқилади.
Оммавий ахборот воситаларида (жумладан, «Медуза») кўплаб хабарларга қарамай, Кремль сафарбарлик ёшидаги эркакларнинг Россиядан чиқишини тўлиқ тақиқлаш бўйича ўз режаларини ўзгартирган кўринади. "Биз [кетишаётган одамлар] оқимини муносиб баҳоламадик. Ҳозир чегараларни ёпиш жуда қийин, - дея изоҳ берди «Медуза» суҳбатдошларидан бири. - Энг машҳур назорат пунктларида навбатлар пайдо бўлган. Агар чегара ёпилса, минглаб хавфсизлик кучлари керак бўлади: ҳафсаласи пир бўлган одамлар чегарани бузиб ўтишга уриниши мумкин. Ҳозир эса қўшимча хавфсизлик кучлари унчалик кўп эмас".
«Медуза»нинг Россия Федерацияси Президенти маъмурияти ва ҳукуматига яқин манбалари Россия расмийлари бу ғоядан воз кечмаяпти, деб ҳисобламоқда, аммо ҳозирча буни "ишчи вариант" деб ҳисобламайди.
