Путинчи кўпчиликнинг поёни
Иссиғида, из босилмасдан қилинган арифметик ҳисоблар.
Ҳатто 2018 йилда ҳам, рақобатнинг йўқлиги ва кенг миқёсдаги сохталаштиришларга қарамай (ваколатли тадқиқотчиларнинг ҳисоб-китобларига кўра, уларнинг овози тахминан 10-12 миллион овозни ташкил этган), ҳукумат тарафдори бўлган барқарор кўпчилик ҳақида гапириш мумкин. Ўшанда 45 миллионга яқин киши аслида Путин учун овоз берган ва маъмурий босим, тенг бўлмаган шароитлар ва ҳоказолар билан боғлиқ ҳолда, ҳатто 2018 йилда у сохталаштиришдан бош тортган ва мустақил номзодларга йўл қўйган - бу ғалаба қозониш учун этарли бўлган.
2020 йилга келиб вазият тубдан ўзгарди, бу янги сиёсий воқеликдир.
Шпилькин жадвалидан кўриниб турибдики, тузатишлар бўйича ҳақиқий иштирокчилар 40% га яқинлашди. (Расмий равишда, Памфилова 65 фоизни эълон қилди, шундан 55 фоизи, яъни олтидан беш қисмдан кўпроғи - муддатидан олдин овоз беришди. Яъни, тўнкалар устида овоз бериш ҳафтасида иштирок этганларнинг деярли ярми қўшимча чизилган эди, аслида эса бу муддатидан олдин овоз бериш бюллетенлари асосида миллионлаб одамларни "легаллаштириш" учун қилинган эди).
Кўп маротаба айтилганидек, ҳар қандай ташқи назоратга бўйсунмайдиган процедура, дастлабки маълумотларга эга бўлган ҳолда, олдиндан белгиланган натижани беришга тайёр эди. Кўп маротаба айтилганидек, бу натижа барча сайловчиларнинг ярмидан кўпи тузатишлар учун овоз берганлигини кўрсатди. Албатта, овоз беришнинг ҳақиқий иштирокчилари ва ҳақиқий натижаларидан қатъи назар. Улар шундай қилдилар: иштирок этганлар 65% бўлганда 78% ёқлаб овоз бериши барча сайловчиларнинг аниқ 50,7% ёки 55,3 миллион овозни беради.
Минтақадаги сайловчиларнинг ҳақиқий ташрифи 40 % эканини ҳисобга олсак, қўшиб ёзиш ҳажми (биз бу сўз билан сохталаштиришларни ифодалаймиз: тўлдириш, шунчаки ўйлаб топилган протоколлар, тузатилган протоколлар ва "муддатидан олдин овоз бериш" нинг сохта натижалари) тахминан 27,3 миллион овозни ташкил этди. Яъни, Путиннинг расмий натижасининг ЯРМИ. Путин-2018 ва Давлат думаси-2016 сайловларида сохталаштирилганидан деярли уч баравар кўп.
Ҳар сафар у ерда 10-12 миллион овозлар сохталаштирилган ва бу асосан электорал султонликлар - Кубан, Чеченистон, Доғистон, Кемерово вилояти ва бошқаларга боғлиқ эди. Аммо 27 миллион овозни осонлик билан қўлга киритиб бўлмайди, шу сабабли – айтилганидек – сохталаштириш оммавий бўлди. Бунинг учун тегишли тартиб-тамоиллар ишлаб чиқилган. Москвада оммавий фирибгарликлар, Санкт-Петербургда, Марказий Федерал округнинг деярли барча минтақаларида бундан ҳам кучлироқ бўлди. Ҳатто жуда гуллаб-яшнаган Екатеринбургда ҳам тўлиқ чизилган участкалар мавжуд эди, ҳисоб-китоб ҳақида бош қотириб ҳам ўтирмаган ҳудудларни айтмасак ҳам бўлади. (Мен шуни таъкидлаб ўтмоқчиманки, бу фонда Ханти-Манси автоном округи мени ҳайратга солди - илгари бу одатий "Султонлик" эди, бу сафар у ерда яхшигина ҳисоб-китоб қилинди. Қизиқ, нима учун шундай экан).
Овоз беришнинг у ёки бу даражада ҳақиқий натижалари (босим ва маъмурий мажбурлашни ҳисобга олган ҳолда, лекин қўшиб ёзишларни ҳисобга олмаганда) тахминан шундай кўринади (аниқлик бу ерда плюс-минус 1-2 миллиони ташкил қилади; албатта Шпилкин ва бошқалар кейин яхшилаб ҳисоблашади).
Сайловчиларнинг ташрифи 40 фоизни ташкил қилди (яъни, тахминан 43,6 миллион сайловчи), улардан тахминан 28 миллиони тузатишлар киритишни ёқлаб ва 15 миллиони қарши овоз берди. Яъни тахминан 64% ўзгаришлар учун – бу қуйидагига мос келади
а) Свердловск вилояти, Новосибирск вилояти, Иркутск вилояти ва ҳоказо электорал жиҳатдан муваффақиятли бўлган минтақаларда натижалар.
б) эълон қилинган фикр сўровлари (ФБК социологик хизмати ҳам) натижалари билан жуда яхши яхши мос келади.
Тушунарлики, бу 64% нинг ичида ҳам маъмурий мажбурлаш остида овоз берган сайловчилар сезиларли эканлиги аниқ, аммо агар сиз бунга кўз юмсангиз ҳам, натижа жуда таъсирли бўлади. Путин икки йил ичида ўз сайлов базасининг учдан биридан кўпини йўқотди, 45 миллион овоздан 28 миллион овозгача пасайиш жуда сезиларли. Энди путинчи кўпчилик йўқ. Сайловчиларнинг учдан бир қисмидан кўпроғи ишончли норозилик электоратидир, ундан ҳам кўпроқни иккиланади ва нима учун шундай эканлигини тушунмайдиган, улар билан ишлаш лозим бўлганлар ташкил қилади... "
Нима ҳам дердик, "ишланг, оғалар" ...
