Депутатнинг Facebook даги ҳиссиётларга бой «пост»и араб давлатлари оммавий ахборот воситаларида Россия президент Башар ал-Ассадни ҳокимиятдан четлатиш тўғрисидаги қарорни ўйлаётгани ҳақидаги хабарларга реакция бўлди. «Независимая Газета» сўров ўтказган экспертлар ал-Абуднинг сўзларини Кремлга сигнал сифатида кўришади.
Халқ кенгаши қонун чиқарувчи органда жанубий Дера провинциясининг вакили бўлган ал-Абуднинг ғазабланган баёнотининг эҳтимолий оқибатларини муҳокама қилмоқда. Эронга хайрихоҳ қарашлари билан танилган депутат Facebook саҳифасида (30000 дан ортиқ обуначилар) "Агар Асад Путинга ғазабланса нима бўлади" номли постни жойлаштирди ва унда Россия ҳукуматининг шартларини диктатлаш ҳуқуқини шубҳа остига қўйди. "Путин Асад унга минтақавий ва халқаро даражада асосий ўйинчи бўлиш имкониятини берганини яхши билади", деди депутат. Ал-Абуднинг таъкидлашича, Сурия раҳбарининг муҳимлигини қайта кўриб чиқиш Россия раҳбарияти обрўсига путур этказади.
Халқ кенгаши котиби Дамашқнинг анъанавий иттифоқчилари деб ҳукуматга қарши гуруҳларнинг "тажовузни қайтариш учун асосий инфратузилмани яратган" Ҳизбуллоҳ гуруҳини ва Эрон ҳарбий элитасини атади. Сурия тизими Россия-Сурия муносабатларини эмас, балки Сурия-Эрон алоқаларини ривожлантиришга қаратилган, деб ишонади ал-Абуд. Унинг сўзларига кўра, кучли истак билан Дамашқдаги президент саройи Кремл билан муносабатларнинг устуворлигини пасайтириши мумкин. "Президент Асад Путинни қуролли хаосдан ёки терроризмга қарши курашда ҳимоя қилишига муҳтож эмас эди", деди депутат.
Ал-Абуд таъкидлашича, Россиянинг Суриядаги кампанияси АҚШ аралашувининг олдини олиш учун зарур бўлган.
Парламент аъзосининг фикрига кўра, энг муҳим масала, агар "йўл харитаси" унинг манфаатларига тўғри келмаса, Асад рус иттифоқчиларидан ғазабланса нима бўлади? Ал-Абуднинг баёнотидан келиб чиқиб, Сурия Президенти "Россия истилоси" га қарши курашнинг шиорини кўтариши мумкин. Депутат постида Араб Республикасида жойлаштирилган Россия ҳарбий хизматчилари ҳаётига тўғридан-тўғри таҳдидлар мавжуд. Парламент аъзоси Россия қуролли кучларининг кучини камситмоқда ва агар Асад ғазабланса, улар Тартус ҳарбий-денгиз базасида бир неча соат ҳам туриб беролмаслигини айтмоқда. Шу муносабат билан ал-Абуд Кремлнинг сиёсий шартларини Дамашққа юклашга маънавий ҳаққи йўқлигига ишонади.
"Ашшарқ ал-Аусат" газетасининг хабар беришича, депутатнинг ҳамкасблари уни лавозимидан четлатишни ва кечирим сўрашини талаб қилишган. Бироқ, депутат унинг сўзлари Сурия ҳукуматининг позициясини акс эттирмаслигини айтиб, рад этди. Унинг Россияга қарши сўзларига араб матбуотида Россия Ассадни ишдан олиш ҳақида жиддий кўриб чиқилаётгани ҳақида ўсаётган миш-мишлар сабаб бўлган. Шунга ўхшаш хулосалар Кремлга яқин оммавий ахборот воситаларида Сурия элитасининг порахўрлиги ва машҳур эмаслиги тўғрисидаги материалларга асосланган. Бошқа сабаб, Россия Федерациясининг Фавқулодда ва Мухтор Элчиси Александр Аксененокнинг Россия ташқи ишлар бўйича кенгашининг веб-сайтида қолдирган хабари бўлиб, унда Дамашқ сиёсий масалаларда "оқилона мулоҳазакорлик ва мослашувчанлик" кўрсатишга мойил эмаслиги айтилган.
Суриялик мустақил сиёсатшунос Маҳмуд ал-Ҳамза «НГ» телеканалига берган интервьюсида Сурия элитаси бундай хабарларни оғриқли қабул қилганини айтди. Шу муносабат билан Дамашқда ҳокимият барқарорлигини таъминлайдиган одамлар ўз фикрларини Россия раҳбариятига этказиш учун ал-Абудни танлашга қарор қилишди, дейди эксперт. "Путин ва Россия қўшинларига қарши қилинган бу таҳдидлар ғалати кўринади, аммо Сурия режимидан ҳамма нарса кутилиши мумкин, - деди ал-Ҳамза. - Уруш бўлганида Россия, Эрон ва Сурия режими дўст эди. Энди жанглар тугади ва Сурияни сиёсий йўл билан тиклаш ва қайта қуриш ҳақида гап кетмоқда. Шунинг учун Россия ва Эрон, Россия ва Сурия режими ўртасида тўқнашувлар бошланди”
АҚШ Давлат департаментининг Суриядаги сиёсий ўтиш бўйича собиқ вакили Фредерик Хоф «НГ»га айтишича, Кремл ва Асад ўртасидаги зиддият аниқ. "Москва режимнинг тинчлик музокараларида жиддий иштирок этишини истайди, бу унинг сақланиб қолишига имкон беради, аммо ўзаро келишув ва ҳокимиятни тақсимлаш асосида улар сиёсий базани сезиларли даражада кенгайтиради, - дейди собиқ дипломат. - Аммо, Башар Асад ўзини Владимир Путиннинг сиёсий фаровонлиги учун зарурлигига ишонтирди. Шунинг учун, у ҳеч кимга ён бериш, бирон бир нарсани бўлишиш ёки муросага келиш шарт эмас деб ҳисоблайди. Асад руслар ва эронликлар уни ва унинг чарчаган армиясини ўз манфаати йўлида ғалаба қозонишга олиб келишига ишонади".
Собиқ дипломат шундай хулосага келди: "Асад режими у сиёсий оламнинг марказида эканига ишонади. Бу режимнинг коррупцияси, қобилиятсизлиги ва такаббурлиги туфайли Кремл сабрини йўқотиши мумкин”.
