Янги тадқиқотга кўра, қадимги инфекциялардан сўнг инсон геномига киритилган вирусли ДНК мукаммал антивирус ҳимоя бўлиб хизмат қилади. Ушбу қадимий вируслар ҳужайраларни замонавий вируслардан ҳимоя қилувчи оқсилларни ишлаб чиқаради, деб ёзади Naked science.
Олдинги тадқиқотлар шуни кўрсатдики, сичқонлар, товуқлар, мушуклар ва қўйларнинг геномларидаги эндоген ретровируслар деб аталадиган қадимий вирусли ДНК парчалари ҳужайраларга киришни блокировка қилиш орқали замонавий вирусларга қарши иммунитет беради. Ушбу қадимий вируслар инсон танасида қандай ишлашини синаб кўриш вақти келди. Гипотеза тасдиқланди: эндоген ретровируслар ҳимоя оқсилларини ишлаб чиқаради, лекин бу асосан эмбрион ва пренатал даврларда содир бўлади. Кейин қадимги вирусларнинг фаоллиги сезиларли даражада камаяди.
Тадқиқот жуда муҳимдир, чунки у автоиммун ножўя таъсирларсиз даволанишга имкон берадиган табиий антивирус оқсилларни кўрсатиши мумкин.
"Натижалар шуни кўрсатадики, бизнинг геномимизда кўплаб замонавий вирусларни блоклайдиган оқсиллар тўплами мавжуд", дейди ҳаммуаллиф Седрик Фешотт.
Эндоген ретровируслар инсон геномининг тахминан 8 фоизини ташкил қилади - оқсилларни кодлайдиган генларни ташкил этувчи ДНК миқдоридан тўрт баравар кўп.
Ретровируслар одатда шундай ишлайди: улар РНКни ҳужайра ичига киритадилар, РНКни ДНКга айлантирадилар ва бу ДНКни хост ҳужайра геномига бирлаштирадилар. Ҳужайра ретровирус ДНКсининг генетик кўрсатмаларига амал қилади ва тобора кўпроқ вирусларни ишлаб чиқаради.
Қоидага кўра, ретровируслар наслдан наслга ўтмайдиган ҳужайраларни юқтиради, лекин баъзи ретровируслар тухум ёки сперма каби жинсий ҳужайраларни юқтиради. Шунда ретровирус ДНКси ота-онадан авлодга ўтади ва охир-оқибат мезбон ДНКнинг доимий қисмига айланади.
Узоқ вақт давомида қадимги ретровируслар геномда оқсил ҳосил қилмайди, яъни оқсилларни ифодалаш механизми "жим" эди. Аммо олимлар бундай эмаслигини исботладилар. "Биз экспрессиянинг аниқ далилларини топдик, - деди Фешотт, - кўпгина ретровируслар эмбрион ривожланишнинг дастлабки босқичларида ва жинсий ҳужайраларда, баъзилари эса иммунитет ҳужайраларида намоён бўлади".
Қадимги ретровируслар ишлаб чиқарадиган оқсиллардан бири бу Suppressyn: у D типидаги ретровируслар деб аталадиган вирусларнинг бутун гуруҳи учун ҳужайрага кириш нуқтасини блоклайди. Suppressyn плацентада ва инсон эмбрион ривожланишининг дастлабки даврида юқори даражада намоён бўлиши кўрсатилган. Ретровирус келиб чиқиши бу оқсил ривожланаётган эмбрионни ҳимоя қилади.
Кейинги тадқиқотлар ретровируслар томонидан қандай бошқа оқсиллар ишлаб чиқарилишини ва нима учун бу геном бўлаклари инсон ёши улғайган сари ўчирилганлигини кўрсатиши керак. Бундай кучли ҳимоя воситалари катталар организми учун жуда наф берган бўларди.
