loader
Foto

Путин Си учун умидсиз аҳмоқдек кўринади

1. Биринчи ва энг муҳими: Россия бутунлай Хитой тагига ётади. Бўлди, "буюк давлат", "империянинг тикланиши" ҳақидаги афсона тугади. Маданий жиҳатдан бу "кичик шерик" деб аталади. Ташқи кузатувчилар учун Россия энди "Ғарбнинг ёқилғи қуйиш шохобчаси" ўрнига - "Хитойнинг арзон ёқилғи қуйиш шохобчаси". Хўш, баъзи русларнинг ўзлари учун (ҳали ҳам вазиятни қандайдир тарзда баҳолашга қодир бўлганлар) бу қисқа ибора: "Бўлди, биз қулликка сотилдик".

2. Россия нафақат расман рози бўлди, балки аслида Хитойнинг "кичик шерик" / муаммоли вақтинчалик мулки ролини қабул қилди: Россия Федерацияси йирик битимларни, шу жумладан, бошқа давлатлар билан юанга ўтказишга рози бўлди.

3. Якуний келишувлар, мажбуриятлар, шартномалар йўқ эди: Си Цзинпиннинг космосдаги ҳамкорликгача бўлган муносабатларни янада ривожлантириш бўйича узоқ муҳокамалари – ҳаммаси  сувдир. Ҳеч қандай ҳужжат билан маҳкамланмаган. Ва ҳатто очиқчасига ҳеч қандай аниқ ваъда берилмади - "Ўртоқ Си ваъда беришда давом етишга чин дилдан ваъда берди". Яъни, ҳаммага Путин  Россияни Манхеттен каби бекорга Хитойга бериб қўйгандек кўринади.

4. Ҳа, парда ортидаги шахсий келишувлар бор эди: Россия учун эмас, шахсан Путин учун. Ва бунинг учун Путин максимал даражада сиқиб чиқарилди. Унинг ҳафсаласи пир бўлганлиги юз-кўзидан кўриниб туради, кайфиятини яширмайди.

5. Уруш ҳақидаги хулосалар фақат баёнотлар йўқлигидан келиб чиқиши мумкин, фақат Путин томонидан Си Цзинпиннинг тинчлик режасини маъқуллаши бундан мустасно (бу ерда биринчи банд Украина суверенитети ва ҳудудий яхлитлигини ҳурмат қилиш - бу тинчлик келишувлари сифатида зудлик билан деоккупацияни англатади; ва яна бир бор: Путин буни омма олдида мақтади!). Афтидан, Си Путинни синдириб ташлаганга ўхшайди, у тез орада ҳеч бўлмаганда 24.02.20 22й. позицияларига чекиниш шарти билан тинчлик музокараларига боради (эҳтимол, Украина Қуролли Кучларининг оммавий қарши ҳужумини кутмасдан). Умуман олганда, Россияни чарчатиб, АҚШни чалғитадиган уруш Хитой учун фойдали, аммо фойда қуриб бормоқда, якунлаш вақти келди. Бу Путин мураккаб, ноқулай музокаралар туфайли урушни тўхтатар экан, Хитой учун даромад қолдиқларини йўқ қилади.

Умуман олганда, буларнинг барчаси Кремл томонидан баланд овозда эълон қилинган Россия ва Путиннинг бутунлай хўрланишига ўхшарди. Ва шунчаки Хитой матбуоти ташрифни "давлат ташрифи" деб белгиламади (балки оддий, ҳеч қандай жиддий натижаларни кутмасдан) - ва шундай бўлди. Путин бу шармандаликни тугатиш ва Хитойнинг талаблари, қоидалари ва манфаатларига мослашиш учун кўрсатмалардан бошқа ҳеч нарса олмади.

Россия ҳақиқатан ҳам давлатга нисбатан бўйсунувчи мақомга эга бўлди,  дарвоқе, асосий халқаро ўйинчилар қаторига кирмасди ҳам.

Яна уруш ҳақида - нима сабабдан Путин Си учун умидсиз аҳмоқ каби кўринади. Биз ва НАТО учун Путин шубҳасиз аҳмоқдир, чунки барча прагматик хатти-ҳаракатларига қарамай, у биз билан урушга киришди, ҳужум қилишга журъат қилди. Ва бу охирининг бошланиши эди. Путин Си учун аҳмоқ каби кўринишининг сабаби эса у "Россия ғалаба қозонди" деган баёнот билан ақл бовар қилмайдиган ноқулай вазиятдан жимгина чиқиб кетиш учун кўп имкониятлардан биридан фойдаланмади (масалан, 1979 йилдаи Хитой ва Вьетнам каби: Хитой орқага чекинди, ҳар икки томон ички аудитория учун ғалаба қозонганини  эълон қилди, Хитой тез чекиниш ва хитойликлар учун тўғри ташвиқот кампанияси эвазига катта харажатларнинг олдини олди).

Путиннинг кампаниясини бир йилдан кейин тугатишга кўп сабаблар бор эди. Русларнинг миясига "Россия ғалаба қозонди, биз хоҳлаган ҳамма нарсамизга эришдик" деб сингдириш учун ҳали ҳам имкониятлар мавжуд. Россиянинг иқтисодий, ижтимоий жабҳада, геосиёсатдаги йўқотишлари астрономик ва узоқ муддатли, якуний бўлмаса ҳам, абадийдир. Ва шу билан бирга, Путин ўжарлик билан «кактусга чиқиш»да давом этмоқда. Ҳеч бўлмаса камида кейинги 20 йил учун батафсил режа ва аниқ вазифаларсиз.

Си ва умуман Хитой буни тушуна олмайди, улар учун бу бемаънилик. Шунинг учун улар Путинни чала ўйланган омадсиз сифатида чин дилдан эътиборсиз қолдирадилар - буни ўзлари кўрсатдилар ва кўрсатишда давом этадилар. Биз эса биз буни диққат билан кузатиб борамиз.